گزارش وزارت آ‌موزش‌وپرورش از نتایج امتحانات نهایی نشان می‌دهد که نمرات دانش‌آموزان در بازهٔ زمانی چهارساله یعنی از سال ۹۸ تا ۱۴۰۲ با اُفت همراه بوده است و وضعیت اغلب استان‌های مرزی و جنوبی نسبت به مرکز طوری وخیم است که میانگین آن حتی به نمرهٔ ۱۰ هم نمی‌رسد. بر این اساس کارشناسان حوزهٔ آموزش مواضعی گرفته و بعضی از آن‌ها دربارهٔ وضعیت آموزشی، نظام آموزش‌وپرورش و احتمال افزایش فقر آموزشی هشدار داده‌اند. در این رابطه، اما «مسعود کبیری»، دانشیار پژوهشگاه مطالعات آموزش‌وپرورش می‌گوید: «امتحان نهایی به‌علت یکپارچه‌نبودن، معیار خوبی برای سنجش عملکرد دانش‌آموزان در سطح ملی نیست.» در مقابل این نظر، «احمد میدری»، اقتصاددان، این گزارش را شروع خوبی برای شفاف‌شدن عملکرد دستگاه آموزش‌وپرورش می‌داند و معتقد است که همپوشانی فقر آموزشی با فقر اقتصادی با توجه به گزارش میانگین معدل امتحانات نهایی به تفکیک استان‌ها باید مورد توجه سیاست‌گذاران قرار گیرد. نقشه میانگین معدل امتحانات نهایی خرداد ۱۴۰۲ نشان می‌دهد؛ که میانگین معدل برای علوم ریاضی و تجربی ۱۱.۵-۱۲.۵ و برای علوم انسانی کمی پایین‌تر تخمین زده شده است. اما این میانگین را به تفکیک استان‌ها ببینیم، فاجعه آموزش در کشور قابل رصد شده و وضعیت معدل استان‌ها هم منطبق با نقشه فقر کشور است. نکته پایانی اینکه، برخی از منتقدین، سیاسی بازی در انتخاب وزیر آموزش و پرورش و کم توجهی به سطح توانمندی ها، صلاحیت‌ها و شایسته گزینی‌ها در ۵-۶ سال اخیر را عامل مهم درون سازمانی موثر بر وقوع این گونه فجایای مصیبت بار می‌دانند.

نتایج یک پژوهش نشان داد که به ترتیب عوامل آموزشی، عوامل مربوط به دانش‌آموز و عوامل مربوط به خانواده در افت تحصیلی اثر‌گذارند و متغیر عدم تناسب امکانات آموزشی با اندازه اثر ۰.۸۹ درصد بیشترین تأثیر را دارد.

نتایج یک پژوهش نشان می‌دهد دانش‌آموزان در سه مهارت نوشتن، شنیدن و سخن گفتن از سطح ناتوانی عبور کرده‌اند و ضعیف‌ترین نتیجه مربوط به مهارت خواندن است، دبیران ادبیات فارسی دوره متوسطه دوم درباره دلایل ضعف دانش‌آموزان در این درس توضیحاتی می‌دهند.