یکی از سوالات مهم در مواجه با اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ این است که آینده این اعتراضات که بعضا به خشونت هم کشیده شده، چه خواهد شد. حسین واله جامعه‌شناس این موضوع را بررسی کرده است. حسین واله دیپلمات ایرانی و استادیار گروه فلسفه دانشگاه شهید بهشتی اعتراضات اخیر را تحلیل کرده است. او می‌گوید: «هیچ داوری ارزشی راجع به ناآرامی‌های دوماهه اخیر و طرف‌های درگیر در آن نمی‌کنم، بلکه تنها به توصیف اجمالی منازعۀ جاری و رفتار اطراف آن و پیش‌بینی محتمل‌ترین آینده آن میپردازم. ساختار این پدیده، اسباب اصلی و چشم‌انداز آتی آن را بر اساس اطلاعات کشف، به اجمال توصیف می‌کنم. سطحی از انتزاعی سازی در این موضوع اجتناب‌ناپذیر است، چنانکه برای داوری ارزشی نیز ضرورت دارد.

سعید حجاریان معتقد است که اعتراضات شهریور و مهر ۱۴۰۱، که از پی جان باختن مهسا امینی به‌وجود آمد، دست‌کم از سه منظر قابل تحلیل است. سطح نخست، به اساس موضوع یعنی موجودیتی به‌نام گشت ارشاد،. سطح دوم، به تحلیل کمّی و کیفی اعتراضات به‌ویژه بر مسئله خشونت تمرکز دارد. سطح سوم، به تحلیل مطالبه جامعه‌ معترض و نسبت آن با سیاست مرتبط است. وی درباره مطالبه امروز جامعه خودمان، گفت:گرانیگاه مطالبات آنی جامعه از «سیاست» به «حق شهروندی» تغییر یافته است. اگر تا پیش از این دموکراسی، صندوق رأی و کنش سیاسی موجد «بازشناسی» و «احقاق حقوق» بود اینک مطالبه شهروندی چنین نقشی ایفا می‌کند. که این مطالبات شعار‌های غیرجدلی و همه‌شمول مانند «زن، زندگی، آزادی» بازآرایی شده‌اند.

در اغلب اعتراضات مردمی، برخی جریان‌ها و گروه‌های سیاسی سعی می‌کنند تا با موج‌سواری بر اعتراضات، نتیجه را مصادره به مطلوب کنند و اصل مساله‌ای که علت اعتراض واقع‌شده به حاشیه برانند. اعتراضات چند روز اخیر در پی مرگ مهسا امینی هم از این قضیه مصون نمانده است. گروه‌های مختلفی به این مساله ورود کردند که با ورودشان نه‌تن‌ها اعتراضات را به سمت گفت‌وگوی مسالمت‌آمیز سوق ندادند، بلکه حتی فضای اعتراضات را تاحدی رادیکال کردند که بابی برای گفتگو باز نمانَد. در این گروه‌ها، سه دسته رویکرد متفاوت وجود دارد که شامل: رادیکال ها، منفعت طلبان و توجیه گران می شود.