پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

کتاب «برنامه فرانکلین در ایران» که چندماه قبل از نشر شیرازه توسط مهدی گنجوی به چاپ رسید، حاصل بحث تازه درباره جنگ سرد در بازه زمانی سال‌های ۱۳۳۲ تا ۱۳۵۶ بود.وقتی کلمه‌ای یا مفهومی مثل امپراتوری را استفاده می‌کنید به مجموعه تاثیر و تاثرها، فشارها، برنامه ریزی‌ها و... اشاره می‌شود که ناقض فرض اولیه دولت- ملت به‌عنوان واحد‌های خودمختار و مستقل است. درواقع می‌گوید در دنیا یک‌سری دولت- ملت وجود دارد که خودمختار نیستند، چون تحت‌تاثیر متروپل‌ها یا مراکز امپراتوریایی یا منطق امپراتوریایی و... قرار دارند. این با فرض اولیه در تعریف دولت- ملت در تقابل است، بنابراین مفهوم امپراتوری چیز‌هایی شبیه امپراتوری است. کتاب شرح می‌دهد که چه کار کردند و در کدام کشور‌ها این برنامه اجرا شد؛ ایران، الجزایر، عراق و ۱۲ کشور را نام می‌برد که در آن‌ها برنامه فرانکلین اجرا شد که موفق‌ترین‌شان ایران بود.

سیاست ورزی را می توان یکی از اصول پایه ای ارتقاع اجتماعی محسوب کرد به شرطی که این حوزه آلوده به سیاست بازی و سیاسی کاری نشود. آلودگی حوزه سیاست به انواع انحرافات ، مسلما باعث سیاست زدایی و سیاست گریزی شده که بنوعی خودش سیاست ورزی جدید است . سوال اینجاست که آیا این برداشت که جامعه ما در وضعیت سیاست‌زدایی قرار دارد، برداشتی درست است و آیا می‌توان درباره فرمی جدید از سیاست در ایران بحث کرد؟ سال گذشته که اعتراضات در جریان بود، قصد داشتیم به‌صورت بنیادی به این مساله بپردازیم که جامعه با چه بحران‌هایی مواجه است که شکلی از اعتراض را در ۹۶، ۹۸ و ۱۴۰۱نشان می‌دهد. مجموعه‌ای از گفت‌وگو را شکل داده و وقتی که آنها را کنار هم قرار دادیم، به این نتیجه رسیدیم ظاهرا هم جامعه ما و هم دولت‌ها یکی پس از دیگری در فهم وضعیتی که دچارش هستند، مشکل دارند. شرایطی که می تواند به تئوری سیاست زدگی، سیاست گریزی و سیاست زدایی شدگی جامعه ایرانی ، قوت بخشد.

زندگی چیست و چگونه باید درباره آن تامل شود؟ این دو پرسش ظاهرا سرآمد پرسش‌هایی است که حالا به صورت جدی در صحنه اجتماعی خود را نمایان کرده است. دیگر نمی‌توان به سادگی از این پرسش‌ها عبور کرد، چرا‌که پرسش‌های فعلی دورنمایه سیاسی و اجتماعی دارند، هر‌چند که علی‌الظاهر خیلی به آنها توجه نشود.

سرنوشت و زندگی حضرت ابراهیم بشکلی داستان های پراکنده، به کرات به گوش ما رسیده است. اما کمتر تعمقی درخصوص نگاه یکپارچه به زندگی ابراهیم و نقاط عطف این زندگی یعنی مقابله با طاغوت و شکستن بت ها و سرد شدن آتش، افزایش ایمان و یقین قلبی با خواندن پرندگان تکه تکه شده، کوچ زن و فرزند به صحرایی بی آب و علف ، ساخت خانه کعبه و در نهایت ذبح فرزند صورت پذیرفته است. روند ابتلائات و آزمایشاتی که ابراهیم را به مقام خلیل الهی رسانید . آنچه که در این بین اهمیت خاص پیدا می کند ، بررسی و درک منظومه فکری ابراهیم از منظر تعادل یابی در سه گانه تعقل-شهود-وحی برای درک مسائل و عمل به وظایف و بحث اراده های چهارگانه معطوف به خواست، معطوف به عمل، معطوف به هدف و معطوف به قدرت در وی می باشد. واکاوی زندگی ابراهیم ارزشی خاص از نظر تعادل عقل و نفس و قراردادن اراده خود در راستای اراده خداوند، شکستن قدرت نفسانی با تقوا پیشگی و تبدیل آن به بازی قدرت و اراده معطوف به خواست خداوندی و جایگاه مبحث مالکیت دنیوی دارد. بطور خلاصه، مطالعه یکپارچه زندگی حضرت ابراهیم می بایست گره گشای شناختی و عملی ما در بحث شیوه برقراری تعادل بین عقل-شهود-وحی ، حرکت ابراهیم از نبوت به امامت و کسب جایگاه خلیل اللهی و در نهایت شیوه طی ابتلائیات و امتحانات الهی باشد.

زخمی کردن انقلاب ها در قالب دمیدن به کوره دشمنی دائمی، خط مشی اصلی آمریکا در قرن بیستم بوده که این پروژه در قرن بیست و یک با امنیتی سازی ادامه یافته است. از نظر آمریکا احیای دشمنی و امنیتی سازی، اصل اساسی برای ایجاد اختلال در تحقق آرمان ها و وعده های انقلابیون بوده و تقلیل هویت انقلابی به دشمن انقلاب، خود دمیدن به کوره نظریه دشمن دائمی و امنیتی سازی آمریکا و غرب بوده است.در بعد از انقلاب، مواجهه با وضعیت اضطراری یعنی جنگ و ترور، به سیاست های جناحی و شکل گیری دولت استثنایی تقلیل یافت و به طرز ناخواسته ای به آن ها دامن زده، امنیت را در این چارچوب تعریف کرد و از آن پس بر اساس منافع دولت استثنایی استمرار یافت. پیامد تداوم چنین وضعیتی هم مشخص است. تقویت نفوذ، با افتادن در تله امنیتی سازی، تقویت اسلام مناسکی و تضعیف اسلام گفت و گویی . سوال اینجاست که آیا جمهوری اسلامی ایران ، مخاطرات نهفته در این نگاه را بخوبی تبیین نموده و حساسیت های لازم برای مقابله با آن را دارد؟

سعید لیلاز، تحلیلگر مسائل اقتصادی، بیان داشت که، دولتی که می‌خواهد تشکیل شود صرف نظر از هر گرایش سیاسی که دارد، مهمترین وظیفه‌اش این است که در حوزه اقتصاد کلان نه تنها راه آقای رئیسی را در مسیر رشد اقتصادی مثبت و بهبود فضای کسب و کار که انصافا خوب کار کردند ادامه دهد و آن را تعمیق کند. دولت بعدی باید بلافاصله قدرت خرید توده‌های مردم را بر اساس تورم و میزان رشد اقتصادی که در سال‌های گذشته اتفاق افتاده ارتقا دهد. باید به سمت آشتی ملی برویم و با بهره‌گیری از توان این آشتی ملی ناترازی‌های ایجاد شده در حوزه‌های مختلف اقتصاد را که تبدیل به ابر بحران امروز کشور شده رفع کنیم. وقتی قلب مردم را در حوزه اجتماعی و فرهنگی و کمرشان را در حوزه اقتصاد می‌شکنید چگونه می‌توانید از آن‌ها فداکاری بخواهید؟ حکومت باید به خواسته‌ها و گرایش‌های فرهنگی و اجتماعی مردم که بسیار هم معتدل اصولی و متدینانه است، احترام بگذارد. نه اینکه بعد از انتخابات این مردم شریف را به بی اخلاقی، بی‌عفتی و بی‌حجابی متهم کنیم. این نهایت ناامیدی پراکنی و بازگشت به عقب است.

شورای حکام آژانس بین المللی انرژی هسته‌ای روز چهارشنبه ۱۶ خرداد ماه ۱۴۰۳ در نشست فصلی خود به قطعنامه پیشنهادی آلمان، انگلیس و فرانسه با اکثریت ضعیف رای مثبت داد. تحلیل محتوای چهارمین قطعنامه شورای حکام آژانس بعد از توافق برجام نشان می‌دهد که، متن این قطعنامه بیش از آنکه تاثیری در تحولات آینده داشته باشد بیشتر یک مانور سیاسی از سوی کشور‌های صاحب نفوذ در شورای حکام بود. تحلیل نوع رفتار رای دهی ۳۵ کشور عضو شورای حکام آژانس بین المللی انرژی هسته‌ای (IAEA) برای دوره فعلی ۲۰۲۳-۲۰۲۴ می‌تواند گویای برخی از مناسبت‌ها و جهت گیری‌های پنهان و همچنین نشان دهنده نقاط قوت و ضعف کشور ما در تعامل موثر و سازنده با سایر کشور‌ها در حوزه‌های دیپلماتیک و سیاسی باشد. بعنوان نتیجه هم می‌توان بیان داشت که هرچه که بود باید اجازه نمی‌دادیم با صدور قطعنامه جدیدی سه صفحه دیگر در راستای تلاش برای پرونده سازی هسته‌ای علیه ایران می‌افزودند، از این جهت باید از وزارت امورخارجه و سازمان انرژی اتمی ایران گله‌مند بود که اقدام‌های موثر برای ممانعت از این سیاست که ۲۲ سال است همه روابط خارجی ایران را تحت تاثیر منفی قرار داده است، انجام ندادند.

محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی قانون شفافیت قوای سه‌گانه را به دولت ابلاغ کرد. وی در صفحه شخصی خود در فضای مجازی درباره این قانون، نوشت: قانون شفافیت قوای سه‌گانه که ۴ سال برای تصویب آن ایستادگی کردیم و در تمام این مدت به بی‌عملی و معطل کردن متهم شدیم، امروز ابلاغ شد. پیش از این هم شفافیت آرا را داوطلبانه اجرا کردیم . قالیباف در ادامه این مطلب آورده است: شفافیت بارها تا مرز رد شدن پیش رفت ولی چون به مردم قول داده بودیم، ایستادیم و کار را تمام کردیم.طرح شفافیت «قوای سه‌گانه، دستگاه‌های اجرایی و سایر نهادها» سه‌شنبه ۲۵ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳ پس از ۶ بار رفت و برگشت میان مجلس، شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام به تصویب رسید.این طرح کاربردهای زیادی در بحث فسادستیزی، نظارت بر عملکرد های اداری، استفاده توسط رسانه ها و مواردی همانند دارد.

جعفر میلی منفرد (زاده ۱۳۳۲ در تهران) پژوهشگر، استاد تمام مهندسی برق دانشگاه صنعتی امیرکبیر و سیاستمدار اصلاح طلب ایرانی بود. وی دارای مدرک دکتری مهندسی برق قدرت از دانشگاه پاریس ۶ و عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر بود. او در سال ۱۳۹۲ از سوی حسن روحانی برای تصدی وزارت علوم و تحقیقات به مجلس معرفی شد که موفق به اخذ رای اعتماد نمایندگان نشد. وی روز ۱۸ خرداد ۱۴۰۳، پس از تحمل یک دوره بیماری درگذشت.

درخواست افزایش همکاری ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی و نیز موضوع بازرسان این نهاد از محور‌های اصلی قطعنامه پیشنهادی تروئیکای اروپایی در شورای حکام به شمار می‌آید. قطعنامه پیشنهادی ۳ کشور انگلیس، فرانسه و آلمان (تروئیکای اروپایی) علیه برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران با ۲۰ رأی موافق، ۲ رأی مخالف و ۱۲ رأی ممتنع به تصویب رسیده است. در بخش دیگری از این قطعنامه اضافه شده است: شورای حکام از تهران می‌خواهد که از تصمیمش در لغو انتصاب چند بازرس با تجربه آژانس که برای انجام مؤثر فعالیت‌های راستی آزمائی (برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران) نیاز به آن‌ها وجود دارد، صرف نظر کند.

علی اکبر گودرزی (هوادارانش او را در ابتدا «چوپان زاده آزاده» و سپس «امام» می‌نامیدند /زاده ۱۳۵۵ و در شناسنامه ۱۳۳۸ در روستای دوزان شهرستان الیگودرز - درگذشت ۳ خرداد ۱۳۵۹) مصداق همان آدم‌های با دانش اندک و ایمان زیاد بود که می‌توانست هزاران نفر را به پای برداشت‌های انحرافی خود از متون دینی، قربانی کند و یک جامعه‌ای را به قهقرا سوق دهد. وی تلاش داشت تا یک نظام سیاسی جایگزین جمهوری اسلامی فعلی تاسیس کند. در آغاز دهه ۱۳۵۰ چندین گروه سیاسی با ایدئولوژی اسلامی اعلام موجودیت و فعالیت کردند و تفاوت عمده گروه فرقان با همه آن‌ها در این بود که آبش با روحانیون در یک جوی نمی‌رفت و خواهان «اسلام بدون آخوند» بود. به همین دلیل، گودرزی در سال ۱۳۵۶ عبا و امامه طلبگی را کنار گذاشت و در سن ۱۸ سالگی، به تفسیر قرآن روی آورد و بنوعی گروه فرقان را تاسیس کرد. او از آیات قرآن فقط جنگ و جهاد و مبارزه را می‌فهمید و چیزی از صلح و زندگی در کلام او نبود. جمعیتی از جوانان مذهبی و پرهیجان در مساجد پایین شهر تهران در محدوده نازی آباد و جوادیه و میدان شوش نیز، گوش تا گوش می‌نشستند و این تفاسیر خون چکان را استماع می‌کردند. ایده اسلام بدون روحانیت را اولین بار اندیشمند پاکستانی، ابوالا مودودی، مطرح کرد. سپس دکتر علی شریعتی آنرا ذیل مبحث «جامعه بی طبقه توحیدی» شرح و بسط داد. اکبر گودرزی تحت تأثیر اندیشه انقلابی شریعتی تفسیری از قرآن به نام «ایدئولوژی توحیدی» تألیف کردو یکی دیگر از افرادی که تأثیر مهمی در شکل‌گیری ایدئولوژی گروه فرقان داشت، حبیب‌الله عاشوری، روحانی ناراضی بود. فرقانی‌ها هم به استناد همین حرف شریعتی، معتقد بودند که، چون روحانیت شیعه بصورت یک طبقه اجتماعی ظاهر شده، بنابراین برای تاسیس یک جامعه اسلامی خالص و بدون طبقه، باید این‌ها را از سر راه برداشت. به نظر آن‌ها «میان اسلام و روحانیت هیچ انضمام و انسجامی وجود ندارد». این ایده را بعد‌ها مجاهدین خلق پی گرفتند و در عین تاریک اندیشی‌های ایدئولوژیک و مذهبی، همچنان خودشان را مخالف «آخوندیسم» نامیدند. جدال رسمی روحانیون و فرقانی‌ها در سال‌های قبل از انقلاب را، مرتضی مطهری شروع کرد و از آنان با عنوان «ماتریالیست‌های مسلمان و منافق» یاد کرد. گودرزی بر خلاف بسیاری از روشنفکران مذهبی، در هر صورت با ظواهر و کلمات و آیات قرآن آشنایی کامل داشت و در پاسخ به روحانیون سعی می‌کرد که با ادبیات و منطق خودشان به آن‌ها پاسخ دهد. به نظر گودرزی از نظر قرآن «منافق کسانی هستند که همزمان با باند حکومت و باند مردم همکاری می‌کنند». اشاره او مستقیما به خود مطهری و نیز سید محمد بهشتی، محمدمفتح و جواد باهنر بود که در آموزش و پروش و دانشگاه دوره پهلوی تدریس می‌کردند و در عین حال، با حکومت پهلوی هم مخالف ت می‌کردند. با پیروزی انقلاب و آغاز سال ۱۳۵۸، گروه فرقان دست به تفنگ برد و نخستین ترور‌ها در درون نظام نوپا را رقم زد. از سپهبد قرنی نخستین رئیس ستاد مشترک جمهوری اسلامی شروع کرد تا مطهری و مفتح و عراقی و در مجموع ۱۹ نفر را هدف قرار داد. آیت الله خامنه ای، هاشمی رفسنجانی، موسوی اردبیلی و عباس امیر انتظام نیز هدف سوء قصد قرار گرفتند و جان سالم به در بردند. بهانه این کار هم اطلاعیه مشترک مرتضی مطهری و مهدی بازرگان در خصوص لزوم بازنگری آثار شریعتی بود که بت و بوطیقای فکری فرقانی‌ها به حساب می‌آمد. در دیماه ۱۳۵۸ علی اکبر گودرزی در یک خانه تیمی در خیابان جمالزاده تهران دستگیر شد. محاکمه او به علی اکبر ناطق نوری و اسدالله لاجوردی سپرده شد. تعداد اعضای رسمی گروه فرقان حدود ۷۰ نفر اعلام شد. جمعی دستگیر و ابراز پشیمانی کردند و تعداد بر سرموضع ماندند و به همراه گودرزی در خرداماه ۱۳۵۹ اعدام شدند. هنوز هم در خارج از کشور اطلاعیه‌هایی به نام این گروه منتشر می‌شود.

رهبر انقلاب در این مراسم بیان نمودند که این اجتماع بزرگِ هرساله دارای یک هدف مهم و مورد نیاز ملّت ایران است و آن عبارت از تجدید یاد امام بزرگوار و بهره‌گیری از درس امام بزرگوار برای پیشرفت کشور است. دو موضوع مهم اتفاق افتاده از خرداد گذشته تا امروز، یکی مسئله تهاجم گسترده به فلسطین و مصیبت‌های غزه و مسئله طوفان الاقصی است و دیگری، شهادت رئیس جمهور عزیز کشورمان. بعد از فقدان این عزیز دیدم تقریبا همه روزنامه‌ها و مطبوعات و در فضای مجازی و اشخاص گوناگون از جریان‌های مختلف از او حرف می‌زنند و تمجید می‌کنند دلم برای رئیسی سوخت؛ در زمان حیات او آن‌ها حاضر نبودند یک کلام از این حرف‌ها را بزنند. رهبر انقلاب در پایان فرمایشات فرمودند که، ملت ایران به یک رئیس جمهور فعال، پرکار، آگاه و معتقد به مبانی انقلاب، احتیاج دارند.

محمدجواد ظریف به بهانه انتشار کتاب پایاب شکیبایی (برداشت‌هایی از هشت سال وزارت و نزدیک به نیم قرن آموختن، آموزش و کنش‌گری در روابط جهانی) در کلاب هاوس حضور یافت و به مسائل نسبتا جذابی پرداخت. وی بیان داشت که، گفتگو با آقای لیلاز برای انتقال تجربه به دولت بعدی بود نه برای انتشار؛ اما برای اهداف سیاسی آن را منتشر کردند. خیال می‌کردند من می‌خواهم رئیس‌جمهور شوم؛ من این آمادگی را ندارم؛ رئیس‌جمهور در شرایط کنونی باید تصمیماتی اتخاذ کند که این تصمیمات با روحیۀ من سازگاری ندارد. من ثبت‌نام نخواهم کرد. روحیۀ من با رئیس‌جمهوری آن وقت سازگاری نداشت و الان هم ندارد. در رژیم گذشته ایران هیچ وقت از آستارا و حسین‌قلی بالاتر نرفته بود. اگر نصف کاسپین (خزر) برای ما بوده، چرا ما در حکومت‌های قبلی هیچ وقت به استخراج نفت روسیه اعتراض نکردیم و سهم خود را طلب نکردیم؟ شورای امنیت چنین قطعنامه‌ای ندارد که ما بتوانیم غرامت از عراق بگیریم؛ بر خلاف غرامت کویت از عراق. اینکه چرا چنین قطعنامه‌ای نیست، دلایل تاریخی دارد.

صبح روز یکشنبه ششم خرداد ۱۴۰۳، تنها چند دقیقه پس از آغاز برگزاری اولین امتحان نهایی مدارس در پایه دوازدهم درس عربی، سوالات به همراه پاسخ در بسیاری از کانال‌های تلگرامی پرمخاطب منتشر شد. در ویدئویی که برای برخی رسانه‌ها ارسال کردند، مشخص می‌شود که سوالات و پاسخ آن‌ها در ده‌ها کانال بزرگ تلگرامی لو رفته که مطابق وب‌سایتی که به صورت آنلاین، ساعت و زمان لحظه‌ای را به نمایش می‌گذارد، از حدود ساعت ۰۷:۴۷ صبح، تنها چند دقیقه پس از شروع امتحان نهایی سراسری مدارس، سوالات و پاسخ‌ها لو رفته است. نکته حائز اهمیت این است که نمرات این امتحانات از سال گذشته تاثیر مستقیم و قطعی در کنکور و ورود به دانشگاه‌های کشور دارد. اوایل خرداد ۱۴۰۳ نمایندگان مجلس یازدهم در آخرین روز کاری خود با اکثریت آرا، بر مصوبه لغو تاثیر قطعی معدل اصرار ورزیدند و این مصوبه را جهت تصمیم‌گیری نهایی به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع دادند.

در دومین جلسه مجلس دوازدهم، رای گیری درباره انتخاب رئیس مجلس، نواب رئیس و دبیری مجلس انجام گردید . نتایج بدست امده نشان داد که قالیباف از دو رقیب خود یعنی ذوالنور و متکی جلو افتاده و به ریاست سال مجلس دوازدهم رسید. نیکزاد و حاجی بابایی بعنوان نواب رئیس تعیین شدند. با تعیین هیات رئیسه اجلاسیه اول مجلس دوازدهم، روسای سنی مجلس کنار رفته و کار به هیات رئیسه منتخب سپرده می شود.

حمیدرضا صارمی با اشاره به موضوع خانه‌های خالی شهر تهران، گفت: هرگاه صحبت از مسکن سازی در شهر تهران می‌شود، نقد‌های زیادی به ما وارد می‌کنند که تهران مملو از خانه‌های خالی است، در حالیکه ما با کمبود مسکن در شهر تهران مواجهیم؛ بنابراین همه باید در این حوزه به یک اجماع برسیم که اگر تعداد خانه‌های خالی در تهران زیاد است، روند تولید مسکن باید متوقف شود؛ اما اگر چنین موضوعی صحت ندارد، باید این شائبه از اذهان پاک شود.

تصویب‌نامه مصوب جلسه ۲۶ فروردین سال جاری هیئت وزیران درخصوص «تعیین اصلاحات تعرفه‌ای (۳۷۲) ردیف شامل کاهش و افزایش سود بازرگانی، تفکیک، ایجاد، حذف و اصلاح شرح تعرفه و مندرجات ذیل یادداشت برخی از فصول کتاب مقررات صادرات و واردات» طی نامه‌ای در تاریخ اول خردادماه توسط معاون اول رییس جمهور ابلاغ شده است. بر اساس تصویب‌نامه هیئت وزیران، با توجه به ممنوعیت واردات تلفن همراه هوشمند با نشان تجاری اپل، در صورت لغو ممنوعیت آن در آینده توسط مراجع ذیصلاح، سود بازرگانی آن به میزان ۹۶ درصد پیش بینی خواهد شد. سوال اینجاست که با مقرره گذاری با رویکرد حکمرانی مواجه هستیم یا گردنه گیری با زور مصوبه سازی دولتی؟ آیا این شیوه برخورد با نیاز مصرف کنندگان، نوعی گردنه گیری به اسم کندن از ثروتمندان به نفع مثلا محرومین (شما بخوانید تامین بخشی از کسری بودجه) نیست؟

مجلس با ارسال گزارش نهایی تحقیق و تفحص از عملکرد احیای دریاچه ارومیه به قوه قضائیه موافقت کرد.

با اصرار نمایندگان مجلس یازدهم بر مصوبه قبلی خود؛طرح شفافیت قوای سه‌گانه به مجمع تشخیص رفت. لازم به توضیح است که یکی از ارکان مهم مقابله با فساد در نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران، شفافیت همه جانبه در قوای سه گانه و مدیران و مسئولان است. در صورت تصویب و اجرای این خواسته، پیش بینی می شود که ضمن فروکش کردن حجم بالایی از نارضایتی های عمومی، شاهد افزایش محبوبیت های نظام نزد توده اجتماعی باشیم و همچنین بدلیل بوجود آمدن نوعی رقابت ناشی از شفافیت،کارامدی مدیران در دولت و دو قوه دیگر، بشدت بالا می رود.

نمایندگان مجلس کلیات طرح اصلاح موادی از قانون انتخابات ریاست جمهوری را تصویب کردند.