پنجشنبه ۱۵ خرداد ۱۴۰۴ - 
جایگاه صدرا در حکمت، سیاست و فلسفه:
اول خرداد، روز بزرگداشت صدرالمتالهین شیرازی، بنیان‌گذار مکتب حکمت متعالیه، یادآور نقش بی‌بدیل او در فلسفه اسلامی است. ملاصدرا با ارائه حکمت متعالیه، تحولی شگرف در اندیشه‌های فلسفی و عرفانی ایجاد کرد. این گزارش به بررسی نوآوری‌های صدرالمتالهین، به‌ویژه اصل حرکت جوهری، و نسبت اندیشه سیاسی او با چالش‌های جهان مدرن می‌پردازد.
کد خبر: ۳۹۸۱۴۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۳/۰۷
آشنایی با ملاصدرا:
صدرالدین محمد بن ابراهیم قوام شیرازی یا مُلاصَدرا و صدرالمتألهین (۹۷۹ – ۱۰۴۵ (قمری)) حکیم متأله و فیلسوف ایرانی سدهٔ یازدهم هجری قمری و بنیان‌گذار حکمت متعالیه است. کارهای او را می‌توان نمایش دهندهٔ نوعی تلفیق از هزار سال تفکر و اندیشهٔ اسلامی پیش از زمان او به حساب آورد. ملاصدرا بر این باور بود که مذهب شیعه دو وجه دارد، وجه ظاهری، یعنی همان شریعت و احکام دینی، و وجه باطنی، که همان درون‌مایه و حقیقت مذهب شیعه است و ملاصدرا آن را عرفان شیعی می‌نامید. او برای رستگاری انسان، هم شریعت و پایبندی به فرایض دین را لازم می‌شمرد و هم سیر و سلوک عرفانی برای رسیدن به حقیقت مذهب شیعه را ضروری می‌دانست.ملاصدرا در مخالفت با استادش میرداماد که خود پیرو سهروردی بود، مدعی شد که «وجود» امری حقیقی است و ماهیت امری اعتباری. صدرا دربارهٔ حرکت نیز نظریه جدیدی عرضه کرد که به حرکت جوهری مشهور است. تا قبل از آن تمامی فلاسفه مسلمان، معتقد به وجود حرکت در مقولات نه‌گانه عَرَض بودند و حرکت را در جوهر محال می‌دانستند. اما صدرا معتقد به حرکت در جوهر نیز بود و موفق شد چهار جریان فکری یعنی کلام، عرفان، فلسفه افلاطون و فلسفه ارسطو را در یک نقطه گرد آورد و نظام فلسفی جدید و مستقلی به وجود آورد. تعریف ملاصدرا از خداوند و هفت شبهه ابلیس در ادامه متن آورده شده است.
کد خبر: ۳۹۸۱۱۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۳/۰۳
به مناسبت درگذشت استاد فلسفه و حکمت:
محمد حسین حشمت‌پور از با سابقه‌ترین مدرسان حکمت و فلسفه در ایران معاصر بود. در فقه و اصول از آیت الله وحید خراسانی بهره برده و فلسفه و عرفان را از محضر آیت الله جوادی و علامه حسن زاده آملی استفاده کرده بود. دروس متن‌خوانی حکمت الاشراق، شرح طبیعیات شفا و شرح شواهد الربوبیه ایشان از بهترین نمونه‌های دروس حکمی به شمار می‌رفت. شیوه حشمت‌پور عمدتاً تمرکز بر متون ارزشمند و درعین حال مهجوری بودکه کمتر به آن ها پرداخته می‌شود که از جمله آن ها می‌توان به تدریس کتاب المله فارابی و الذریعه الی مکارم الشریعه اثر راغب اصفهانی اشاره کرد. حشمت‌پور عضو هیأت علمی گروه فلسفه اسلامی دانشگاه قم بود و به تدریس فلسفه و متون حکمی در دانشگاه قم و حوزه علمیه این شهر اشتغال داشت.استاد حشمت پور در سن 73 سالگی بر اثر بیماری درگذشت. از آثار دکتر محمدحسین حشمت پور می توان به دروس خارج برهان، دروس خارج شفا، دروس خارج توحید، دروس خارج لاهیجی، دروس خارج منزل،دروس خارج منظومه، دروس خارج وجود و همانند آنها اشاره کرد. به مناسبت درگذشت این استاد ، گفتگویی که در تاریخ ۲ آذر ۱۴۰۲ با ایشان صورت پذیرفته بود، بازنشر شده است.
کد خبر: ۳۹۸۰۱۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۲/۲۲
دکتر زهرا اخوان صراف:
انجمن مباحثات قرآنی در ماه مبارک رمضان سلسله نشست‌هایی برگزار می‌کند که در آن صاحب‌نظران موضوعات متنوعی را به بحث می‌گذارند.دکتر زهرا اخوان صراف در این جمع بیان داشت که، با مرور آیات قرآن این فرضیه شکل می‌گیرد که انسان در عافیت خلق نشده، رنج و بلا عارض حیات نیست بلکه ماجرا برعکس است. انسان اساساً در رنج خلق شده است: «لقد خلقنا الانسان فی کبد» : همانا انسان را در رنج آفریدیم و در مقابل سرای بی رنجی – یعنی آسودن از رنجهای این زندگی - را جای دیگر معرفی می کند. رنج بیان شده در آفرینش انسان، رنجی اصیل است؛ هدف‌مند؛ است؛ خود، هدف است؛ گریزناپذیر است و انسان میانه شدت و رخا در رفت و آمد است و رنج و گشایش بین آدمیان دست به دست می‌شود. باید رنج را پذیرفت و به رسمیت شناخت و اجازه داد درک شود و به آن معنا داد و ترجمه اش کرد و همواره در حال آماده‌باش بود و افزون بر دانه شیرینی که در دل تلخی و تاریکی در حال رشد است، به دنبال فراخنایی بود که در تنگنای سختی مکنون است و با وصول به آن به کلی از تعب آسود و این مهمترین کلید مدیریت رنج است که با دستیابی به آن "غم و شادی بر عارف چه تفاوت دارد".
کد خبر: ۳۹۷۶۴۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۲/۱۸
سید حسن حسینی دبیر شورای نخبگان و مشاورعالی رئیس بنیاد ملی نخبگان:
دبیر شورای نخبگان و مشاور عالی رئیس بنیاد ملی نخبگان در نشست هم‌اندیشی استادان و پژوهشگران حوزۀ علم و دین که به میزبانی مجمع فلاسفه ایران برگزار شد، از آمادگی بنیاد ملی نخبگان در اجرای طرح‌های ارتقا و توسعۀ حوزۀ علوم انسانی خبر داد.مشاور رئیس بنیاد ملی نخبگان ادامه داد، این نشست می‌تواند نتایج عملی نیز به همراه داشته باشد، چرا که در حال حاضر شرایطی در بنیاد ملی نخبگان فراهم شده که امکان اجرای طرح‌های توسعۀ حوزۀ علوم انسانی و ارتقای آن را میسر می‌سازد. در گذشته، بسیاری از ما معتقد بودیم که ظرفیت‌های علمی این حوزه قابل گسترش است، اما امکان عملی آن وجود ندارد. اکنون، هم امکان و هم ظرفیت این کار در بنیاد ملی نخبگان مهیا شده است. مصدری بعنوان یکی از شرکت کنندگان حاضر در نشست، در پایان این نشست گفت: گویا چیزی بین علم و دین جا افتاده است. این بحث فقط مربوط به علم نیست، بلکه جامعه، سیاست و دین هم به آن مرتبطند. اگر حوزۀ علم و دین را در نظر نگیریم، فکر نمی‌کنم که بتوانیم درک دقیقی از این مسئله داشته باشیم. بنیاد ملی نخبگان و دیگر نهادهای علمی اگر در این حوزه ورود کنند، شاید بتوانند راهی برای این خلأ فکری و معنایی پیدا کنند.
کد خبر: ۳۹۷۶۲۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۲/۱۳
آشنایی با مناجات شعبانیه:
مناجات شعبانیه یکی از مناجات‌های شیعیان در ماه شعبان بوده که از علی بن ابیطالب نقل شده و به داشتن مضامین عرفانی و بلند، علوم فراوانی در چگونگی معامله بنده با خدای عزوجل، ادب دعا و استغفار مشهور است. سید بن طاووس در کتاب اقبال، مولی محمدباقر مجلسی در بحار الانوار، سماهیجی در الصحیفه العلویه و شیخ عباس قمی در مفاتیح‌الجنان، این مناجات را نقل کرده‌اند. راوی این روایت حسین بن خالویه و بنا به احتمالی علی بن محمد بن خالویه است. حسنعلی نجابت حسین مظاهری، محمد محمدی گیلانی، محمدهادی عبدخدایی شرح‌هایی بر این دعا نوشته‌اند. مناجات شعبانیه با صلوات شعبانیه متفاوت است. صلوات شعبانیه دعایی نقل شده از امام سجاد بوده وخواندن این صلوات در هر روز ماه شعبان هنگام ظهر شرعی و نیز شب نیمه شعبان، مستحب است. پاره‌ای از آموزه‌ها و مضامین کلی مطرح شده در مناجات شعبانیه عبارتند از: جایگاه و اهمیت دعا (و اسمع دعائی اذا دعوتک)، فراگیری علم الهی (تعلم ما فی نفسی)، حاکمیت مقدرات الهی بر انسان و جهان (و قد جرت مقادیرک علیّ)، رزاقیت خداوند متعال (ان حرمتنی فمن ذاالذی یرزقنی)، وسعت رحمت الهی و امید به آن (ان کنت غیر مستأهلٍ لرحمتک...)، ستّاریت خداوند متعال ونیازمندی سخت انسان به آن در آخرت (الهی قد سترت علیّ ذنوباً...)، عذرپذیری کریمانه خداوند متعال (یا اکرم من اعتذر الیه...)، امیدواری به رحمت خداوند (فقد کبر فی جنبک رجائک اَملی)، اعتراف به گناهان و فانی ساختن عمر و جوانی در غفلت (وقد افنیتُ عمری ...)، نقش محبت الهی در تهذیب و خودسازی (.. الّا فی وقت ایقظتنی لمحبتک)، آثار قُرب به خداوند متعال (الهی ان من تعرّف بک...)، اعتراف به عجز و ناتوانی (الهی و انا عبدک الضعیف)، درخواست انقطاع الی الله و بریدن از غیر او (الهی هب لی کمال الانقطاع الیک)، آثار توکل و یقین و معرفت و خوف از خداوند متعال (.. فاصفح عنی بحسن توکلی علیک...) و ....
کد خبر: ۳۹۷۵۱۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۱/۲۹
هیاهو برای کدام اولویت؟
اولین همایش ملی اخلاق در کشاورزی و غذا در روز‌های ۳۰ مهر و اول آبان ۱۴۰۳ با محوریت دفتر نمایندگی، ولی فقیه در وزارت جهاد کشاورزی، حمایت وزارت جهاد کشاورزی و سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، توسط مرکز آموزش امام خمینی (ره) برگزار شد. دبیرعلمی این همایش آقای دکتر اسکندر زند و دبیر اجرایی آن نیز آقای دکتر سید داود حاجی میررحیمی (رئیس مرکز آموزش امام خمینی (ره) بود. بر اساس اطلاعات دریافتی، سند ملی اخلاق در کشاورزی نیز در حال نهایی شدن است. منتقدین می‌پرسند که این سند، کدام اولویت از اولویت‌های بخش کشاورزی را پوشش می‌دهد؟ ضمانت اجرایی سند کدام است؟ در مواقع بحران، آیا صلاح هست که اقدام به محدودتر سازی ذی نفعان و ذی مدخلان بخش کشاورزی و تولید کنندگان شود؟ ایا الزامات قانونی برای تولید سالم را می‌توان صرفا به گذاره‌های اخلاقی فروکاست و انتظار رعایت داشت؟ این سند به تولید پایدار می‌پردازد یا کشاورزی ارگانیک؟ افزایش بهره وری بخش کشاورزی مدنظرش است یا رعایت چارچوب‌های محیط زیستی و. فرق این سند با سایر اسنادی که تاکنون تهیه شده چیست؟ از نوری قزلجه انتظار می‌رود درگیر هیاهو‌ها نشده و بر مهمترین اولویت‌های بخش کشاورزی تمرکز کند. ما مخالفتی با اقداماتی از این جنس نداریم، نقد ما بر جامع و مانع نبودن کار و غیر اولویت دار بودن ان و همچنین ضعف در ضمانت‌های اجرایی آن است.
کد خبر: ۳۹۶۷۹۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۸/۲۶
سید یحیی یثربی:
شیوه مواجهه آدمی با مقوله مرگ تأثیر شگرفی بر شیوه زیستن او دارد به گونه ای که می تواند انسان را به سوی زندگی اصیل و معنادار سوق دهد یا موجب یأس, ناامیدی و پوچی و بی معنایی زندگی باشد. مرگ‌اندیشی می تواند معنای متفاوت داشته و از منظرهای مختلف مورد توجه قرار گیرد. گاه مرگ‌اندیشی به این معناست كه شخص همیشه به این توجه دارد كه زندگی تا بی‌نهایت ادامه ندارد و در نهایت به دیوار مرگ بر می‌خورد. بالاخره ماهیت زندگی پس از مرگ با زندگی اینجا فرق می‌كند. باز به گفته علی‌بن‌ابی‌طالب(ع): «الیوم عملٌ و لاحساب و غداً حسابٌ ولا عمل.» زندگی اینجا با زندگی آن طرف تفاوت اساسی دارد، زیرا، اینجا عمل هست ولی محاسبه‌ای در كار نیست، آنجا محاسبه است و دیگر عملی در كار نیست. بنابراین، میان ماهیت دو جهان كه در یكی عمل هست و حساب و كتابی در كار نیست و در یكی فقط حساب و كتاب در كار است و دیگر نمی‌توان دست به عمل زد، تفاوت بسیار است. پس، گاه مرگ‌اندیشی، یعنی توجه داشتن به «نهایت داری» زندگی و اینكه زندگی یك امر نامتناهی و بی‌كرانه نیست. معنای دوم مرگ‌اندیشی یعنی «ترسیدن از مرگ»، زیرا، یكی از معانی «اندیشه» در زبان فارسی، «ترس» است، مثلاً، در متون قدیم می‌گویند: «اندیشه مدار»، یعنی «مترس». پس، «اندیشه» همیشه مانند امروز به معنای «تفكر» نبوده است، از این‌رو، «مرگ‌اندیشی» گاه به معنای «ترس از مرگ» است. در روانشناسی انواع مختلفی از «فوبیا» یا ترس‌های بی‌جهت تشخیص داده شده است؛ یكی از فوبیاها و ترس‌های بی‌جهت، ترس از مرگاست. مرگ‌اندیشی معنای سومی نیز دارد كه نه به معنای نهایت داری زندگی است و نه به معنای ترس از مرگ، بلكه به این معنا است كه كنش‌های شخص چه واكنشی در پس از مرگ خواهد داشت. یکی از مهمترین اهمیت های مرگ اندیشی ،تاثیر آن بر معنای زندگی ناشی از رابطه انسان با هستی و هستی معطوف به مرگ اوست. اندیشه مرگ نیرویی برای گسست از پوچی روزمرگی و معناداری زندگی به شمار می آید. در مواجهه با نیستی و تکاپو در میدان مرگ، مرگ اندیشی قادر به کسب بصیرت نسبت به واقعیت جهان, آزادی و اصالت بخشیدن به زندگی و به تبع معنا و جهت دادن به زندگی است. حفظ هویت فردی, کشف امکانات وجودی در این دنیا, انتخاب آگاهانه و زندگی متفکرانه و مسوولیت در برابر خود و دیگران از پیامدهای زندگی اصیل و معنادار است.
کد خبر: ۳۹۶۳۷۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۷/۲۱
حامد قدیری، عضو هیات‌علمی دانشگاه ادیان و مذاهب:
زندگی چیست و چگونه باید درباره آن تامل شود؟ این دو پرسش ظاهرا سرآمد پرسش‌هایی است که حالا به صورت جدی در صحنه اجتماعی خود را نمایان کرده است. دیگر نمی‌توان به سادگی از این پرسش‌ها عبور کرد، چرا‌که پرسش‌های فعلی دورنمایه سیاسی و اجتماعی دارند، هر‌چند که علی‌الظاهر خیلی به آنها توجه نشود.
کد خبر: ۳۹۵۲۱۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۳
مهاجران ایرانی ، توده های پراکنده یا جوامع دور از وطن:
در نظم جدید جهانی که مهاجرت نوعی سبک زندگی است و در جهان‌سازی‌ای که در قرن اخیر توسط آمریکایی‌ها دنبال شده، بسیاری از انسان‌ها در سرتاسر دنیا برای رسیدن به یک سبک زندگی مطلوب دست به مهاجرت می‌زنند، اما به‌لحاظ فرهنگی سعی می‌کنند خود را به‌طور کامل از میهن اصلی جدا نکنند. با مهاجرت همه گیر، چند مقصدی و عمومی ایرانیان به خارج از کشور، شاهد ایجاد نوعی دیاسپورا یا جوامع دور از میهن یا وطن اصلی می باشیم. جوامعی که امکان اتحاد برون مرزی تا سر حد اتحاد جهانی و ایجاد نوعی حساسیت بین المللی نسبت به مسائل داخل کشور را دارند. سوال اینجاست که آیا نظام های امنیتی بیگانه قادر به جهت دهی به این پتانسیل جمعیتی نیستند؟ آیا قابلیت مسخ این توده جمعیتی یا جوامع پراکنده دور از وطن وجود ندارد؟ آیا می شود جوامع دور از وطن را همانند گذشته بعنوان توده اجتماعی پراکنده و شهروندان درجه دوم و سوم در مقصد دید؟ بنظر می رسد که کشور در اتمسفری از پناهجو فرستی و هزینه های تحمیل شده از خروج ها بر کشور، دیاسپورا یا تشکیل جوامع دور از وطن و ارتباط جهانی آنها با یکدیگر و در نهایت بحث مهاجر پذیری گسترده از افغان ها و تغییر بافت جمعیتی داخلی، روبرو است.
کد خبر: ۳۹۵۲۱۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۱۶
غایت شناسی:
عرفا و فلاسفه مراتب عالم هستی را عالم ملك يا جهان مادى وجسمانى، عالم ملكوت يا جهان برزخى،عالم جبروت يا عالم فرشتگان مقرب،عالم لاهوت يا عالم اسماء و صفات الهى و عالم هاهوت يا ذات كه همان مرحله غيب الغيوب ذات بارى تعالى دانسته اند.نگاه سلسله مراتبی به عوالم بعد از جهان مادی، نشان دهنده دور شدن صاحب نظران از نگرش اتمیسیم به جهان و حیات بعد از مرگ بوده و القا کننده نگاه اکوسیستمیک به بحث معاد و حیات بعد از مرگ و سیرتکامل حیات حتی بعد از حیات مادی است. حیاتی که با حضور(حاضر شدن روح بعد از ترک جهان مادی و آغاز قیامت در محضر خداوندی) آغاز مجدد می شود، به قضاوت( مقایسه امتیازی و ارزیابی جایگاه خود در مقابل خود ایده ال ، در مقابل دیگران و در مقابل کل هستی) رسیده و به اتصال ( جایگاه یابی مجدد انسان در کل هستی و ذات) ختم می شود.
کد خبر: ۳۹۵۱۴۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۲/۰۵/۲۷
نشست «لزوم تبیین مناسبات صلح و فلسفه اخلاق در اندیشه سیاسی»:
نیلوفر چینی‌چیان در نشست «لزوم تبیین مناسبات صلح و فلسفه اخلاق در اندیشه سیاسی»، گفت: به نظر من جان لاک، ماکیاولی، هابز، مونتسکیو و روسو دست به دست هم داده‌اند که یک نظام اخلاقی را برای انسان به ارمغان بیاورند؛ نظام اخلاقی که اوج آن را در کانت می‌توانیم مشاهده کنیم. حکمرانی که نتواند از آزادی و امنیت دفاع کند، حکمران اخلاقی و شایسته‌ای نیست. اگر قرار است تن به قرارداد اجتماعی بدهیم، باید آزادی و امنیت ما حفظ شود. لاک مطرح می‌کند که هیچ قانون و اقتداری نمی‌تواند ناقض اصول اولیه وضع طبیعی، یعنی حفظ جان، مال و آزادی انسان باشد.
کد خبر: ۳۹۵۰۰۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۳/۱۱
دلایلی که دلیل نیستند:
حسن روحانی در نامه‌ای، دلایل شورای نگهبان برای عدم احراز صلاحیتش را منتشر کرد. این دلایل که به اختصار بررسی می‌شوند، عبارت‌اند از (نقل مستقیم از متن نامه):۱- ادعای اهانت به قوه قضائیه و شورای نگهبان، ۲- ادعای نداشتن بینش سیاسی (در نامه دبیر شورای نگهبان ـ بدون ارائه هیچ مدرک و مستندی ـ ادعای شناخت‌نداشتن درباره تهاجم غرب، اتهام غرب‌گرایی و اجرای ناصحیح «برجام» درباره عملکرد دولت ذکر شده است)، ۳- ادعای عدم التزام به قانون اساسی (موارد ادعایی مبنی بر ابلاغ‌نشدن چند مصوبه مجلس، تکرار بخشی از گزارش مورخ ۱۴۰۰/۱/۲۲ کمیسیون قضائی و حقوقی به قوه قضائیه درباره استنکاف رئیس‌جمهور از اجرای ماده (۱) قانون مدنی است) و ۴- ادعای تعرض به اعتقادات اصیل دینی. در این یادداشت بحث اصلی این نیست که آیا این ادعاها درباره حسن روحانی درست‌اند یا نه. پرسش مهم و بنیادین این است که این موارد چهارگانه آیا حقوقی هستند و در ساختار نظم قرار می‌گیرند یا خیر؟
کد خبر: ۳۹۴۸۲۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۲/۲۶
علی کرباسی‌زاده استاد دانشگاه اصفهان:
بعد از سخنرانی هانری کربن در حدود سال ۱۳۵۵ و به کاربردن واژه مکتب فلسفی اصفهان، کسانی، چون ایزوتسور، همایی، سیدحسین نصر و جلال آشتیانی و ... دنبال عنوان و تیتر برای محتوا‌های مشترک خود بودند لذا از این واژه استفاده کردند. پیشینه مکتب فلسفی اصفهان به سده‌های چهارم و پنجم هجری بازگشت دارد، ولی استفاده از تعبیر فلسفه اصفهان در قرن دهم و یازدهم در دروه صفویه رواج داشته است. وجوه برجسته مکتب فلسفه در اصفهان پاسخ به تعارضات اجتماعی فرهنگی دوره صفویه بود و کسی مانند ابن‌رشد نتوانست دین و فلسفه و فقه و حکمت را در وجود خودش یکی کند، ولی در مکتب اصفهان این واقعیت رخ داد و فلسفه رویکرد جامعی پیدا کرد که با روایات، عرفان و فقه همراه شد. وقتی واژه مکتب اصفهان به کار می‌رود در دل آن حدود ۵ یا ۶ مدرسه فکری وجود دارد که از جمله مدرسه ایمانیه شیخ بهایی است؛ او به معنای فنی کلمه حتی یک رساله در فلسفه ندارد، ولی معنویت، حکمت و عرفان در تمامی آثار او موج می‌زند. شیخ بهایی حکمت و عرفان و فقه و حدیث را در وجود خودش یکی کرد و از ویژگی‌های مکتب اصفهان که او را از دیگران جدا می‌کند همین مسئله است.
کد خبر: ۳۹۴۵۹۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۲/۰۹
حسین شیخ‌رضایی:
حسین شیخ رضایی عضو هیئت علمی موسسه حکمت و فلسفه در نشست «فلسفه، بیرون و درون دانشگاه» که در سه‌شنبه ۲۴ بهمن در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد،بیان داشت که از دیدگاه مردم، فلسفه دانشگاهی دو تا مشکل دارد؛ یکی اینکه با زبان فنی غیر قابل فهمی بیان می‌شودو دوم اینکه از دید افراد بیرونی، آن چیزی که فیلسوف درباره آن صحبت می‌کند ربطی به زندگی ندارد.بحث فلسفه کاربردی هم قادر به پاسخگویی به این دو چالش نبوده و لازم است وارد حوزه فلسفه برای عموم شویم . نکته مهم در تعریف فلسفه برای عموم این است که راجع به موضوعاتی صحبت می‌کند که دغدغه عموم مردم یا خیر عمومی است.فلسفه برای عموم می‌گوید تو مسئله داری، من می‌آیم از زاویه دید خودم می‌گویم مسئله‌ات چطور حل می‌شود.مثلا در غزه، اسرائیل به بیمارستان بمب می‌زند، فلسفه می‌تواند به ما چارچوب بدهد که آیا این دفاع مشروع به حساب می‌آید یا خیر. پس فلسفه کاملا نقش ابزاری دارد و فیلسوف می‌خواهد با این ابزار مسئله‌ای را حل کند که این مسئله، مسئله عموم است. در چنین شرایطی باید به حساسیت های داستان هم توجه نمود به گونه ای که فلسفه عامه‌پسند و فلسفه پوپولیست ،جای فلسفه برای عموم را نگیرد و جریان سازی پوپولیستی ( خصوصا در فضاهای سیاسی و اجتماعی) جای فلسفه برای عموم ننشیند.تجارب متشابه این حوزه را در ترویج علم، علم کاربردی و کاربردی سازی علم،زبان تخصصی علم و مواردی همانند نیز داریم.
کد خبر: ۳۹۳۹۰۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۲۶
سهند ایرانمهر:
هانا آرِنْت (زادهٔ ۱۴ اکتبر ۱۹۰۶ در لیندن–لیمر، هانوفر – درگذشتهٔ ۴ دسامبر ۱۹۷۵ در نیویورک)، فیلسوف سیاسی و تاریخ‌نگار آلمانی-آمریکایی بود. هانا آرنت، از مهمترین اندیشمندانی بود که آرا و افکارش تأثیری ژرف در سدهٔ بیستم میلادی بر جای گذاشت. او سال‌ها در دانشگاه‌های ایالات متحده در رشتهٔ تئوری سیاسی تدریس کرد و از چندین کشور، ده‌ها دکترای افتخاری گرفت و برنده جایزهٔ آلمانی‌زبان لِسینگ و فروید شد. او از یهودیانی بود که از هولوکاست جان سالم به در برد و به ایالات متحده مهاجرت کرد. زمینهٔ فلسفه و آثار او، موضوعاتی همچون دموکراسی مستقیم یا اقتدارگرایی و تمامیت‌خواهی حکومت‌های استبدادی است. در متن حاضر سهند ایرانمهر اقدام به تشریح منظونه فکری هانا آرنت به زبان ساده نموده است.
کد خبر: ۳۹۳۷۶۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۱۱
تحلیلی بر گونه های روشنگری در ایران ، مهرداد احمدی شیخانی:
روشنفکری با تکیه بر عقل نقاد، قصد باز کردن افق‌های پیش روی با نگاهی جامع و غیرگزینشی را دارد. یعنی این گونه نیست که روشنفکر، در یک حوزه انتقاد نموده و در حوزه دیگر، سکوت نماید. چنین نیست که روشنفکر گزینش کند چه کسی یا چه جریانی را نقد کند و چه کسی یا جریانی را نقد نکند و الزامی هم ندارد که حتما هر نقدی که می‌کند درست باشد، ولی قطعا و حتما این‌گونه است که ویژگی نقاد او، دوست و دشمن نمی‌شناسد و هر‌کس را می‌تواند شامل شود؛ و اتفاقا همین خصوصیت است که روشنفکر را از دیگر اقشار جامعه متمایز می‌کند. در ۷۰ سال گذشته و پس از کودتای آمریکایی-انگلیسی علیه دولت مصدق، می‌توان از سه روشنفکر در ایران نام برد که سوای آنکه با نظریات آنها موافق یا مخالف باشیم، توانستند جریان‌ساز باشند. این سه نفر به ترتیب آل‌احمد، شریعتی و سروش بودند. حال اگر از این منظر به جریان روشنفکری در ایران توجه کنیم، می‌توان سه دسته را نیز در این ساحت از هم تشخیص داد. دسته اول کسانی بودند که در جایگاه نقد نشستند، ولی زبانی که بتواند با جامعه پیوند برقرار کند، نیافتند و بیشتر تبدیل به فلاسفه ای جدا از جامعه شدند. دسته دوم توانستند زبانی ابداع کنند که با مخاطب ارتباط برقرار می‌کرد و در آنها شوری بر‌می‌انگیخت و موتور محرکه جامعه زمان خود می‌شد. دسته سوم، اما به نقادی گزینشی روی آوردند؛ این گروه وقتی به پرسش گرفته می‌شدند که چرا فلان کار را کردید؟ به این جواب پناه می‌بردند که آن رفتار را باید در بستر زمانه خودش بررسی کرد و جامعه در آن دوران چنین طلب می‌کرد یا اینکه اگر غیر از این کنیم یا اینکه اگر خلاف جریان عمومی و خواسته جامعه کاری بکنیم، آبرویمان می‌رود.
کد خبر: ۳۹۳۶۳۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۰۱
درگذشت صاحب اثر «پدیدارشناسی روح بر حسب نظر هگل» :
دکتر کریم مجتهدی، از استادان به نام فلسفه و از چهره‌های ماندگار ایران، درگذشت. مجتهدی متولد دهم شهریور ۱۳۰۹ در تبریز بود.زنده‌یاد کریم مجتهدی دوره‌های کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری خود را در دانشگاه سوربن فرانسه گذرانده بود و پایان‌نامه کارشناسی ارشد خود را زیر نظر یکی از بزرگ‌ترین فلاسفه قرن بیستم ژان وال با عنوان «بررسی تحلیل استعلایی کانت» و رساله دکترای خود را با مشاوره هانری کربن نوشته بود.از مجتهدی نزدیک به ۳۰ اثر به جای مانده است. پیکر دکتر کریم مجتهدی چهره ماندگار فلسفه ایران سه‌شنبه (فردا) ساعت ۹ صبح از «پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی» به سوی خانه ابدی‌اش در قطعه نام‌آوران بهشت زهرا تشییع خواهد شد.درگذشت این استاد فلسفه را به جامعه علمی و فرهنگی و خانواده او تسلیت می‌گوییم.
کد خبر: ۳۹۳۵۲۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۲۵
بیماری مزمن فساد اداری:
نگاهی به ویژگی‌های ساختار اداری سنتی و محیط اجتماعی و سیاسی تاریخ معاصر ایران نشانگر مفاسد اداری بسیاری بوده است. مقام و مسوولیت، ثروت کلانی به همراه داشت و بسیاری از افراد با دادن رشوه، به مقام‌های دولتی و حکومتی دست می‌یافتند و به این ترتیب، مسیر فساد را در جهت منافع شخصی می‌پیمودند.فساد اداری فقط ویژگی نظام‌های استبدادی سنتی نیست و در بیشتر نظام‌های اقتدارگرا و دیکتاتوری و حتی در بعضی دموکراسی‌های صنعتی دیده می‌شود.با وجود این، شکل‌های اداری، عمق و دامنه آن و مجاری و فنونی که از طریق آنها اعمال می‌شود، تابع ویژگی‌های اساسی نظام سیاسی است. از این رو، می‌توان فساد اداری را در اغلب حکومت‌ها و دوره‌های تاریخی ایران مشاهده کرد.در ادامه این گزارش، پدیده فساد اداری در دوران‌های مختلف تاریخ معاصر ایران از جمله در دوره قاجار و دوره پهلوی مورد بررسی قرار گرفته است .
کد خبر: ۳۹۳۲۵۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۰۳
مصطفی تقوی، رئیس گروه فلسفه علم دانشگاه شریف:
تجارب زیست فردی و اجتماعی اثبات نموده که دیگر دین پژوهان نمی توانند بدون توجه به فناوری دین پژوهی کنند (چه در معنای فلسفی و چه در معنای جامعه شناختی کلمه دین پژوهی) زیرا فلاسفه تکنولوژی به این نتیجه رسیده اند که تکنولوژی امری ارزشبار است و به این ترتیب برای دین پژوهان پرسش ایجاد شده که آیا ارزشهایی که توسعه تکنولوژی منجر به ترویج آنها می شود با ارزش های دینی سازگار هستند یا خیر؟در واقع ، توسعه فکری انسان از یک طرف باعث توسعه پرسشگری و خروج از مطلق پنداری ها شده و از طرف دیگر، باعث توسعه فناوری منجر به تغییر سبک زندگی و به دنبال آن؛ تغییر در ارزش ها و اخلاقیات و فرهنگ را فراهم می کند. در کنار این دو مورد، باید بحث حساسیت ها و تحفظات مربوط به عبور از مرزهای متعارف شناخت و عمل( نظیر ورود به مباحث انتقال جنین ، تراریخته ، آمیزش های بین گونه ای ، فناوری ها و تولیدات تهاجمی و کشتار جمعی، ویروس های نو ترکیب ، کشت بافت و .....) را نیز اضافه کرد که نیازمند دستیابی و توسعه فلسفه توجیه کننده برای مبادرت یا کناره گیری از این امور است.
کد خبر: ۳۹۳۱۰۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۶