علت و معلول‌ها و عوامل بنیادین نقش مهمی در روند تغییرات قیمت نفت در بازار جهانی این کالا دارند. برای مثال در حالت عادی قیمت نفت می‌تواند به دو علت افزایش پیدا کند. «پیشی گرفتن تقاضا از میزان عرضه» و «بروز اختلال در عرضه نفت» دو عاملی هستند که می‌توانند منجر به کمبود نفت در بازار و رشد قیمت آن شوند. در کنار اهرم‌هایی که منجر به رشد قیمت نفت می‌شوند، «افزایش عرضه نفت‌خام به بازار نسبت به تقاضای آن» و «رشد چشمگیر قیمت‌ها»، عواملی هستند که می‌توانند باعث فشار بر قیمت‌ها شده و بازار نفت را به سراشیبی سقوط ببرند.

ولیعهد عربستان سعودی به‌تازگی مدعی شده که «اوپک و متحدانش ازجمله روسیه هر بشکه کاهش صادرات نفت ایران را با دو بشکه جبران کرده‌اند.» محمد بن سلمان براساس این ادعا نتیجه گرفته است که افزایش قیمت نفت ربطی به تحریم‌های ایران ندارد. این ادعا ضمن اینکه روز گذشته توسط وزیر نفت کشورمان رد و کذب خوانده شد، به وسیله بلومبرگ نیز مورد بررسی قرار گرفته ‌است. بررسی‌های این سایت خبری نشان می‌دهد که ادعای پسرسلمان چندین خطای محاسباتی دارد و در نتیجه از اساس اشتباه است.

گرچه در حال حاضر قانون بودجه با دردسر روبه‌رو شده است، اما گفته می‌شود کمیسیون انرژی مجلس پیشنهادی را جهت درج در قانون بودجه ارائه داده است که بر مبنای آن سهم ١٤,٥درصدی شرکت نفت از هر بشکه نفت صادراتی در مورد نفت تحویلی به پالایشگاه‌های داخلی نیز لحاظ شود. فرض حاکم بر ارائه این پیشنهاد این است که چون وزارت نفت از نفت تحویلی به پالایشگاه‌های داخلی نفعی نمی‌برد، ترجیح می‌دهد نفت را صادر کند تا به ١٤.٥ درصد خود دست یابد و به همین دلیل از توسعه پايین‌دستی حمایت نمی‌کند .