دشت مغان سرزمین وسیعی در شمال شرقی آذربایجان و جنوب غربی دریای خزر است که وسعت آن در گذشته بسیار بیشتر از موقعیت کنونی آن بوده است. برخلاف تاکیدات بعمل آمده از دوره صفویه بر مغان و دشت مغان و اردبیل، این پهنه جغرافیایی قدمتی شش هزار ساله داشته و زایشگر جریانات گوناکون در خاک ایران و منطقه بوده است. گروهی از مورخین ،بخشی از قوم آذربایجان و آذری و ترک را ادامه قوم اصحاب رس و میک ها می دانند و گروهی دیگر، آنها را وابسته به عثمان بن عفان می پندارند.گزارش‌های بر جای مانده تنی چند از مورخان یونان باستان، هرودت، پلوتارخ، استرابون و تئوپمپوس درباره مغان و همچنین نکاتی که جسته گریخته در باب مغان در متون کهن ایرانی، فارسی باستان، آورده شده باعث گردیده تا مستشرقان امروز در باب مغان دست به گمانه‌زنی بزنند.