صفت زشت تملق و چاپلوسی از آفات رفتاری شدیدا آسیب زننده بوده که دارای ریشه های چندگانه فرهنگی و سیاسی و شخصیتی است. ضعف شخصیت فردی( تملق شونده و تملق گو) ، منفعت طلبی و خودخواهی جامعه ستیزانه ، ضعف ساخت ها و ساختارهای سیاسی و تمرکز بیش از اندازه قدرت، زمینه را برای توسعه و تقویت این صفت زشت ، فراهم می کند. انسان متملق نه تنها به خودش بلکه به طرف مقابل و از همه بدتر به یک جامعه با توجیه رفتار مثلا مودبانه و شایسته، خیانت می کند. در جامعه سالم، نظام های تربیتی، فرهنگی، سیاسی-مدیریتی ، بشدت با این پدیده برخورد نموده و سعی در اصلاح امور می کنند. اما در جوامع آسیب دیده و تحت فشار، نظام های فرهنگی و تربیتی ، کم توجه به این آسیب بوده و تلقی زرنگ بازی از آن دارند. نظامات مدیریتی- سیاسی هم ف این نقیصه و رذیله اخلاقی را تعبیر به همراهی و وفاداری می کنند. توضیحات و قلم شیوای سارا شاد با ذکر مثالی از دوره قاجار، به خوبی به این مهم پرداخته است.

افراد خودخواه خودشان را بالاتر از دیگران می‌بینند و حتی گاهی از خودخواهی فراتر رفته و دچار خودشیفتگی می‌شوند.