پنجشنبه ۱۵ خرداد ۱۴۰۴ - 
سالگرد افتتاح راه آهن ایران ۸۶ سال پیش:
تاریخ راه آهن (خط آهن) کشور نه به آلمان ها بر می گردد و نه مربوط به دوره پهلوی اول می شود. ایجاد خط آهن از دوره ناصرالدین شاه با راه اندازی خط تهران شهرری با ماشین دودی آغاز شد و سپس بشکل پراکنده اقدام به تاسیس خط اهن منطقه ای در ایران شد. خط آهن سراسری توسط یک شرکت دانمارکی ساخته شد و در چهارم شهریور 1317 ش تحویل دولت گردید. متن زیر با رویکرد تاریخی ، اقدام به بررسی این رویداد از دوره قاجار تا پهلوی اول می کند.لازم به توضیح است که کشور ایران، اکنون دارای ۱۵۰۳۷ کیلومتر (پایان سال ۱۴۰۱) شبکه راه‌آهن استاندارد و ۹۶ کیلومتر (میرجاوه-زاهدان) خطوط آهن عریض است.ساخت و توسعه خطوط آهن در ایران توسط شرکت ساخت و توسعه زیربناهای ترابری کشور انجام می‌پذیرد. نگهداری و تعمیر و همچنین بهره‌برداری از این شبکه برعهده شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران است.
کد خبر: ۳۹۵۹۴۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۶/۰۵
مهران صولتی:
در دنیای حاضر و جامعه در حال باز شدن، پرسش از دلایل عقب ماندگی ایران ابعادی مهم تر نیز یافته است. این که چگونه ممکن است در مدتی کوتاه تر از زمان حدودا دویست ساله آشنایی ایرانی ها با ادبیات توسعه و درک عقب ماندگی های کشورشان، به بسیاری از کشورهای شرق آسیا در عین فقر منابع و سرمایه های طبیعی به توسعه دست یافته اند ولی ما همچنان در هزار توی پیشرفت سردرگم مانده ایم؟!مهران صولتی ،هفت دلیل شامل استبداد ایرانی،فقدان سنت دموکراتیک، نقش پیرامونی در نظام جهانی،تماس با لایه های سخت افزاری توسعه، نقش حاشیه ای علوم انسانی،قرار گرفتن در معرض گفتمان چپ،فقدان گفتگو مابین سنت و مدرنیته برای این در خودماندگی تاریخی، ذکر می کند.
کد خبر: ۳۹۵۸۱۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۵/۲۹
لایه های ناپیدای جنگ سرد در ایران و ۱۴ کشور دیگر:
کتاب «برنامه فرانکلین در ایران» که چندماه قبل از نشر شیرازه توسط مهدی گنجوی به چاپ رسید، حاصل بحث تازه درباره جنگ سرد در بازه زمانی سال‌های ۱۳۳۲ تا ۱۳۵۶ بود.وقتی کلمه‌ای یا مفهومی مثل امپراتوری را استفاده می‌کنید به مجموعه تاثیر و تاثرها، فشارها، برنامه ریزی‌ها و... اشاره می‌شود که ناقض فرض اولیه دولت- ملت به‌عنوان واحد‌های خودمختار و مستقل است. درواقع می‌گوید در دنیا یک‌سری دولت- ملت وجود دارد که خودمختار نیستند، چون تحت‌تاثیر متروپل‌ها یا مراکز امپراتوریایی یا منطق امپراتوریایی و... قرار دارند. این با فرض اولیه در تعریف دولت- ملت در تقابل است، بنابراین مفهوم امپراتوری چیز‌هایی شبیه امپراتوری است. کتاب شرح می‌دهد که چه کار کردند و در کدام کشور‌ها این برنامه اجرا شد؛ ایران، الجزایر، عراق و ۱۲ کشور را نام می‌برد که در آنها برنامه فرانکلین اجرا شد که موفق‌ترین‌شان ایران بود.
کد خبر: ۳۹۵۲۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۰۶
گفتگو با حبیب رحیم‌پور و مصطفی زالی در خصوص امکان «دانشگاه ملی»:
بررسی تاریخی نهاد دانشگاه در ایران نشان دهنده طی روند غیر ارگانیک و زایش دفعی بوده است. نهادهای متشابه در قبل و ادوار تاریخی ، ماموریت محوری برای تولید علم نداشته، بلکه علم بعنوان کارکرد جانبی این نهادها بود. بعد از ورود دانشگاه در معنای جدید به ایران، متاسفانه به دلایلی چند شاهد هستیم که این نهاد نتوانست استقلال عمل خود را در برابر نهاد سیاست حفظ کند. گروهی از منتقدین این عدم استقلال را در قبل از انقلاب در حوزه توسعه نظام بروکراتیک و نیازمندی ان به استفاده از کارشناسان صاحب مدرک و در بعد از انقلاب، همگرایی پائین این نهاد با جریان سیاسی و ایدئولوژیک حاکم بر کشور ، جستجو می کنند. نکته جالب توجه اینجاست که در دنیای حاضر، بدلیل جایگاه خاص علم در توسعه اقتصادی و فناوری پایه کشور، ضرورت حاکمیت نوعی انضباط علمی در دانشگاه ها کاملا احساس می شود. بر این قاعده، نیازمندی به واگشت دانشگاه ها به کارکرد اصلی خود یعنی بهانه ای جهت تفکر و زمینه ای برای تخصص ، تبدیل به یک الزام شده است. در همین راستا باید اضافه نمود که جریانات دانشجویی نیز باید پذیرای نوعی انضباط کارکردی شده و حداکثر، دارای مطالبات عدالت طلبانه باشند(در مقابل مداخلات سیاسی). نهاد دانشگاه باید دارای نوعی استقلال رای شده و از هدایت های بیرونی باید بشدت پرهیز شود.
کد خبر: ۳۹۵۲۲۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۲۵
نسبت سیاست و جامعه از نگاه علیرضا بلیغ و محمد باقری:
سیاست ورزی را می توان یکی از اصول پایه ای ارتقاع اجتماعی محسوب کرد به شرطی که این حوزه آلوده به سیاست بازی و سیاسی کاری نشود. آلودگی حوزه سیاست به انواع انحرافات ، مسلما باعث سیاست زدایی و سیاست گریزی شده که بنوعی خودش سیاست ورزی جدید است . سوال اینجاست که آیا این برداشت که جامعه ما در وضعیت سیاست‌زدایی قرار دارد، برداشتی درست است و آیا می‌توان درباره فرمی جدید از سیاست در ایران بحث کرد؟ سال گذشته که اعتراضات در جریان بود، قصد داشتیم به‌صورت بنیادی به این مساله بپردازیم که جامعه با چه بحران‌هایی مواجه است که شکلی از اعتراض را در ۹۶، ۹۸ و ۱۴۰۱نشان می‌دهد. مجموعه‌ای از گفت‌وگو را شکل داده و وقتی که آنها را کنار هم قرار دادیم، به این نتیجه رسیدیم ظاهرا هم جامعه ما و هم دولت‌ها یکی پس از دیگری در فهم وضعیتی که دچارش هستند، مشکل دارند. شرایطی که می تواند به تئوری سیاست زدگی، سیاست گریزی و سیاست زدایی شدگی جامعه ایرانی ، قوت بخشد.
کد خبر: ۳۹۵۲۱۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۱
فاطمه ذکاوتی‌قراگزلو:
عربستان از درون کتابی به قلم رابرت لیسی روزنامه‌نگار و نویسنده انگلیسی است که در سال ۱۹۸۱ به چاپ رسید و با استقبال خوانندگان مواجه و به زبان‌های گوناگون ترجمه شد. اما دولت عربستان از انتشار آن سخت ناخرسند بود. بعد‌ها لیسی با هماهنگی با دولت عربستان اقدام به نگارش نسخه‌ی جدیدی از این کتاب نمود. کتاب عربستان از درون ترجمه این نسخه تعدیل شده به قلم آقای محمدعلی عسگری است که توسط نشر کویر در سال ۱۴۰۱ چاپ شده است.این کتاب خواندنی است و آدمی را به اندیشیدن و ناخودآگاه مقایسه وامی‌دارد. در مقایسه با ملت و جامعه مدنی و به‌ویژه زنان ایران، هنوز بافت جمعیتی عربستان و تفکر آنان قبیله‌ای و سنتی و مذهبی است. اما به‌قول نویسنده کتاب، عربستان سعودی از جمله اندک کشور‌هایی است که نهاد هرمی قدرتش از ساکنان جوان این کشور پیشگام‌تر است. وقتی کشوری در عین حفظ استقلال و منافع کشورش در جبهه درست در کنار قدرت‌های جهانی قرار گیرد می‌تواند در بزنگاه‌های تاریخی خود را از مهلکه نجات دهد، دقیقاً مانند پوست‌اندازی‌ای که عربستان پس از ۱۱ سپتامبر انجام داد.
کد خبر: ۳۹۱۸۹۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۲۸
عضو شورای روابط خارجی آمریکا :
محمدرضا پهلوی در شهریورماه سال ۱۳۴۹ در حالی که در آن زمان بالغ بر سه میلیون و هشتصد هزارتن نفت از چاه‌های نفتی بحرین استخراج می‌شد، اعلام کرد که با توجه به این که ذخایر مروارید بحرین به پایان رسیده است، بحرین از نظر ایران دیگر اهمیتی ندارد. همچنین، هویدا نخست وزیر وقت هم گفت که به هیچ کس مربوط نیست. دختر خودمان بود، به هر کس می‌خواستیم شوهرش دادیم. بر همین اساس، در روز ۲۳ مرداد ۱۳۵۰، جزیره بحرین، در پی جدایی از سرزمین مادری اعلام استقلال کرد و در همین راستا، تهران و منامه مرز‌های دریایی میان خود را تعیین و تصویب کردند و روابط دوجانبه را در همه زمینه‌ها آغاز نمودند.«شیرین هانتر» معتقد است محمد رضا پهلوی در خصوص موضوع بحرین دچار اشتباه محاسباتی شد و مسئول جدا شدن بحرین از ایران شخص اوست.
کد خبر: ۳۹۱۳۲۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۵/۲۵
فرهاد بنی زمان:
روزی که سیل مرگبار تجریش رخ داد، هیچ‌کس، حتی ساکنان مناطق شمالی تهران هم تصورش را نمی‌کردند که شاهد چنین حادثه هولناکی باشند. سیل در حالی اتفاق افتاد که تا ظهر چهارم مردادماه حتی قطره‌ای باران هم در مناطق مرکزی و جنوب شهر نباریده و از همه مهم‌تر، سازمان هواشناسی هم هرگز پیش‌بینی چنین سیلی را نکرده بود. سیل تجریش یا سیل دربند، روز یک‌شنبه ۴ مرداد ۱۳۶۶ ساعت یک بعدازظهر، براثر بارش شدید باران و جاری شدن سیلاب شدید در دره‌های دربند و گلاب‌دره، در شمال تهران رخ داد. براثر این سیل، حدود ۳۰۰ نفر کشته شدند و ۷۵۷ میلیارد ریال خسارت مالی وارد شد.
کد خبر: ۳۹۰۷۴۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۵/۰۴
حسین شیرزاد:
تجربه برزیل نشان می‌دهد که سیاست‌های کشاورزی زمانی بهترین کار را انجام می‌دهند که منعکس‌کننده تعامل بازار‌های مختلف مرتبط و متوازن با یکدیگر باشند. کشاورزی برزیل زمانی شکوفا شد که این کشور به یک محیط نهادی از لحاظ سیاسی فراگیر و از نظر اقتصادی منضبط رسید، و اجازه داد سیاست کشاورزی کمتر مداخله جویانه و “دولتی -دستوری” شود، بسیاری از محدودیت‌ها با “مقررات زدایی و رهاسازی” برداشته شد، بسیاری از وظایف به بخش خصوصی واگذار شد و این بخش‌ها می‌توانستند در تولید و تجارت بهتر این وظایف را انجام دهند و تمرکز بر مناطقی که بازار‌های هدف در آن وجود داشت بیشتر شد.
کد خبر: ۳۸۹۲۷۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۱۹
اصلاح ساختار مالی شهر؛
مبارزه با فساد در ساختار شهرداری‌های ایران یک پروژه پیچیده و دشوار چند وجهی است. پیش‌برد چنین پروژه‌ای نیازمند تلاش همزمان برای اصلاح قوانین، تضمین شفافیت و اصلاح ساختار مالی شهر است. گزارش زیر بدلیل اهمیت موضوع از ویکی فساد بازنشر شده و به صراحت بیان می‌شود که قصد زیر سوال بردن هیچ نهاد و فرد خاصی وجود ندارد. تنها دغدغه ما زا بازنشر مطلب، اصلاح رویه‌های فسادزا در شهرداری است. از کلیه ذی نفعان و ذی مدخلانی که بر انتشار این گزارش یا بخش‌هایی از ان، نقد دارند، درخواست می‌گردد که مراتب اعتراض خود را برای ما ارسال نموده تا با قید فوریت بررسی و رفع نقص احتمالی گردد.
کد خبر: ۳۸۸۳۲۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۱۴
فساد در شهرداری ها؛
تا سال ۱۳۶۸ بیشتر تخلفات شهری ساخت‌وساز‌های بدون مجوز و در محدوده‌های نامناسب و حاشیه شهر بود. اما از این تاریخ به بعد آن شکلی از ساخت‌وساز غیرقانونی در سازوکار رسمی شهرداری تهران رسمی شناخته می‌شود که نه از جنس ساخت‌وساز غیررسمی متعلق به حاشیه‌نشینان و زاغه‌نشین‌ها، بلکه متعلق به طبقه‌ای است که توان پرداخت جریمه‌های ساختمانی را داشته باشد و نه به قصد تأمین سرپناه، بلکه با نیت سرمایه‌گذاری.
کد خبر: ۳۸۸۲۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۱۰
فروپاشی نظام آموزش عالی؛
بشکل زشتی نظام آموزش عالی کشور یا بهتر بگوییم، یکی از قویترین نظام‌های آموزش عالی جهان را آلوده نموده و به سمت فروپاشی از درون کشاندیم. شعار سال، سال هاست که در خصوص سهمیه‌های نوزده گانه ورود به دانشگاه هشدار می‌دهد. شعار سال، سال هاست که درباره سهمیه اساتید و کیفیت اساتید سهمیه‌ای هشدار می‌دهد. شعار سال از کم تحرکی و حرکت نمایشی وزارت عتف در حرکت از نسل اول دانشگاه به نسل دوم و عدم حرکت به سمت نسل سوم دانشگاهی می‌گوید. شعار سال، مدت هاست که گلایه‌مند از مکانیزم‌های ارتقا نمایشی و مقاله محور اساتید دانشگاهی است. شعار سال، مدت هاست که از سامانه‌ها و نظام‌های استخدام فله‌ای گلایه دارد. شعار سال، مدت هاست از مجوز‌های جهت دار برای تاسیس دانشگاه‌های غیر انتفاعی انتقاد می‌کرد. شعار سال، در خصوص مدیریت فله‌ای و کم خاصیت در وزارت عتف؛ گلایه‌ها کرد. شعار سال، در خصوص حضور امنیتی و انتظامی در دانشگاه‌ها هشدار داد. از مهجور شدن اندیشه و کرسی‌های آزاد اندیشی گفت. گفت و گفت و گفت، اما کسی نشنید. هشدار داد که از منطقه کریت تا خریت، راهی نیست، باز به جایی نرسید. حال با کمال تاسف، باید به پیامد‌ها سلام کرد. درد دارد و می‌فهمیم، اما از ماست که بر ماست.
کد خبر: ۳۸۷۸۸۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۱/۲۹
کتاب «زن و سینما» به پیشخان آمد؛
انتشارات لوگوس کتاب «زن و سینما» نوشته مرضیه بهرامی برومند را به تازگی روانه بازار نشر کرده است.
کد خبر: ۳۸۵۶۵۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۱۱
ناصر فکوهی؛
دنیا در نوعی گرایش فراگیر به سمت علوم فنی و فناوری رفته و دولت‌ها هم تمایل کمتری جهت سرمایه گذاری روی علوم انسانی و اجتماعی پیدا کرده اند. از طرف دیگر، در کشورهای در حال توسعه به دلیل عدم رشد دموکراسی و ضعف آن، به همان میزان شاهد محدودیت ظرفیت دموکراتیک برای نقد اجتماعی و لذا دانش اجتماعی و انسانی می‌باشیم. تا جایی که بعضا برخی از دولت‌ها بدلیل آنکه علوم اجتماعی و انسانی باعث شکستن مربع شوم فردی (عصبانیت و ترس، هیجانات، لجبازی، ناامیدی) در سطح فرد شده، در سطح سازمان و نهاد باعث شکل گیری فرهنگ سازمانی می‌شود و در سطح کلان، باعث کنار نهادنقالب زندگی عرفی شده می‌گردد، از آن اجتناب دارند.
کد خبر: ۳۸۱۵۲۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۴
غرم پس از غنم یا انتقام کور؟
مجازات یک عضو خانواده به جای خود فرد، ریشه در فرهنگ سنتی و طایفه‌ای دارد و نشان می‌دهد مدرنیسم، همان مدرنیته نیست و نمی‌توان از یک سو بر طبل سنت کوفت و از جانب دیگر به نام مدرنیزاسیون میدان را به رانت‌خواران سپرد تا آدم بی ریشه‌ای مثل عبدالباقی با رشوه به آلاف و الوف برسد و جان مردم را به بازی بگیرد و دیگ خشم عمومی را به جوش بیاورد.
کد خبر: ۳۸۱۴۷۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۲
مروری بر بیماری نوستالژی گرایی در تاریخ ایران؛
بیماری نوستالژی گرایی که باعث یک دور باطل در تاریخ ایران شده، هم اکنون نیز ظهور پیدا کرده و باعث شده، بسیاری حسن روحانی را در مقابل ابراهیم رئیسی تقدیس کنند.
کد خبر: ۳۷۸۴۸۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۳۱
صبح امروز اتفاق افتاد؛
صبح امروز در پی بروز اختلاف میان مرزبانان ایرانی با نیرو‌های طالبان در مرز‌های شمال شرقی کشورمان با افغانستان، مرز دوغارون موقتاً مسدود شد.
کد خبر: ۳۷۷۱۴۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۰۳
وضعیت فقر در جامعه؛
صد سال قبل به اندازه رفع جوع غذا خورده می‌شد، اما امروز همه برای سخن گفتن از وضعیت فقر در کشور از قیمت گوشت سخن می‌گویند. این فقر نیست بلکه یک زیست جهان و یک تکنیک زندگی البته متعلق به گذشته است.
کد خبر: ۳۷۷۱۳۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۰۳
پیوند بین موسیقی و مذهب؛
پژوهشگر پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی با اشاره به اینکه پیوند بین موسیقی و مذهب از صفویه به این سو باعث شد محملی برای بقا و حتی رشد موسیقی فراهم شود، گفت: آنچه که امروزه شاهد آن هستیم روشن نبودن مرز‌ها و قواعد فعالیت در حوزه موسیقی است و این باعث شده موسیقی بیشتر در یک وضعیت تعلیق به سر ببرد.
کد خبر: ۳۷۳۸۶۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۸
گفتگو با احسان شریعتی؛
فوکو در یکی از این مقالات خود در بحبوحه انقلاب می‌نویسد: «من نمی‌توانم تاریخ آینده را بنویسم، در پیش‌بینی گذشته هم چندان مهارت ندارم. با این حال دوست دارم بکوشم چیزی را که دارد رخ می‌دهد، دریابم؛ چون این روز‌ها هیچ چیزی به سرانجام نرسیده و تاس‌ها هنوز از چرخش باز نایستاده‌اند. شاید کار روزنامه‌نویس همین باشد؛ اما واقع این است که من در این راه نوپا هستم»
کد خبر: ۳۶۹۲۸۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۱۲