در بین آثار فاخر ایرانی، شاهنامه فردوسی از نظر وجود عناصر تاریخی و فرهنگی یک شاخص به شمار می‌آید. شاهنامه در ایجاد اتحاد و تحکیم هویت ملی ایرانیان در جغرافیایی به نام ایران زمین نقش بسیار مهمی دارد و از این نظر هیچ اثر دیگری همتای آن نیست، چنانکه اگر بحث فرهنگ را در معنای باورها، آداب و رسوم و منش‌های ایرانی در نظر بگیریم، جلوه‌گاه اصلی آن شاهنامه فردوسی است. فردوسی در شاهنامه روحیه دلاوری، میهن‌دوستی و دفاع از کیان ایران اسلامی را به ما می‌آموزد و سهمی بزرگ در پاسداری از زبان فارسی و انتقال آن به نسل‌های پس از خود ایفا کرده است.

سهم «احساس» و «عقلانیت» در پازل هویت ایرانی چقدر است؟ نخبگان و روشنفکران در تعیین این سهم چه نقشی دارند؟ «بحران هویتی» در چه برهه‌های تاریخی‌ به‌وجود می‌آید؟

فرهنگستان زبان و ادب فارسی با رسالت حفظ زبان فارسی به عنوان گنجینه ای ارزشمند و معرف هویت ایرانیان ایجاد شد. نهادی که در جهت غنا بخشیدن به این زبان، فرصتی مناسب را برای هم فکری و هم افزایی صاحب نظران این عرصه مهیا ساخت تا به پاسداری از این میراث کهن بپردازند.