يکشنبه ۱۱ خرداد ۱۴۰۴ - 
لایه های ناپیدای جنگ سرد در ایران و ۱۴ کشور دیگر:
کتاب «برنامه فرانکلین در ایران» که چندماه قبل از نشر شیرازه توسط مهدی گنجوی به چاپ رسید، حاصل بحث تازه درباره جنگ سرد در بازه زمانی سال‌های ۱۳۳۲ تا ۱۳۵۶ بود.وقتی کلمه‌ای یا مفهومی مثل امپراتوری را استفاده می‌کنید به مجموعه تاثیر و تاثرها، فشارها، برنامه ریزی‌ها و... اشاره می‌شود که ناقض فرض اولیه دولت- ملت به‌عنوان واحد‌های خودمختار و مستقل است. درواقع می‌گوید در دنیا یک‌سری دولت- ملت وجود دارد که خودمختار نیستند، چون تحت‌تاثیر متروپل‌ها یا مراکز امپراتوریایی یا منطق امپراتوریایی و... قرار دارند. این با فرض اولیه در تعریف دولت- ملت در تقابل است، بنابراین مفهوم امپراتوری چیز‌هایی شبیه امپراتوری است. کتاب شرح می‌دهد که چه کار کردند و در کدام کشور‌ها این برنامه اجرا شد؛ ایران، الجزایر، عراق و ۱۲ کشور را نام می‌برد که در آن‌ها برنامه فرانکلین اجرا شد که موفق‌ترین‌شان ایران بود.
کد خبر: ۳۹۵۲۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۰۶
۱۶ مه ۱۹۶۶ سالگرد آغاز کارزار انقلاب فرهنگی چین:
انقلاب فرهنگی یک پیروزی سیاسی کوتاه‌مدت برای مائو محسوب می‌شد، اما شکستی بلندمدت برای چین و ویرانگر بود. وسواس مائو برای تثبیت جایگاه خود در تاریخ، او را به ازبین‌بردن هرگونه تهدید احتمالی برای قدرت خود و تحمیل بهای سنگینی برای چین سوق داد. تکیه مائو به گروهی از دانش‌آموزان دبیرستانی و دانشجویان دانشگاهی برای اجرای انقلاب فرهنگی، یکی از فاجعه‌بارترین اشتباهات او بود. جوانانی که سرمست از قدرت بودند، از کارزار انقلاب فرهنگی برای کسب اطمینان برای دستیابی به جاه‌طلبی‌های خودخواهانه‌شان استفاده کردند. آزار و اذیت‌های صورت‌گرفته از طرف آن‌ها موجب ایجاد خلاء در بوروکراسی کشور و توقف کار بسیاری از بخش‌های دولت شده بود. مائو که توده‌گرا بود، احساس می‌کرد توده‌ها می‌توانند هر مشکلی چه اقتصادی، چه سیاسی و چه اجتماعی را صرفا با دردست‌داشتن قدرت حل کنند.
این باور، اما صرفا به هرج‌و‌مرج، ویرانی، آشفتگی و پاکسازی سرمایه‌داران و مدیران صنعتی انجامید. وقتی این گروه‌ها حذف شدند، مائوئیست‌ها برای اداره نظام سیاسی باقی ماندند، اما دهقانان و دانشجویان و دانش‌آموزان توانایی اداره کشور را نداشتند. بسیاری از مردم چین فقط برای انجام یک کار مانند کشاورزی یا کار در کارخانه‌ها آموزش دیده بودند. آن‌ها هیچ مهارت مدیریتی یا فنی برای حفظ تولید نداشتند و کارخانه‌ها بدون مدیران آموزش‌دیده مناسب، قادر به فعالیت نبودند. مائو باور داشت تکنوکرات‌ها (فن‌سالاران) و روشنفکران فاسد هستند و برای براندازی نظام سیاسی نقشه می‌کشند. این ذهنیت موجب شد او درصدد جایگزین آن‌ها با افرادی وفادار برآید.
کد خبر: ۳۹۴۸۵۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۲/۲۹
نقدی بر آرای مهران صولتی(جامعه شناس و معلم):
در مورد حضور مردم در انقلاب ۵۷ عبارت مشهوری وجود دارد؛ آن‌ها می‌دانستند که چه نمی‌خواهند، ولی نمی‌دانستند که چه می‌خواهند! این عبارت دستمایه مهران صولتی شده تا با مطرح کردن کردن دوگانه‌هایی متعارض (مادیات همراه با معنویات، جمهوریت همراه با اسلامیت، تجدد همراه با تدین) به نابجایی و غیر ضروری بودن انقلاب اسلامی در ایران بپردازد. آمچیزی که صولتی در بیان آن قاصر بوده یا بدان کم توجهی کرده است. بحث الگو‌های توسعه‌ای و تمدنی مورد نیاز برای انقلاب بواسطه حضور فقه پویا و فاصله گیری از فقه سنتی است. سولتی به جریان چند گامی انقلاب‌ها برای طی شرایط گذار و رسیدن به مرحله تثبیت هم توجهی نداشته است. در واقع، برداشت او از انقلاب، تحقق مدینه فاضله است. همان القائیات نادرستی که بعضا در قالب انحرافات ایدئولوژیک مطرح می‌شود. در نگاه ما، انقلاب قائدتا اقدامی چندگامی یا چند مرحله‌ای بوده، نیازمند بهره گیری از فقه پویا برای اتصال سه بعد جمهوریت، اسلامیت و انقلابی گری در قالب‌های توسعه‌ای و تمدنی است و برای ممانعت از انحرافات، ریزش‌ها و رویش‌های خاص خودش را دارد. انقلاب‌های دینی (نظیر انقلاب ایران) باید در مقابل چالش ها، آسیب‌ها و انحرافات، حساسیت خود را تا لحظه آخر متصل به مرحله تثبیت حفظ کنند و مانع برهم خوردن تعادل سه بعد جمهوری، دینی و انقلابی گری خود باشند.
کد خبر: ۳۹۴۰۰۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۰۵
ایدئولوژی علیه ایدئولوژی :
به مناسبت زادروز زنده‌یاد داریوش شایگان در چهارم بهمن ماه، در برنامه «برخورد» تصمیم گرفته‌ایم نشستی در نقد و بررسی میراث فکری این متفکر برگزار کنیم و ازاین‌رو با دکتر حسین مصباحیان و دکتر احسان شریعتی به گفت‌وگو نشسته‌ایم.
کد خبر: ۳۹۳۶۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۰۳
درباره افزایش آمار طلاق در ایران و گیلان؛
مغز بعضی از مدیران اجرایی در کشور را بهتر است به فندق تشبیه نکنیم ، چون خیلی کوچک تر از ان است. مغز نه، توانمندی در حد واکنش جلبک ها با حرکات آمیبی شکل. بعضی ها هم که مثل ربات هستند. یک برنامه به انها می دهند و عین ان را بدون کمترین نوآوری و انعطاف تحویل می گیرند. هر دو گروه مورد اشاره هم ادعای مدیریت دارند و نتیجه داستان می شود، فعالیت ناقص بخشی و انبوه مشکلات فرابخشی ، فرهنگی و توسعه ای . دلمان به حال بی کسی این اب و خاک می سوزد. داستان آسیب های اجتماعی هم در این کشور، قصه پر غصه خودش را دارد.طلاق را قبلا با دو پدیده مذموم اعتیاد و انحراف اخلاقی توجیه می کردند و بعدها که روشنفکر تر شدیم، بحث عدم تفاهم اخلاقی پاپیش نهاد. اما هیچ کس نپرسید که این پسر و دختر را چطور تربیت کردیم( اصلا تربیت کرده ایم؟) و چقدر به بحث استقلال اقتصادی خانواده و فراهم سازی حداقل رفاه و امکانات زندگی مشترک اندیشیده ایم. مدیران اجرایی رباتی شکل هم در این شرایط به فکر ازدیاد جمعیت با جایزه و وعده وام و زمین و ماشین هستند. پناه می بریم بخدا از شر حماقت هاو پناه می بریم به خدا از شر عقل ناقص خودمان.
کد خبر: ۳۹۲۷۵۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۸/۱۶
درگذشت عضو موسس کانون نویسندگان ایران؛
باقر پرهام مترجم و پژوهشگر فلسفه شنبه ۷ خرداد در سن ۸۸ سالگی در کالیفرنیای آمریکا در گذشت. پرهام عضو موسس کانون نویسندگان ایران بود. خبر درگذشت او را پسرش رامین پرهام امروز در توییتر اعلام کرد.
کد خبر: ۳۸۸۹۷۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۰۸
چهلم عماد افروغ؛
روز گذشته پنجم خردادماه مراسم چهلمین روز درگذشت دکتر عماد افروغ برگزار شد. افروغ که بود و چه کرد که تحمل درگذشتش برایمان سخت و دردناک است. افروغ نخبه ریاضی‌ای بود که در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی برای مفید و مؤثرتر بودن قدم به علوم انسانی و رشته جامعه شناسی گذاشت. جامعه شناسی بود که فیلسوف شد. فیلسوفی بود که سیاستمدار شد. سیاستمداری بود که حکیم الهی شد. آیا واقعا این امتیازات و ویژگی‌های این بزرگمرد است، مسلما خیر؟! افروغ غصه مردم را می‌خورد و در این راه چه ناراحتی‌ها که تحمل نکرد. همین حالات او را بیمار کرد و در نهایت از میان ما رفت. او خودش ناراحت نبود و در این بیماری، سیر و سلوک عجیبی را طی کرد، تا حدی که می‌گفت دوست ندارم خوب شوم، به بهای اینکه حالی که الان دارم از من گرفته شود. او مرگ را نه پوسیدن و از بین رفتن بلکه لقای الهی می‌دید و بار‌ها گفته بود که من آماده ام که بروم. حال ما مانده ایم با دنیای بی افروغ؛ در زمانه‌ای که به او نیاز مبرم داشتیم. باید غصه خودمان را بخوریم که سال‌های بی فروغ افروغ را چطور می‌توانیم تحمل کنیم.به جرأت می‌توان گفت که افروغ تا سالها، جانشینی ندارد، باید سالها بل سده‌ها صبر کرد تا مادر گیتی، درّی، چون او بپرورد.
کد خبر: ۳۸۸۹۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۰۶
تفکر انتقادی جامعه شناسانه یا روانشناسانه:
حکومت ها همواره می کوشند تا ناکارآمدی های سیستمی خود را به ناهمراهی های شهروندان نسبت داده و آن ها را شرمسار وجدان شان سازند. متاسفانه روان شناسی در این زمینه به استخدام قدرت درآمده و سعی کرده تا سوژه های نوینی خلق کند. دانشی که پیشاپیش فساد، اختلاس، قانون گریزی و سوء استفاده از موقعیت را از طریق بررسی رفتار اجتماعی شهروندان تشخیص داده و آن ها را با یک سرزنش اخلاقی مشایعت می کند. بر خلاف جامعه شناسی که دانشی ذاتا انتقادی و معطوف به نقد ساختارهای سلطه و انقیاد آفرین است، روان شناسی کوشیده است تا با ابژه کردن فرد در فرآیندی معطوف به قدرت، از او سوژه ای بهنجار و سازگار با ساختارهای مسلط بسازد ( فوکو ). تفاوتی که موجب اخراج جامعه شناسان از دانشگاه و ماندگاری روان شناسان در آن شده است.
کد خبر: ۳۸۸۹۰۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۰۶
فیاض، جامعه شناس:
اغتشاشات اخیر با رمز گشت ارشاد و مسئله حجاب آغاز شد و با سوق پیدا کردن به سمت براندازی بعد از مدتی فروکش کرد.
حالا بعد از پشت سر گذاشتن این حوادث عده‌ای شعار زن، زندگی و آزادی را بهانه‌ای برای بی اعتنایی نسبت به حجاب و برخی از مقتضیات مذهبی کرده‌اند و تلاش دارند در این آب گل‌آلود، جامعه را از حجاب و مذهبی که یادگار تاریخی ایران حتی قبل از اسلام است، جدا کنند. ابراهیم فیاض، جامعه شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه توضیحاتی درباره حجاب و مذهب در کشور داده است که مهمترین بخش‌های آن را در ادامه می‌خوانید.
کد خبر: ۳۸۶۶۵۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۰۲
سیدصادق حقیقت پاسخ می‌دهد:
به نظر می‌رسد چند عنصر کلیدی در روش شناسی مطالعه تمدنی داریم که یک پروبلماتیک مطالعه است که اهمیت زیادی دارد. دوم چهارچوب نظری مطالعه یا پارادایم یا گفتمان حاکم است. سوم روش یا روش‌های توصیف، تحلیل و پیش‌بینی بر اساس داده‌های در اختیار، چهارم سبک و اعتبارسنجی منابع، پنجم هرمنوتیک یا چگونگی تاویل یا تفسیر منابع مطالعاتی مخصوصا منابع تاریخی و ششم، بوم و اقتضائات زمانی و مکانی هستند. سید صادق حقیقت ،عضو هیئت علمی دانشگاه مفید گفت: منظور از روش دینی و بومی در مطالعات تمدنی این است که می‌توانیم تمدنی برای خودمان یعنی مسلمانان یا ایران داشته باشیم، در اینجا اقتضائات خاص جامعه مورد توجه قرار می‌گیرد.
کد خبر: ۳۸۶۴۱۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۲۰
نظم جامعه بی‌بحران، پادگانی است؛
محمدرضا تاجیک تئوریسین اصلاح‌طلب خشونت ورزی رادیکال مردم را «یکدست سازی» جامعه و «نظم پلیسی» می‌داند که خرمن‌خرمن نفرت می‌کارد و خرمن‌خرمن خشم درو می‌کند.
کد خبر: ۳۸۵۴۱۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۹/۲۹
محمدرضا تاجیک:
کد خبر: ۳۸۳۸۲۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۱۲
قدرت زبان؛
با جرات می‌توان گفت زبان فارسی در صد سال اخیر بعد از سقوط گسترده‌ای که در دوران قاجار و پیش از آن تجربه کرده بود، امروز یکی از درخشان‌ترین دوره‌های خود را می‌گذراند. فارسی امروز، به نظر من به یکی از قدرتمند‌ترین زبان‌های جهان تبدیل شده، هر‌چند این قدرت بالقوه است و نه بالفعل و، اما بالفعل شدن آن، آنقدر‌ها که ممکن است تصّور شود مشکل نیست.
کد خبر: ۳۸۲۷۴۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۶/۰۳
ناصر فکوهی؛
دنیا در نوعی گرایش فراگیر به سمت علوم فنی و فناوری رفته و دولت‌ها هم تمایل کمتری جهت سرمایه گذاری روی علوم انسانی و اجتماعی پیدا کرده اند. از طرف دیگر، در کشور‌های در حال توسعه به دلیل عدم رشد دموکراسی و ضعف آن، به همان میزان شاهد محدودیت ظرفیت دموکراتیک برای نقد اجتماعی و لذا دانش اجتماعی و انسانی می‌باشیم. تا جایی که بعضا برخی از دولت‌ها بدلیل آنکه علوم اجتماعی و انسانی باعث شکستن مربع شوم فردی (عصبانیت و ترس، هیجانات، لجبازی، ناامیدی) در سطح فرد شده، در سطح سازمان و نهاد باعث شکل گیری فرهنگ سازمانی می‌شود و در سطح کلان، باعث کنار نهادنقالب زندگی عرفی شده می‌گردد، از آن اجتناب دارند.
کد خبر: ۳۸۱۵۲۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۴
داوری اردکانی؛
رضا داوری اردکانی، رئیس فرهنگستان علوم و چهره ماندگار فلسفه می‌گوید: از اهل فلسفه نباید توقع داشت و خواست که مستقیماً برای مشکلات اقتصادی- اجتماعی چاره‌ای بجویند. فیلسوف با اینکه توجه خاص به زبان و گفتار و کردار حکومت و اخلاق مردمان دارد در مقام مصلحت‌بینی نیست و نمی‌تواند بگوید که مردم و حکومت چگونه و از چه راه باید مسائل سیاست و اقتصاد و مدیریت را حل کنند و به رفع مشکل‌ها در شئون مختلف بپردازند.
کد خبر: ۳۷۹۵۵۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۲۲
قنبریان:
حجت‌الاسلام قنبریان پژوهشگر حوزه عدالت معتقد است که تندترین نقد‌ها به جمهوری اسلامی از درون پایگاه آرمان‌های انقلاب است و این یک فرصت است.
کد خبر: ۳۷۹۱۱۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۱۲
وحشت از معنامندی نشانه‌ها؛
نرجس خدایی گفت: در مقایسه با انگلیسی‌ها و فرانسوی‌ها، آلمانی‌ها هم در تولید آثار پسامدرن تأخیر درخور تأملی داشتند هم در حوزه‌ی فلسفه و نقد ادبی با تعلل در این جریان شرکت کردند. در دهه‌ی شصت و هفتاد، حرکات هنجارشکنانه‌ی دیگری نظیر ادبیات پاپ یا شعر تجسمی در ادبیات آلمان تا حدی با مقاومت جریان اصلی روبه‌رو شده بود. اما پسامدرنیسم صرفاً جریان ادبی نبود. پیشکوستان پسامدرن‌ها در حوزه‌ی معماری کار می‌کردند و این جریان در حوزه‌های فرهنگی متفاوت از جامعه‌شناسی تا ادبیات حضور یافته بود و به‌ویژه در حوزه‌ی برخی شاخه‌های فلسفه‌ی آلمانی با انتقاد‌هایی روبه‌رو شد.
کد خبر: ۳۷۳۸۶۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۸
گفتگو با احسان شریعتی؛
فوکو در یکی از این مقالات خود در بحبوحه انقلاب می‌نویسد: «من نمی‌توانم تاریخ آینده را بنویسم، در پیش‌بینی گذشته هم چندان مهارت ندارم. با این حال دوست دارم بکوشم چیزی را که دارد رخ می‌دهد، دریابم؛ چون این روز‌ها هیچ چیزی به سرانجام نرسیده و تاس‌ها هنوز از چرخش باز نایستاده‌اند. شاید کار روزنامه‌نویس همین باشد؛ اما واقع این است که من در این راه نوپا هستم»
کد خبر: ۳۶۹۲۸۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۱۲
عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه:
حجت‌الاسلام حسین بستان، گفت: حوزه و مراجع باید موضوعات را به خوبی بشناسند وگرنه فقه گرفتار ناکارآمدی خواهد شد؛ انسان امروز و اقتصاد و رسانه‌های امروز با ۴۰ سال قبل زمین تا آسمان تفاوت دارد و ما اگر به روز نشویم فتاوایی می‌دهیم که برای انسان ۶۰ سال پیش مفید است نه انسان امروز.
کد خبر: ۳۶۸۴۳۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۰۱
حامد طاهری کیا:
حامد طاهری‌کیا در کتاب «ایران به سوی جمهوری اسلامی» درباره چگونگی شکل‌گیری نظام جمهوری اسلامی در میدان سیال سال‌های ابتدایی انقلاب مطالعه کرده و معتقد است که این میدان سیال موجب ائتلاف نیرو‌های فعال شد و در نهایت جمهوری اسلامی شکل گرفت.
کد خبر: ۳۶۸۲۱۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۲۹