آنچه اغلب صاحبنظران بر آن تاکید دارند، آن است که مناطق آزاد امروز ایران در نسل اول و دوم قرار دارند و به دنبال پیدا کردن راهکاری برای حل چالش‌های نسل سوم هستند.

بسیاری از شرکت‌ها از این مناطق نه برای تولید بیشتر بلکه برای واردات و کار‌های دیگر استفاده می‌کنند. با گذشت بیش از ۲۰ سال از تشکیل مناطق آزاد در ایران، این مناطق نه تنها در تحقق اهداف پیش‌بینی شده برای خود موفق نبوده‌اند بلکه زمینه بروز برخی مفاسد اقتصادی را در کشور فراهم کرده‌اند. در همین رابطه کارشناسان معتقدند که بسیاری از معافیت‌ها در مناطق آزاد به جای تسهیل صادرات رشد حجم واردات و نابودی تولید داخل را رقم زده است.