پنج سال از بزرگ‌ترین سقوط تاریخ بورس ایران می‌گذرد؛ ریزشی که شاخص را از قله ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار واحدی به نیمه راه بازگرداند و ارزش دلاری بازار را به یک‌چهارم کاهش داد. امروز، در حالی که اقتصاد با بی‌ثباتی سیاست‌گذاری و ناترازی‌های ساختاری دست‌وپنجه نرم می‌کند، بورس همچنان در انتظار عبور از سایه سنگین رکود ایستاده است.برای بسیاری، این فقط افت چند عدد نبود. این آغاز فرو ریختن رؤیایی بود که از اسفند ۱۳۹۷ شکل گرفته بود؛ جایی که شاخص از ۱۶۰ هزار واحد در کمتر از یک‌سال و نیم به ۲ میلیون واحد رسید. هزاران سهامدار تازه‌وارد، از کارمندان تا بازاریان، از خانوار‌هایی که پس‌انداز کوچکشان را به میدان آورده بودند تا کسانی که خانه یا خودرو فروخته بودند، با امید چندبرابر شدن سرمایه وارد شدند. جو عمومی و حتی فضای رسمی کشور، سرشار از خوش‌بینی به بورس بود. اما واقعیت تلخ، در کمین بود.۲۰ مرداد ۱۴۰۴، پنج سال از آن دوشنبه داغ و فراموش‌نشدنی می‌گذرد؛ روزی که شاخص کل بورس با ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار واحد آغاز شد، در دقایق نخست تا ۲ میلیون و ۱۰۳ هزار واحد بالا رفت و ناگهان ورق برگشت. بازار، بی‌خبر از میلیون‌ها چشم منتظر پشت مانیتور، مسیر نزولی گرفت و با ۲ میلیون و ۶۵ هزار واحد بسته شد. فردای آن روز، سقوط سنگین‌تر بود: بیش از ۳ درصد افت در شاخص کل، صف‌های فروش در منفی ۵، و سکوتی سنگین در تالار بورس.

بورس ایران با آسیب های عدیده ای مواجه بوده و در معنای واقعی ، فاقد مکانیزم های حمایتی موثر از یازار و سهامداران است. به حدی که منتقدین معتقدند که این تب سنج اقتصادی ، عملا کار نمی کند و بی شباهت به کارگاه بلوک زنی و تولید آبکش نیست. چندی قبل و در نهم مرداد 1404، یک سال از آغاز به کار رسمی دولت چهاردهم سپری شد. بهبود اوضاع بورس، یکی از مهم‌ترین وعده‌های مسعود پزشکیان بود که به دلیل ریسک‌های سیستماتیک و خطاهای سیاستگذاری محقق نگردید. با این که شاخص کل بورس، بعد از گذشت یک سال، 25 درصد بالاتر از زمان آغاز به کار دولت چهاردهم ایستاده است؛ اما جاماندن بازدهی این بازار از تورم عمومی جامعه، بازارهای موازی و خروج 62 همت پول حقیقی در یک سال نخست دولت پزشکیان، گویای اوضاع و احوال نابسامان بازار سهام در سال نخست فعالیت دولت چهاردهم است.از طرف دیگر با تکیه بر تحلیل های صورت گرفته درخصوص ناترازی ها، ریسک های سیاسی و نظامی موجود ، نابسامانی ها در اقتصاد و غیره، شاید معقول ترین استراتژی، خروج از چنین بازار بی در و پیکری باشد.

بازارهای سهام در کشورهای مختلف حساسیت فوق‌العاده‌ای به وقایعی همچون جنگ، درگیری و نااطمینانی سیاسی داشته و عموماً افت معناداری را تجربه می‌کنند، اما پس از برطرف شدن این نگرانی، به روند تعادلی بازمی‌گردند؛ با این وجود با هدف کنترل سطح بیش واکنشی، کاهش دامنه نوسان می‌تواند واکنشی منطقی در مواجهه با این وقایع باشد.پاسخ شب گذشته ایران به حملات اسرائیل به کنسولگری ایران در سوریه موجب شد هیئت مدیره سازمان بورس برای جلوگیری از تاثیر هیجانات بر روند بازار سرمایه تشکیل جلسه دهد و ادامه فعالیت بورس با کاهش دامنه نوسان را اعلام کند.

در ۲ ساعت ابتدایی معاملات امروز، دوشنبه ۱۸ اردیبهشت ماه، شاخص کل با افت ۱۲۲ هزار واحدی به سطح ۲ میلیون و ۳۱۷ هزار واحد رسیده است تا بزرگترین ریزش تاریخ بورس تهران در کل دوره ۵۶ ساله فعالیت خود را تجربه کند.

بازرس ویژه اسبق امور اقتصاد دفتر رئیس‌جمهوری و پژوهشگر اقتصادو حقوق با اعلام علت ریزش امروز ۴۳.۶ هزار واحدی شاخص گفت: امریکا ساعت ۹، بورس ایران را زد!

شاخص کل بازار سهام از ابتدای سال ۹۷ تا به‌حال بازدهی حدود ۱۲۵۰ درصد را ثبت کرده است. این بازدهی درحالی است که اگر تمامی بازار‌های دارایی اعم از سهام، مسکن، طلا و ارز را از آبان ۹۶ تا اکنون رصد کنیم به بازدهی ۱۶ برابری بورس خواهیم رسید که حتی با فرود‌های سه‌ماهه اخیر باز هم از دیگر دارایی‌ها جلو‌تر است. با همه اینها، اما افت ۳۷ درصدی بازار سهام از اواخر مرداد ضرر‌های بسیاری را مخصوصا متوجه تازه‌واردان و مبتدی‌ها کرده است.