حجت الاسلام احمد حیدری با نگاهی انتقادی اقدام به تحلیل برخی واکنش‌ها به مشارکت ۴۱ درصدی در انتخابات مجلس دوازدهم کرده است. همچنین علی باقری در ارتباط با اعداد و ارقام مربوط به مشارکت در انتخابات اخیر و تحلیل‌ و برداشت‌های آمار ارائه شده در این زمینه، نکاتی را متذکر شده است. هرچند نگاه جریان اصلاحات به انتخابات نگاهی در طیف ناراستی آمار تا نقد رویه ارایه امار است، اما همین نگاه هم می تواند تاکیدات و حساسیت های خاصی را برای تقویت مشارکت ،آسیب شناسی مشارکت ، راهکارهای ارتقا مشارکت و افزایش سرمایه اجتماعی، در بر داشته باشد. در ادامه بحث، بشکلی تلفیقی اقدام به ارایه نظرات این دو منتقد با گرایشات اصلاحاتی می گردد.

باید به این سئوال مهم تأمل کرد که چرا این دوره از انتخابات در جدول میزان مشارکت تمام ادوار انتخابات مجلس،‌ در رده آخر نشست و حتی به نصاب دوره قبل هم دست نیافت؟بی هیچ پرده پوشی و انکاری باید پذیرفت که فضای ذهنی مردم در مقیاس کلان و بنیادین تغییراتی کرده است. ابعاد زندگی مردم طول و عمق و عرض متفاوتی یافته و به تعبیر جامعه شناسان،‌ "زیست جهان" متحولی برای مردم ظاهر شده است. اینکه این سبک زندگی چنانچه مردم تصور و احساس کنند که میان آنها و حاکمیت،‌ اشتراکات قابل اتکایی نیست طبعا به بازی های برد-برد یا به پذیرش متقابل یکدیگر روی خوش نشان نمی دهند. شاید در ریشه یابی میزان مشارکت مردم در انتخابات اخیر،‌ توجه به این عامل هم بتواند بخشی از ماجرا را روشن کند. نوین از کجا آمد و چگونه به درون خانه و ذهن ایرانیان خزید موضوعی فرعی است. نفس دگرگونی در زیست جهان ایرانی غیرقابل انکار است.