نام قديم آن «شروين» بود برگرفته ازاسم يكي از جبال مشهوراين سرزمين، اين جبال در جنوب شرقي چرات ازمنطقه ولوپي واقع شده واهالي آنرا «سوات» گويند. طبق نظريه اي ديگرقديمي ترين اسمي كه اين مكان داشته « فرشوات» يعني كوه ودشت بوده است.

تسميه سواد كوه دراعتقاد عامه وجه

سواد كوه را درگذشته« سا كوه» مي ناميدند .« سا» به زبان محلي قسمتي ازكوه را گويند كه عاري ازجنگل و پوشش گياهي بوده باشد. چون بسياري ازكوه هاي سوادكوه در ارتفاعات عاري ازجنگل بوده است و مي باشد آنرا «سا كوه» ناميده اند يعني كوه بدون درخت. بعد ها «ساكوه» به «سوات كوه» ،«ساد كوه» و« سوادكوه» تغييرنام داد.

* موقعيت جغرافيايي سوادكوه

اين شهرستان دردامنه شمالي كوه هاي البرز و در 75 كيلومتري جنوب غربي ساري و در مسيرراه اصلي تهران به شمال«ازگدوك تا هفت تن» واقع شده است. شهر پل سفيد مركز اين شهرستان است كه ازشمال به قائمشهر، از شرق به ساري، از جنوب به رشته كوه البرز و ازغرب به شهرستان بابل محدود مي شود.

اين شهرستان كلا درمنطقه كوهستاني وپاي كوه هاي البرز مركزي واقع شده است. شهرستان سواد كوه ازتركيب و توسعه فضاهاي روستايي، مناطق دره اي وكوهستاني شكل گرفته و از مناظر زيباي طبيعي، اعتدال آب وهوا و پوشش گياهي انبوه برخوردار است. گفته مي شود زيباترين چشم اندازهاي پاييزي را دراين نقطه از مازندران مي توان ديد.

شهرهاي سواد كوه

* شيرگاه؛ شهر پل ها

اين شهر به علت اينكه دو رود خانه از ميان آن مي گذرند، پل هاي زيادي را در خود جاي داده است. قدمت يكي از آن ها كه اخيرا كشف شده است به دوره ساماني مي رسد، و چند پل ديگر مربوط به دوره صفويه مي باشند.

اين پل ها علاوه برقدمت تاريخي زيبايي خاصي به اين شهر داده اند. بيش از ده پل در اين شهر قراردارد، كه همه آن ها باعث جذب روزافزون توريست هاي ايراني و خارجي مي شوند و با مديريت اصولي مي توان شيرگاه را به عنوان يكي ازشهرهاي پردرآمد از راه توريست شناخت.

* آلاشت؛ شهرسرما

اين شهر يكي ازسرد ترين شهرها وبخش هاي ايران است. شهري كه درآن تابستان جمعيت آن به چشم مي آيد. نام اين شهر برگرفته از درختي است كه در كوه هاي اين منطقه يافت مي شود. به اين درختان «آل » گفته مي شود . در معني ديگر «آلاشت» ازدوكلمه «آل» و «آشت» تشكيل مي شود./ آل : عقاب و آشت :آشيانه و کلمه آلاشت را در زبان محلي« اِلاشت »تلفظ مي كنند.

* پل سفيد؛ شهر پله ها

اين شهربه خاطراينكه منازل مسكوني آن در دو طرف رودخانه و در بالاي تپه ها قرار گرفته اند پله هاي زيادي را درخود جاي داده است، كه تعداد آن ها بيش از دوهزار پله مي باشد .

نام اين شهر به خاطر پلي است كه برروي رود خانه اي كه از وسط شهرمي گذرد گرفته شده است ، زيرا رنگ اين پل به سفيدي مي زند قدمت اين پل به دوره صفويه مي رسد.

* زيراب؛ شهر امامزاده ها

رودخانه تالار از وسط اين شهر مي گذرد. هيچ شهري در ايران مانند زيراب امامزاده ها را در خود جاي نداده است. به طور متوسط از هر سه روستاي اين شهر يك روستا داراي امامزاده است. در نظرمردم هنگامي كه دشمنان در پي امامزاده عبد الحق بودند ، حضرت براي اينكه از نظر دشمنان پنهان شود وارد آب رود خانه شد و در زير آب ماند، با اين كارش دشمنانش را فريب داد . به اين علت اين شهررا« زيراب» نام نهادند.

سواد كوه تنها شهرستان فاقد اراضي جلگه اي و كم جمعيت مازندران مي باشد اما با وجود گسترش خدمات شهري در شيرگاه، زيراب، و پل سفيد و برخورداري از معادن ذغال سنگ و سيليس روند توسعه گردشگري آن در سال هاي اخير رشد فزاينده پيدا كرده است.

* ويژگي هاي اراضي جنگلي

ازنظرارتفاع سه تيپ ناهمواري با مشخصات ويژه در شهرستان سواد كوه قابل تشخيص است كه عبارتند از؛

درارتفاع پانصد متري زمين عمدتا بصورت جلگه و دشت مي باشد، پوشيده از جنگل و درختان جنگلي مي باشد و اكثر زمین های زير كشت برنج،مركبات و سبزيجات مي باشند . درحقيقت زمين هاي كشاورزي که درسطح شهرستان داراي ارزش اقتصادي مي باشند در اين محدوده مي باشند.

درارتفاع پانصد تاهزار و پانصد متري منطقه پاي كوهي« پرتاس» است كه درحقيقت پاي كوه هاي دامنه شمالي رشته كوه هاي البرز مركزي را در بر مي گيرد. اين منطقه پوشيده از درختان انبوه جنگلي ازنوع درختان پهن برگ خزان دار مي باشد و زمين هاي كشاورزي عمدتاٌ به كشت گندم و جو اختصاص دارند و اندكي باغداري نيز رواج دارد و قسمت وسيعي از اين محدوده را مراتع طبيعي تشكيل مي دهند.

درارتفاع هزارو پانصد متربه بالا منطقه كوهستاني « اپرتاس» است كه ارتفاعات بلند با پوشش گياهي درختان ارس و درختچه ها وبوته هاي خار و يا خالي از پوشش گياهي را به خود اختصاص مي دهد. دراين منطقه گاه ارتفاع بعضي از كوه ها مانند كوه هاي شلفين به بيش ازسه هزارو پانصد متر می رسد.

درچنين ارتفاعاتي برف هايي كه در زمستان برروي قلل اين ارتفاعات جمع شده اند ، گاه تا اواسط تابستان نيز باقي مي مانند و بصورت لكه هاي سفيد برروي قلل نمايان هستند.

* ساختمان زمين شناسي

درشهرستان سواد كوه از قديمي ترين تا جديدترين تشكيلات زمين شناسي يافت مي شود ، بگونه اي كه از يك طرف در شمال شيرگاه تشكيلات زمين شناسي دوران كواترنري «دوران چهارم زمين شناسي» را مشاهده مي كنيم.

همچنين درجنوب غربي ورسك نيز تشكيلات دوران كواترنري مشاهده مي گردد واز طرف ديگر درشرق و جنوب ورسك تشكيلات پاليو زوييك «دوران اول زمين شناسي» را نيز مشاهده مي كنيم.

اما به طورعمده ارتفاعات و ناهمواري هاي ساد كوه از تشكيلات كرتاسه، ژوراسيك وترياس كه مربوط به دوران دوم زمين شناسي هستند ، تشكيل يافته اند و بطور عمده از جنس ماسه سنگ، سنگ آ هك، مارن، سيلت، شيل،آرژليت وكنگلومرا مي باشد.

* پوشش گياهي:

آب وهواي سوادكوه معتدل مرطوب مي باشد. ريزش هاي جوي درشهرستان زياد بوده و از نظر آب و هوايي شرايط لازم را به عمل آ ورده اند، در نتيجه در سراسر شهرستان پوشش گياهي غالب را درختان جنگلي تشكيل مي دهند كه به طور عمده شامل درختان پهن برگ خزان دار مي باشد . بگونه اي كه هفتاد الي هشتاد درصد ارتفاعات سواد كوه پوشيده از درختان جنگلي مي باشد.

ساير ارتفاعات را نيز مراتع دراختيارخود دارند، كه مورد استفاده دامداران است . كمتر نقاطي از سواد كوه را مي توان يافت زمين خالي از پوشش گياهي باشد. درارتباط با پوشش گياهي نيز ما با سه بخش روبرو هستيم؛

جلگه و دشت: درقسمت دشت و جلگه اي شهرستان عمدتاً درشمال آن گسترش دارد اكثر زمين ها به زيركشت هاي مختلفي چون برنج، باغات ميوه و محصولات جاليزي رفته اند و ساير قسمت ها را جنگل فرا گرفته است و پوشش گياهي غالب نيز پوشش جنگلي است كه از نوع درختان پهن برگ خزاندارمي باشد.

بخش كوهپايه اي: دراين بخش كه عمدتاً قسمت هاي مركزي و مياني شهرستان را شامل مي گردد. پوشش گياهي آن غالب پوشش جنگلي از نوع درختان پهن برگ خزاندارمي باشد كه نسبت به بخش جلگه و دشت وسعت بيشتري دارد.

بخش كوهستاني : اين بخش به طورعمده قسمت هاي جنوبي و جنوب غربي را در برمي گيرد از كوه هاي مرتفع پوشيده شده است. پوشش گياهي غالب دراين بخش ازشهرستان سوادكوه را مراتع تشكيل مي دهند. درارتفاعات حدود 2000 متري نيز درختان عمدتاً از نوع درختان سوزني برگ هستند كه علت آن سرما و يخبندان در ارتفاعات بالاي شهرستان است.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از پایگاه خبری تحلیلی سخن امروز، تاریخ انتشار: دوشنبه 20 اردیبهشت 1395، کد خبر: 1526 ، www.sokhanemrooz.ir