پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

در دنیای امروز، نیروی هوایی نقش کلیدی در قدرت نظامی کشورها دارد و کشورها با نوسازی ناوگان هوایی خود برای مقابله با تهدیدهای جهانی آماده می‌شوند. بر اساس داده‌های ۲۰۲۵، آمریکا با بیش از ۱۴ هزار هواپیما قدرتمندترین نیروی هوایی را دارد و چین و روسیه نیز در رتبه‌های بعدی قرار دارند، در حالی که ایران با ۵۵۱ هواپیما در رتبه ۲۲ جهان است.هرچند تعداد کل هواپیماها نباید تنها معیار برای سنجش قدرت یک نیروی هوایی در نظر گرفته شود. نوع و وضعیت هر هواپیما اهمیت زیادی دارد، همان‌طور که مهارت و آمادگی خلبانان، توانمندی شبکه پشتیبانی و اثربخشی راهبردی مأموریت‌ها نیز نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا می‌کنند.در خصوص کشور ایران باید عنوان نمود که ایران پس از امارات در رتبه ۲۲ جهانی قرار دارد. این رتبه بدلیل شرایط خاص کشور و همچنین تعدد تهدیدات منطقه ای به هیچ وجه رتبه قابل قبولی نبوده و کشور نیازمند جهادی عظیم برای بازسازی و احیای توانمندی تیروی هوایی و هوانیروز است. هواپیماهای نسل چهار و پنج، تجهییزات و متعلقات آنها ، تقویت ارتباط سامانه های موشکی و راداری با قابلیت های رزم هوایی ، جنگ الکترونیک و مواردی همانند، از حداقل تاکیدات مورد درخواست جهت این حوزه می باشد.

اخوان‌المسلمین در بیانیه‌ای تاریخی اعلام کرد که پس از دهه‌ها فعالیت سیاسی و رویارویی با دولت مصر ، به کار خود پایان داده و از این پس از نهادهای رسمی کشور حمایت خواهد کرد. این گروه که در سال ۲۰۱۳ پس از سرنگونی محمد مرسی به شدت سرکوب شد، حالا با اعتراف به "اشتباهات گذشته"، خواستار همکاری ملی شده است.اخوان المسلمین در سال ۱۹۲۸ توسط حسن البنا تأسیس شد و به سرعت به بزرگ‌ترین جنبش اسلامی در مصر و جهان عرب تبدیل شد. با وجود اینکه بارها با ممنوعیت و سرکوب مواجه شد، اما همچنان حضوری پررنگ در صحنه عمومی داشت، تا آنکه پس از انقلاب ژانویه ۲۰۱۱ به قدرت رسید، ولی در سال ۲۰۱۳ پس از یک خیزش مردمی گسترده علیه حکومت آن برکنار شد. این اعلام ممکن است چهره رابطه دین و سیاست را در سراسر جهان عرب بازتعریف کند و فرصتی تازه برای مصر فراهم آورد تا ارزش‌های ثبات، گشودگی و وحدت ملی را تحکیم بخشد.

محمد حسین حشمت‌پور از با سابقه‌ترین مدرسان حکمت و فلسفه در ایران معاصر بود. در فقه و اصول از آیت الله وحید خراسانی بهره برده و فلسفه و عرفان را از محضر آیت الله جوادی و علامه حسن زاده آملی استفاده کرده بود. دروس متن‌خوانی حکمت الاشراق، شرح طبیعیات شفا و شرح شواهد الربوبیه ایشان از بهترین نمونه‌های دروس حکمی به شمار می‌رفت. شیوه حشمت‌پور عمدتاً تمرکز بر متون ارزشمند و درعین حال مهجوری بودکه کمتر به آن ها پرداخته می‌شود که از جمله آن ها می‌توان به تدریس کتاب المله فارابی و الذریعه الی مکارم الشریعه اثر راغب اصفهانی اشاره کرد. حشمت‌پور عضو هیأت علمی گروه فلسفه اسلامی دانشگاه قم بود و به تدریس فلسفه و متون حکمی در دانشگاه قم و حوزه علمیه این شهر اشتغال داشت.استاد حشمت پور در سن 73 سالگی بر اثر بیماری درگذشت. از آثار دکتر محمدحسین حشمت پور می توان به دروس خارج برهان، دروس خارج شفا، دروس خارج توحید، دروس خارج لاهیجی، دروس خارج منزل،دروس خارج منظومه، دروس خارج وجود و همانند آنها اشاره کرد. به مناسبت درگذشت این استاد ، گفتگویی که در تاریخ ۲ آذر ۱۴۰۲ با ایشان صورت پذیرفته بود، بازنشر شده است.

رود نیل، به‌عنوان منبع حیاتی زندگی در مصر ، سودان و اتیوپی، از دیرباز محل منازعه ژئوپولیتیکی بین کشورهای منطقه بوده است. اسرائیل با حضور در پروژه‌های زیرساختی اتیوپی، به‌ویژه حوزه‌های مدیریت آب و انرژی، عملاً می‌کوشد به سطحی از نفوذ راهبردی در مدیریت منابع نیل دست یابد؛ نفوذی که در صورت تداوم، می‌تواند توازن قدرت در منطقه را به سود رژیم صهیونیستی تغییر دهد.از سوی دیگر تحلیل‌گران منطقه‌ای مدت‌هاست نسبت به پروژه‌ای موسوم به «کریدور داوود» هشدار داده‌اند؛ مسیری که رژیم صهیونیستی با اتکا به تحولات سیاسی در منطقه، به‌ویژه تضعیف حاکمیت دولت سوریه، در حال پیگیری آن برای دسترسی به رود فرات از شرق است. اکنون با امضای این توافق تازه با اتیوپی، به‌نظر می‌رسد تل‌آویو در صدد تکمیل زنجیره نفوذ خود تا غرب آسیا و قاره آفریقا است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی کردستان گفت: صادرات محصولات کشاورزی از طریق گمرکات استان کردستان در ۱۱ ماه سال جاری ۴۶۴ هزار تُن و به ارزش حدود ۱۹۱ میلیون دلار بوده است و محصولات کشاورزی حدود ۴۲ درصد از ارزش کل صادرات گمرکات استان را تشکیل می‌دهد.

چهار کشور اروپایی انگلیس، فرانسه، آلمان و ایتالیا در بیانیه‌ای مشترک، از ابتکار کشورهای عربی برای بازسازی غزه استقبال کردند که در آن، بر خلاف پیشنهاد «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا، گزینه کوچاندن اجباری فلسطینیان مطرح نیست.آن‌ها همچنین بیان کردند که از «نقش محوری تشکلات خودگردان و اجرای دستورکار اصلاحات آن حمایت می‌کنند.».

در ۱ مارس که اولین افطار ماه مبارک رمضان در سرزمین‌های اسلامی است، جهان عرب و اسلام شاهد پخش سریال تاریخی معاویه پس از 2 سال توقیف و ده‌ها حاشیه در اطرافش از شبکه ‌ام‌بی‌سی عربستان سعودی بود. این تولید بلندپروازانه با بودجه‌ اعلام‌شده به مبلغ ۱۰۰ میلیون دلار، قصد دارد با پرداختن به زندگی معاویه بن ابی‌سفیان( بنیان‌گذار خلافت اموی و شخصیتی که میراث او همواره موضوع بحث و جدل در تاریخ اسلام بوده)، درام عربی و سنت سریال‌سازی تاریخی در جهان عرب را تحت‌الشعاع قرار دهد.همزمانی پخش سریال معاویه با حوادث اخیر در منطقه، به ویژه سقوط بشار الاسد در سوریه و قدرت گرفتن گروه‌های سلفی و تکفیری، همزمانی بحث برانگیزی است که حساسیت‌های زیادی را به ویژه در فضای مجازی عربی حول این سریال ایجاد کرده است. در دهه‌های ۱۹۶۰ تا ۱۹۸۰، پان‌عربیسم فضای سیاسی و فرهنگی جهان عرب را دربرگرفت و در تلاش برای برساخت یک ملت عرب متحد از طریق بازتصویرسازی و باز روایت تاریخ خلافت و به طور کلی تاریخ اسلام بود. سریال‌ها و فیلم‌های تاریخی به ابزاری برای این ایدئولوژی تبدیل شدند. موج دوم سرسال سازی که تاسال های 2015 ادامه داشت،گرایش به تاریخ صدر اسلام پیدا نمود. موج سوم، اما با روایت درزها و شکاف های ایدئولوژیگ بین مذاهب اسلامی، بستر را یرای انواع چالش ها و تفرقه ها در جهان اسلام فراهم کرده است.ریشه های حمایت مالی موج سوم،نشان دهنده حضور تندروهای سنی مذهب در عربستان و تندروهای شیعی مستقر در انگلستان است.

در پی درگیری لفظی بین زلنسکی و ترامپ در کاخ سفید، رسانه های غربی نسبت به این موضوع واکنش نشان دادند.پولیتیکو نوشت: "ترامپ و ونس به زلنسکی حمله کرده‌اند. او خوش‌بینانه وارد واشنگتن شد که امضای توافق معدنی که رئیس‌جمهور ترامپ می‌خواست را انجام دهد و روابط کیف و واشنگتن را تثبیت کند. معلوم شد که او در کمین قرار گرفته است.کمینی که از تمسخر لباس زلنسکی شروع شد و با دست به دست کردن بحث متقابل با وی ادامه یافت" . ترامپ فریاد می زد که «شما در موقعیت خوبی نیستید و کارتی در دست ندارید. شما با زندگی میلیون‌ها نفر بازی می‌کنید. شما با جنگ جهانی سوم قمار می‌کنید و کاری که شما انجام می‌دهید بسیار بی‌احترامی به آمریکا است.» .زلنسکی در پاسخ به انتقادات جی دی ونس، گفت: «لطفاً با صدای بلند درباره جنگ صحبت نکنید.» در این هنگام، ترامپ مداخله کرد و گفت: او با صدای بلند صحبت نمی‌کند. کشور شما در دردسر بزرگی قرار دارد. وقتی زلنسکی سعی کرد پاسخ دهد، ترامپ سپس گفت: نه، نه، شما به اندازه کافی صحبت کردید. کشور شما در یک مشکل بزرگ است. شما برنده نخواهید شد. شما به خاطر ما شانس بسیار خوبی برای پایان خوب این جنگ دارید.در نتیجه این تشنج بی سابقه، کنفرانس خبری مشترک روسای جمهوری آمریکا و اوکراین که قرار بود در آن توافق مواد معدنی کمیاب امضا شود، لغو شد. ترامپ بیانیه‌ای کوتاه صادر کرد و زلنسکی بلافاصله کاخ سفید را ترک کرد. متن زیر با رویکرد تحلیلی ، روایتی جدید از این دیدار و درگیری را مورد بحث و بررسی قرار داده است.

ابراهیم رضایی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس با بیان این که امیدواریم که دولتمردان لبنان در دام نقشه‌های صهیونیست‌ها قرار نگیرند و مرعوب آن‌ها نشوند،بیان داشت که بعید است که صهیونیست‌ها با حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران دست به انتحار خودشان بزنند. اگر رژیم صهیونیستی به هر نقطه‌ای از خاک کشورمان حمله کند، حتما پاسخ متقابل و مضاعف خواهیم داد؛ به نحوی که اگر آن‌ها به تاسیسات هسته‌ای ایران حمله کنند، تاسیسات هسته‌ای این رژیم در تیررس ما خواهد بود و مسئولیت فجایع هسته ای، انسانی، منطقه ای در کشور متخاصم و آسیب های غیرمستقیم وارد به کشورهای همجوار، برعهده رژیم صیهونیستی است. صهیونیست‌ها امروز بیشتر از هرکس دیگری می‌دانند که در حال حاضر، تمام نقاط حساس، مهم و استراتژیک آن‌ها برای ایران شناسایی شده و در دسترس ما قرار دارد و ... . نکته تکمیلی قابل بیان اینکه، رژیم صیهونیستی بدلیل درک پیامدهای حمله متقابل از مبادرت بدان خودداری کرده( مگر اینکه روی بازی حمله -حمله متقابل، بازی دیگری سوار کرده باشد) و به اعتقاد گروهی از تحلیلگران، تمرکزش بر سه گانه حمله احتمالی به تاسیسات نفتی-نیروگاهی( پالایشگاه ها و نیروگاه ها و صنایع سنگین دارای مزیت های چند منظوره)، ترورهای احتمالی صدادار( فرد مهم نبوده و صدادار کردن جریان ترور و ایجاد وحشت عمومی ، اهمیت دارد) و تخریب سرپل ها در روابط بین المللی ایران با سایر کشورها ، قرار دارد. ایالات متحده و برخی از هم پیمانان نیز، تا جای ممکن اقدام به افزایش فشار حقوقی در سطح بین الملل خواهند نمود. بر این قاعده، هراسان سازی ایران برای از بین بردن نیروی مقاومت داخلی، در دستور کار قرار خواهد گرفت.

سیاست های ترامپ در حوزه بین الملل تابع نوعی هژمونی طلبی استعمارگونه بوده و بدلیل اشتهای سیری ناپذیر وی ، سبب ساز ورود آمریکا به چند جبهه از درگیری ها ( از کانادا در شمال گرفته تا پاناما و مکزیک در جنوب آمریکا، از گرینلند در غرب اروپا گرفته تا چین در شرق آسیا، از درگیری اوکراین -روسیه گرفته تا بحران خاورمیانه و شرایط غزه)شده است. درگیری هایی که عموما رافع مخاطرات خاصی از ایالات متحده نبوده و تابع نوعی زیاده خواهی سلیقه محور است و این واقعیت، احتمال شکار و حذف بوفالو توسط خودآمریکایی ها را تشدید می کند. واقعیت غزه جدای از حماس بوده و دنیا مسلما درباره نسل کشی فلسطینی ها و خسارات وارده ، همچنین جنایات جنگی صورت پذیرفته سکوت نخواهد کرد و دیر یا زود ، شاهد برگزاری دادگاه جنایات جنگی خواهیم بود. طرح ترامپ برای اسکان فلسطینی ها در اردن و مصر نیز ممکن است در میان مدت بشکل شکسته و بسته ای عملی شود، اما مسلما پیامدهای آن بشدت سنگین تر از حل داستان خواهد بود.درخواست های گستاخانه از ایران درخصوص خلع سلاح موشکی و غیرمتعارف، قطع به یقین بر پیچیدگی کارها خواهد افزود. به منظور بررسی ابعاد مکنون این میدان نیرو، اقدام به گفتگوی کارشناسی با نصرت‌الله تاجيك و نادر انتصار دو استاد بازنشسته دانشگاه و صاحب نظر اجرایی در حوزه دیپلماتیک و امنیت منطقه ای ، شده است.

«مصطفی بکری» از اعضای پارلمان مصر گفت رئیس‌جمهور آمریکا «دونالد ترامپ» به همتای مصر ی خود «عبدالفتاح السیسی» پیشنهاد ۲۵۰ میلیارد دلار پول که امکان افزایشش نیز وجود دارد، داده است تا با کوچ اجباری فلسطینیان از غزه به مصر موافقت کند. برخی از منتقدین معتقدند که حتی اگر مصر با این طرح ترامپ موافقت کند اجرای آن با چالش‌های اساسی روبه‌رو خواهد بود. ایجاد زیرساخت‌های لازم برای اسکان ۲ میلیون نفر نیازمند سرمایه‌گذاری عظیمی است که حتی با ۲۵۰میلیارد دلار نیز ممکن است پایدار نباشد و با توجه به بحران‌های اقتصادی و اجتماعی که مصر در یک دهه اخیر با آن دست به گریبان است، اسکان فلسطینیان در صحرای سینا می‌تواند تبعات منفی اقتصادی و امنیتی برای این کشور به همراه داشته باشد.

وزیر امور خارجه اردن در اظهاراتی تهدید به ورود کشورش به جنگ در صورت اجرای طرح جنجالی کوچاندن فلسطینی‌ها به این کشور شد.

حماس اعلام کرد که هیئت این جنبش به ریاست خلیل الحیه، موافقت خود با توافق آتش بس و مبادله اسیران را به میانجیگران (قطری و مصر ی) ابلاغ می‌دارد. بر اساس متن توافق آتش بس در غزه، باید نیرو‌های رژیم صهیونیستی به صورت کامل به سمت مرز‌ها از تمامی مناطق نوار غزه عقب نشینی کنند. گذرگاه رفح گشوده می‌شود و رژیم صهیونیستی به صورت کامل از آن عقب نشینی می‌کند. مجروحان برای درمان به خارج منتقل می‌شوند و روزانه ۶۰۰ کامیون حامل کمک‌ها بر اساس پروتکل انسان‌دوستانه که مصر ناظر آن است، وارد غزه می‌شود.۲۰۰ هزار چادر و ۶۰ هزار کانکس برای اسکان اضطراری وارد غزه می‌شود. یک هزار اسیر از نوار غزه و صد‌ها اسیر محکوم به حبس ابد و حکم‌های بالا آزاد می‌شوند. همچنین زندان‌های رژیم صهیونیستی از تمامی زنان و کودکان زیر ۱۹ سال خالی می‌شود. رژیم صهیونیستی از گذرگاه نتساریم و محور فیلادلفیا به صورت تدریجی عقب نشینی می‌کند. ترامپ پیش‌تر از طرفین خواسته تا قبل از روی کار آمدن وی به این جنگ خاتمه دهند و تهدید کرده است که اگر هنگام ورود وی به کاخ سفید اسرای صهیونیست آزاد نشده باشند، در منطقه «جهنم» به پا خواهد شد. پیش بینی می‌شود تا دو یا سه روز دیگر اجرای آتش بس در غزه آغاز شود.

«مسعود پزشکیان» رئیس‌جمهور ایران در مصاحبه‌ای اختصاصی در تهران به «ان بی‌سی نیوز» گفت که ایران اصولا آماده گفت‌وگو با دولت دوم ترامپ است. اما او گفت که ایالات متحده در گذشته به تعهدات خود عمل نکرده و به دنبال سرنگونی دولت ایران بوده است.وی، در بخش دیگری از مصاحبه‌ اختصاصی با «لستر هولت» به ادعاها و اتهاماتی که غرب مطرح می‌کند، اشاره کرده و بیان داشت که ایران «هرگز» در طول مبارزات انتخاباتی سال گذشته آمریکا برای ترور «دونالد ترامپ» طرحی نداشته و آنچه در مورد توطئه علیه ترامپ گفته می‌شود، طرحی از سوی اسرائیل و سایر کشور‌ها برای ترویج دشمنی با ایران است.رئیس‌جمهور کشورمان در ادامه بار دیگر تاکید کردند که ایران به دنبال جنگ نیست، اما در صورت حمله به سایت‌های هسته‌ای خود آماده دفاع از خود خواهد بود. پزشکیان گفت: «ببینید، طبیعتا ما به هر اقدامی واکنش نشان خواهیم داد.».

فضایلی عضو رسانه ای دفتر نشر آثار رهبری در نقد برقراری رابطه با آمریکا بندهایی را بیان داشته اند که منطقا درست است. وی بیان داشته که به ضرس قاطع و با صدای بلند می‌گوییم مذاکره با آمریکا تأمین‌کننده منافع ملی ما نیست و هرگاه به شرایطی دست یابیم که منافع ملی ما با مذاکره تأمین می‌شود، قطعا هیچ خردمند و دلسوزی از آن چشم‌پوشی نخواهد کرد و .... . این صحبت ها مسلما، صحبت هایی منطقی است. هیچ کشوری در مذاکره با آمریکا سود خاص نداشته و نخواهد داشت. مسلما حتی چنین مذاکراتی ، هزینه هایی چند برای کشور خواهند داشت. اما سوال اینجاست که آیا بهتر نیست بجای این کار رو نکن، بگویند چه کاری باید صورت گیرد؟

دیپلماسی امنیت مهمترین نکته‌ای بود که مسعود پزشکیان در سفر فشرده و یک روزه خود به قاهره در دستور کار قرار داد. مسعود پزشکیان که شامگاه چهارشنبه (۲۸ آذر) برای شرکت در یازدهمین اجلاس سران گروه «دی ۸» و بررسی وضعیت غزه و لبنان به قاهره رفت. پزشکیان بعد از پایان این اجلاس، به نشست بررسی وضعیت غزه و لبنان رفت و پنج پیشنهاد مهم درباره توقف جنگ در غزه و کمک به مردم این منطقه پس از پایان جنگ مطرح کرد. سفر پزشکیان به قاهره در میانه تحولات کنونی خاورمیانه و فرازوفرود‌های حاکم بر روابط میان تهران و قاهره طی ۴۵ سال اخیر مورد توجه ناظران قرار گرفته است و همگی اتفاق‌نظر دارند که در شرایط کنونی نیاز به گفتگو بین ایران و کشورهای عربی جدی است و همچنین روابط دوجانبه میان تهران و قاهره حائز اهمیت است.درخصوص دیدار میان روسای جمهور ایران و ترکیه در حاشیه اجلاس دی هشت نیز برخی از کارشناسان بیان داشته اند که ، مسائل مورد توجه میان ایران و ترکیه صرفا به یک موضوع ختم نمی‌شود، چراکه ما با این کشور قرارداد‌های امنیتی مهمی داریم و مسائل مختلف مشترکی میان دوطرف وجود دارد. ترکیه کشوری دوست محسوب می شود، اما طبیعی است که در برخی مسائل، دیدگاه‌های متفاوتی در دو طرف وجود داشته باشد.

بعد از انتشار ادعای فارن پالسي در خصوص خارج شدن بشار اسد، رييس‌جمهور سوريه در بامداد يكشنبه به وقت محلي از كشور ، دومینوی حوادث با سرعت بیشتری اقدام به حرکت نمود.پيشروي برق‌آساي ائتلاف گروه‌هاي شورشي به 50 سال حكومت خانواده اسد پايان داد و گمانه‌زني‌هاي زيادي در مورد آينده اين كشور به‌شدت آشفته مطرح شد. سه کشور روسیه- ایران- ترکیه ، چهار کشور اردن-عربستان-امارات-قطر ، ایالات متحده و دو کشور فرانسه و انگلیس ، سه کشور لبنان- فلسطین و رژیم اشغالگر قدس ، چند کشور چین، عراق و مصر ، از مهمترین کشورهای متاثر از این رویداد هستند. سوریه پسا اسد ، صرفا با جریان تحریر الشام مواجه نبوده و طیفی از درگیری های داخلی و حمایت های خارجی در کنار مداخلات سیاسی بین الدول و توافقات پشت پرده ، سبب پیاده سازی قواعد این میدان نیرو خواهد شد. برخی ها با نوعی ظاهر بینی موضوع و شرایط سوریه بعد از اسد را به سقوط افغانستان و حاکمیت طالبان و سقوط قذافی و لیبی بعد از قذافی ، مقایسه می کنند.

در برداشتی ظاهری با سقوط دولت اسد و ماهیت عاملین داخلی سقوط به نظر می‌رسد وضعیتی شبیه سقوط کابل در ۲۴ مرداد ۱۴۰۰ (۱۵ اوت ۲۰۲۱) رخ داده است؛ حرکت سریع مخالفان دولت مرکزی به سمت شهر‌های مهم و سپس پایتخت و درنهایت خروج رأس نظام سیاسی از کشور و تحویل قدرت طی معامله‌ای پنهان و نانوشته. بر اساس ظاهر بازی ها، این شائبه ایجاد شده که آنچه در تابستان ۱۴۰۰ کابل رخ داد، در پاییز ۱۴۰۳ با شابلون در دمشق کشیده شده است. تحلیل این میدان نیرو نیازمند واکاوی جنبه‌های مخلف بوده و ۱۸ سوالی که سید مهدی طالبی پژوهشگر حوزه بین‌الملل در این خصوص بیان نموده، می‌تواند کمک کار مناسبی در درک بهتر موضوع باشد.

سیاست در کشورهای جهان سوم امری،محرمانه و بعضا انحصاری قلمداد می شود در حالی که در اصل امری همگانی و مشارکتی است. سیاست همانند سایر حوزه ها و نهادهای اجتماعی، نیازمند تخصص و فناوری و الزاما سیاستگذاری است. وقتی سیاست را به سلیقه، انحصار، ادعا و بدعت تقلیل داده و محدود می کنیم ، مشارکت همگانی و تخصص گرایی از درونش رخت بر بسته و تبدیل به پدیده ایجاد نظم از راه سرکوب می شود. اشتباهی که غالب دیکتاتورها ، حکومت های تمامیت طلب و دولت های کودتا ، مرتکب آن می شوند. در دیدگاه سیاسیون در چنین جوامعی ، دموکراسی معنا نداشته و در حداکثر موارد، دادن حق رای به مردم برای انتخاب از بین گزینه های تعیین شده توسط سیاسیون است. این در حالی است که در معنای واقعی، دموکراسی یعنی حق و توان مردم در مواجهه و برخورد با کانون های قدرت. چنین برداشتی از دموکراسی، سیاست را تحت نظارت اجتماع قرار می دهد نه اینکه اجتماع تابع سیاست باشد. سقوط حکومت اسد ، درس های خوبی برای کشورهای گوناگون و دولت های مختلف می تواند داشته باشد. غلامعلی دهقان معتقد است که در نیم قرن گذشته خاورمیانه شاهد سقوط حکمران‌ها بوده که در سقوط‌شان عوامل متعدد ولی مشترکی وجود داشته است. دلیل اول مشترک سقوط این حاکمان این بود که در این کشورها چیزی به اسم مشارکت سیاسی مردم به معنای واقعی کلمه وجود نداشت. به تعبیری این رهبران به مقوله‌ای تحت عنوان توسعه سیاسی بی‌توجه بودند. در این کشورها اگر مشارکتی بود هم صرفا جنبه نمایشی و تصنعی داشت. وقتی توسعه سیاسی مفقود شد و مردم در امر سیاست کشور برای خود نقشی قائل نبودند، بدیهی است‌ در روزهای سرنوشت که پای نظام سیاسی کشور در میان است، به میدان نخواهند آمد.شخصی شدن قدرت و دور شدن از آحاد ملت زیربنای سیاست کشور را متزلزل و به تعبیری لق می‌کند و کافی است تندبادی بوزد و همه چیز را ویران کند. اتفاقی که در این کشورها رخ داد. به همین دلیل من معتقدم باید منافذ حضور مردم در امور سیاست را همیشه باز نگه داشت نه اینکه با بهانه‌های مختلف آنها را مسدود کرد. دومین ویژگی مشترک دولت های ساقط شده،اتخاذ رویکرد امنیتی در اداره کشور و دل خوش بودن به درآمدهای ناشی از اقتصاد رانتیر بوده(دولت رانتیر دولتی است که بیش از چهل درصد درآمدش از صادرات یک کالا تامین می‌شود) تا توده مردم در آرامش کاذب بسر برده و دور از دنیای سیاست باشند.دولت‌های ‌رانتیر پول و رانت می‌دهند و قدرت می‌گیرند. برخلاف کشورهای پیشرفته که مالیات می‌گیرند و‌ به جامعه قدرت می‌دهند. وقتی‌ دولت‌ رانتیر‌ شکل گرفت‌‌ دولت‌ها جا‌معه و شهروندان را به خود وابسته می‌کنند و نیازی هم به مشارکت واقعی و ‌حضور نخبگان سیاسی و‌ مشارکت طبقه متوسط نمی‌بینند. سومین عامل مهم سقوط حاکم در این کشورها شکل نگرفتن حتی یک طبقه اجتماعی حامی حکومت بوده است. کشورهای جهان سوم باید برای عبور از مرحله‌گذار به توسعه همه‌جانبه از حمایت بخشی از جامعه برخوردار باشند. در این کشورها هیچگاه طبقه حامی که در روزهای سخت به میان‌ آید ایجاد نشد. برای همین با یک تندباد سیاسی همه چیز یک شبه از میان رفت.در خصوص سوریه، واقعیت این است که اوضاع سوریه از دست جریان حاکم خارج و مخالفان اسد خیلی زود دست بالا را در تحولات جاری پیدا کردند. شرایط به شکلی بود که انگار نه حامیان بین‌المللی وی و نه موافقین داخلی عزمی برای حمایت از اسد نداشتند.

خود متفاوت بینی ، سلیقه گرایی در تقسیم شهروندان به خودی و غیر خودی و نخودی و بیخودی ، خود متشرع پنداری و تکفیر اعتقادات دیگران ، از جمله آفات موجود در برخی از مردان سیاست در کشور است. نماد و نمود بارز این نوع اعتقادات را می توان در آقای میرسلیم دید. فردی که فرزند خود را حساس و ساده برای فریب خوردن می داند و فرزند مردم را معاند مستحق اعدام شدن ظرف پنج روز؟ بنظر می رسد که حاکمیت می بایست هوشمندی خود را در برخورد با چنین افرادی بشدت افزایش داده تا شاهد هزینه زایی برای کشور نباشیم.میرسلیم که به ضابطان انتقاد کرده که چرا کاری نکردند که پسرش با سازمان مجاهدین خلق مرتبط نشود ، دو سال پیش گفته بود: بین دستگیری و اعدام افرادی که در ناآرامی های شرکت داشته اند، فاصله زمانی زیاد است و باید بین ۵ تا ۱۰ روز بعد از بازداشت، اعدام شوند!