علت اصلی تنش میان رابطه دولت‌ها و مردم در ساختار اجتماعی ایران چیست؟ چرا جامعه ما همواره ملتهب و متأثر از وقایعی است که بیش از آنکه ریشه در بیرون مرزها داشته باشد، ناشی از عناصر درونی اجتماع است؟ ... اینها نمونه‌ای از پرسش‌هایی است که کمتر صاحب‌نظری توانایی ارائه پاسخ قطعی و جامع به آنها را داشته و غالبا در اظهارنظر احتیاط می‌کند. اما نگارنده که در طول چندین سال فعالیت اجتماعی و اغلب متمایل به سیاست و حکمرانی، در اثر توفیق هم‌جواری و همراهی بسیاری از صاحب‌نظران در عرصه حقوق، روابط بین‌الملل، مدیریت، جامعه‌شناسی و علوم سیاسی، فرصت آموختن را یافته است، در اندیشه چرایی وضعیت غالبا ملتهب نظام اجتماعی ایران - منصرف از نوع و ساختار حکومت‌ها – در سودای شناسایی خمیرمایه اصلی تنش‌های دائمی میان دولت و مردم در طول قرن اخیر بوده است.