مسکو و تهران تلاش کرده‌اند برای تجارت دوجانبه در مقابل دلار آمریکا از روبل و ریال استفاده کنند و با وجود تمامی مشکلات، حجم تجارت ایران و روسیه از ۱.۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ به حدود ۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ افزایش یافت.اما در شرایط حاضر، این روابط پولی- بانکی به دلایلی چند دچار چالش شده است. مهمترین این موارد شامل عدم تعادل تجاری شدید بین ایران و روسیه (حجم تجارت دو کشور پنج میلیارد دلار بوده که تقریباً چهار میلیارد دلار آن صادرات روسیه به ایران است. بنابراین، کسری روبلی معادل سه میلیارد دلار وجود دارد) ، استفاده از دلار به عنوان مبنای پولی مذاکرات و توافقات بین تجار و بحث تغییر مکرر ارزش ریال و روبل در مقابل دلار ، دو نرخی بودن قیمت ارز کشور ایران بشکل نیمایی و آزاد(در حالی که نرخ ارز در بازار آزاد حدود ۵۰ هزار و ۷۱۰ ریال به یک روبل است، نرخ رسمی ارز که توسط بانک میر بیزینس تعیین شده ، حدود ۴۷ هزار ریال به یک روبل است) و غیره می باشند.

نگاهی به لایحه بودجه ۱۴۰۳ نشان می‌دهد که دولت قصد جبران کسری بودجه خود از هر طریق ممکن را دارد. به ظاهر هم کلیه اقدامات و برنامه‌های پیش بینی شده در لایحه بودجه ، منطقی به نظر می‌رسد و امر بعید و نابجایی محسوب نمی‌شوند. اما این داستان به ظاهر راستان، یک پشت پرده و چند انحراف شناختی دارد. اول اینکه اگر سفت کردی، مردم هم حق دارند سفت کنند، آیا دولت اماده پاسخگویی به مطالبات شرعی و قانونی و شهروندی است؟ مهمترین منشا کسری بودجه دولت، حقوق پرسنل و استخدامی هاست که بالغ بر ۸۵ درصد هزینه وزارتخانه‌ها را تشکیل می‌دهد، چرا دولت تکلیف قانونی کوچک سازی را انجام نداده و دچار قصور، تقصیر، اهمال و ترک فعل مسلم است؟ بیشترین بودجه کشور به شرکت‌های دولتی اختصاص یافته که با ضعف شدید نظارت و پاسخگویی و شفافیت مواجه هستیم و مسئله تا سر حد وقوع انواع فساد، رانت و سو مدیریت آشکار پیش رفته است، دولت و مجلس چه پاسخی به این سوال کاملا کارشناسی و قابل اثبات در هر دادگاه و دانشگاهی دارد؟ سوال بعدی این است که آیا دولت به پیامد‌های کار خود اندیشیده است که در اقتصاد دولت محور، این چاقو بیش از اینکه گردن مردم را ببرد، گردن خودش را زخمی می‌کند؟ آقایان مجلس را دعوت به حضور در کلاس چهار ساعته و رایگان اثرات بودجه نویسی بر توسعه می‌کنیم (البته اگر افتخار بدهید. هرچند می‌دانیم که غالب نمایندگان محترم مجلس، در بحث بودجه نویسی پیاده تشریف دارند). حال حق داریم بپرسیم که با لایحه بودجه ۱۴۰۳ مواجه هستیم یا باج گیران؟

بحث راجع به «دلارزدایی» یا کاهش اتکا به دلار که در پی نشست بریکس بالا گرفته، چندین سال است که در ایران و نیز در سطح بین‌المللی مطرح است. کشورهایی که تحت تحریم آمریکا هستند، به‌ویژه ایران، این بحث را با علاقه دنبال می‌کنند. سوال اینجاست که با رجزخوانی سیاسی یا تاکیدات عده ای مدیر دولتی خام و کم تجربه و یا حتی اقدامات محدود کم اثر، می توان به این خواسته ریشه ای در اقتصاد جهانی رسید؟

قیمت دلار امروز بالا رفت و در کانال جدید قرار گرفت. این اتفاق درست دو روز بعد از دستور رئیس جمهور درباره دلارزدایی از اقتصاد ایران رخ داد. ابراهیم رئیسی می‌گوید قرار است بندناف دلار را از اقتصاد ایران جدا کند، اما همین گفته دلار را حداقل دو هزار تومان گران کرد.

در پی بحث‌هایی که اخیرا درباره دلارزدایی از اقتصاد ایران مطرح شده، علی مروی، اقتصاددان و رییس اندیشکده کسب و کار شریف به تشریح رابطه تورم و نرخ ارز و مسیر دلارزدایی پرداخت.