سه‌شنبه ۱۳ خرداد ۱۴۰۴ - 
دکتر بهزاد کریمی، نویسنده و مترجم :
دکتر بهزاد کریمی معتقد است که پست‌مدرنیسم را نمی‌توان پدیده‌ای گسسته از مدرنیسم دانست. دوران کر و فر پست‌مدرنیسم در جهان به سر آمده است. تا همین هفت، هشت سال گذشته، لااقل در ایران، دائم از پست‌مدرنیسم صحبت می‌شد، اما الان دیگر این طور نیست. این دوران در غرب مدت‌هاست رو به افول گذاشته است. خیزش دوباره‌ی راست سیاسی در اروپا و آمریکا نشان از همین امر دارد. پست‌مدرنیسم برخلاف هیاهوهایی که به راه انداخت، جز در زمینه‌ی توجه دادن به محیط زیست و تغییرات اقلیمی و حقوق اقلیت‌ها هیچ راه حل مشخصی پیش راه بشر نگذاشت. ترویج نوعی نسبی‌گرایی و الزام به پذیرش رادیکال و بی‌قاعده‌ی تفاوت‌های فرهنگی، جنسیتی و جنسی منجر به یک بلبشو در زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی شده است. متاسفانه در ایران ما هیچ‌گاه نتوانسته‌ایم مکتب‌های تاریخ‌نگاری مشخصی داشته باشیم. به این معنا که برای دهه‌ها حول محور یک یا چند شخصیت دانشگاهی با مد نظر قرار دادن ایده‌هایی روشن و متمایز، آثار تاریخ‌نگارانه تولید شود. سال‌هاست بیشتر مباحثی را که در این زمینه مطرح می‌شود افراد مشخصی مطرح می‌کنند که اصلاً نماینده‌ی مکتب خاصی نیستند و صرفاً بر اساس علاقه و ذوق شخصی این مباحث را دنبال کرده‌اند.
کد خبر: ۳۹۷۷۸۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۱/۳۰
بعد از حسین علیزاده و محسن چاوشی:
پس از اینکه حسین علیزاده و محسن چاوشی تقدیم یکی از روزهای چهلمین جشنواره بین‌المللی فجر را برای خود نپذیرفتند، اکنون سیمین غانم هم در راستای تقدیم روز آخر جشنواره موسیقی فجر به او به این موضوع واکنش نشان داده است.اجراهای ششمین و آخرین روز چهلمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر یکشنبه ۲۸ بهمن‌ماه به پاس نقش تأثیرگذار سیمین غانم در مسیر فعالیت خوانندگان زن، به او تقدیم شد که این موضوع مورد انتقاد این هنرمند قرار گرفت.سومین روز چهلمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر به استاد حسین علیزاده آهنگساز، پژوهشگر و نوازنده تار و سه‌تار و پنجمین روز این جشنواره به محسن چاوشی خواننده و آهنگساز پاپ تقدیم شد اما با واکنش‌هایی از سوی این هنرمندان همراه بود.
کد خبر: ۳۹۷۵۲۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۱/۲۹
تعیین رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی:
مسعود پزشکیان رئیس جمهور چهاردهم، با صدور حکمی «غلامرضا امیرخانی» را با توجه به مراتب تعهد، سوابق و تجارب ایشان، به عنوان «رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران» منصوب کرد. غلامرضا امیرخانی دکترای تاریخ ایران بعد از اسلام از دانشگاه تهران دارد و یکی از اساتید حوزه تاریخ ایران محسوب می‌شود. او از سال ۱۳۷۵ تا ۱۴۰۱ به عنوان استادیار در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران فعالیت داشته و پیش از این نیز معاونت این سازمان را عهده دار بوده است.
کد خبر: ۳۹۶۷۲۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۸/۲۰
الگوهای روایت جنگ ایران و عراق از نگاه خانیکی و ظریفیان:
تا به امروز آنچه در مورد دفاع مقدس گفته یا نوشته یا تولید شده است یا به بیان «ملزومات جنگی، مختصات جغرافیایی و اطلاعات لجستیکی و نظامی» مربوط به طرفین درگیر در جنگ یعنی «ایران و عراق» بوده است (روایت جغرافیایی-نظامی) یا آنکه به دنبال تبیین و تشریح «خاطرات دوران دفاع مقدس» از زوایای مختلف هستند (روایت خاطرات و سیره شهدا). این در حالی است که نسل جدید تمایلی به شنیدن هیچ کدام از این دو نوع روایت ندارد. این دو نوع روایت، از کاربر لازم و کافی برای جامعه نظامی و سیاسی کشور نیز برخوردار نیست. شاید در گام دوم انقلاب گذشت بالغ بر ۳۵ سال از اتمام جنگ تحمیلی، زمان آن فرا رسیده باشد که با نگاهی انتقادی و گفتمانی (در مقابل نگاه‌های تائیدی، ایدئولوژیک و ارزشی، امنیتی، نگاه عاطفی و احساسی) به مسئله نگریسته شده و از پاره حقیقت گویی‌ها فاصله گرفته شود. روایت‌هایی برای بیدار شدن، به جای قصه‌هایی برای خوابیدن. دکتر خانیکی معتقد است که روایت؛ بازنمایی واقعیت‌هاست. با کنار هم قرار دادن اسناد نمی‌توان روایتی باورپذیر به جامعه انتقال داد. روایت رسمی از جنگ بر روایت مدنی و فرهنگ در جامعه غلبه پیدا کرده است. روایت یک اتوبان یک طرفه نیست؛ باید برای دهان هر گوینده، یک گوش شنوده‌ای هم وجود داشته باشد. نسل جدید؛ هویتی که بر مبنای رانت، تبعیض و امتیاز باشد را پس می‌زند. دکتر ظریفیان می‌گوید که روایت هشت سال جنگ تحمیلی؛ سرمایه ملی ماست. ارائه انبوه و غیرضروری این روایت در تمامی روزهای سال، مخاطب را دچار پس زدگی کرده است. به غلط این باور را در جامعه مطرح کردند کسانی که مدیریت صحنه جنگ را بر عهده داشتند، برای مدیریت بخش‌های دیگر ارکان جامعه ذی‌حق هستند؛ این خود نوعی انحصارگرایی است. امروز فرمانده جنگ هم برخلاف واقعیت شب عملیات کربلای چهار صحبت می‌کند و آن را عملیات فریب می‌نامد، زیرا نگران است با پدیدار شدن خطا‌های رخ‌داده، بخش معنوی جنگ هم زیر سوال برود. مردم به رهبری امام خمینی در جنگ ایمان داشتند، بنابراین کمترین نقدی به جبهه‌های جنگ وارد نمی‌کردند. مسأله امروز نسل جدید زندگی است؛ برای جوانی که چشم‌اندازی در آینده کشور ندارد، روایت جنگ بی ارزش است.
کد خبر: ۳۹۶۱۸۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۷/۰۳
لایه های ناپیدای جنگ سرد در ایران و ۱۴ کشور دیگر:
کتاب «برنامه فرانکلین در ایران» که چندماه قبل از نشر شیرازه توسط مهدی گنجوی به چاپ رسید، حاصل بحث تازه درباره جنگ سرد در بازه زمانی سال‌های ۱۳۳۲ تا ۱۳۵۶ بود.وقتی کلمه‌ای یا مفهومی مثل امپراتوری را استفاده می‌کنید به مجموعه تاثیر و تاثرها، فشارها، برنامه ریزی‌ها و... اشاره می‌شود که ناقض فرض اولیه دولت- ملت به‌عنوان واحد‌های خودمختار و مستقل است. درواقع می‌گوید در دنیا یک‌سری دولت- ملت وجود دارد که خودمختار نیستند، چون تحت‌تاثیر متروپل‌ها یا مراکز امپراتوریایی یا منطق امپراتوریایی و... قرار دارند. این با فرض اولیه در تعریف دولت- ملت در تقابل است، بنابراین مفهوم امپراتوری چیز‌هایی شبیه امپراتوری است. کتاب شرح می‌دهد که چه کار کردند و در کدام کشور‌ها این برنامه اجرا شد؛ ایران، الجزایر، عراق و ۱۲ کشور را نام می‌برد که در آن‌ها برنامه فرانکلین اجرا شد که موفق‌ترین‌شان ایران بود.
کد خبر: ۳۹۵۲۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۰۶
داریوش رحمانیان استاد تاریخ مطرح کرد:
داریوش رحمانیان استاد تاریخ دانشگاه تهران، در نشست «الزامات طرح پیمایش ملی سنجش وضعیت دانش و نگرش تاریخی ایرانیان» که دوشنبه ۵ تیرماه در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد، عنوان کرد: هر مردمی همان‌طور که اکنون را درک و تفسیر می‌کنند، در اکنون رفتار می‌کنند و در واقع کنش و رفتار آدمی همواره تکیه دارد بر درکی که از گذشته وجود دارد حتی درباره فرد هم همین طور است. اگر از فردی حافظه شخصی‌اش را بگیرد، سردرگم خواهد ماند؛ بنابراین هر گونه فعالیتی که فرد در زمان اکنون انجام می‌دهد، تکیه بر حافظه از خود و کسیتی و جایگاهش در جامعه دارد. این موضوع درباره مردم و جوامع دیگر هم صادق است و خیلی پیچیده‌تر.
کد خبر: ۳۸۹۸۳۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۰۶
عضو پژوهشی دانشگاه ایالتی وین بیان کرد:
در جلسه سوم از مجموعه «مباحثی در سیره‌نگاری و سیره پیامبر اسلام (ص)» فرهاد قدوسی، عضو پژوهشی دانشگاه ایالتی وین در میشیگان آمریکا طی سخنانی به بررسی مختصر ۳ رویکرد از ۴ رویکرد اتخاذ شده از سوی محققان آکادمیک غربی در رابطه با تاریخ اولیه اسلام به طور عام و زندگانی پیامبر اسلام به‌طور خاص پرداخت.
کد خبر: ۳۸۹۱۲۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۱۳
درگذشت یکی دیگر از مفاخر فرهنگ ایران؛
عبدالله انوار، نویسنده، مصحح و پژوهشگر در ۹۸ سالگی از دنیا رفت. مراسم تشییع پیکر انوار، روز شنبه، ۲۰ اسفندماه از مقابل کتابخانه ملی است. در پیام تسلیت وزیر فرهنگ اینگونه آمده است: استاد انوار بعنوان یکی از مواریث فرهنگی این سرزمین، ضمن احاطه بر دانش قدیم، درعلوم نوین نیز چیره دست و صاحب مهارتی زبانزد بود. در جامعیت ایشان در دانش‌های مختلف همین بس که ایشان از منطق، فلسفه، موسیقی و ریاضیات تا تاریخ، نجوم ونسخه شناسی تسلط و تبحر داشتند. کوشش‌ها وفعالیت‌های خالصانه این استاد در حوزه‌های تهران‌شناسی و تاریخ‌نگاری معاصر، نیز از دیگر خدمات ارزنده علمی و فرهنگی وی بشمار می‌رود.
کد خبر: ۳۸۶۹۹۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۲۰
درگذشت استاد فلسفه ایرانی در لس آنجلس؛
سیدجواد طباطبایی، فیلسوف و نویسنده ایرانی، شب گذشته در سن ۷۷ سالگی در بیمارستانی در لس‌آنجلس درگذشت. ایشان در جامعه آکادمیک ایرانی با نظریه پردازی در اندیشه سیاسی ایران و تاریخ نگاری در اندیشه سیاسی غرب شناخته می‌شد. آثار پربار و حلقه موافقان و مخالفان کثیر او بر کسی پوشیده نیست. طباطبایی، بدون هیچ‌گونه تردیدی، یکی از بزرگ‌ترین اندیشه‌ورزان معاصر ایرانی است که همین امر لزوم پرداختن به دوران حیات، آثار، افکار و اندیشه‌هایش را دو چندان ضرورت می‌بخشد.اندیشه‌های سید جواد طباطبایی هواخواهان زیادی در میان دانشگاهیان و حتی عامه مردم پیدا کرده است. دایره ارادات نزدیکان به او به اندازه‌ای بوده که حتی مفهوم «حلقه سید جواد» یا «حلقه ایرانشهری‌ها» بر آن‌ها اطلاق شده است. در مقابل اندیشه سیاسی سید جواد، منتقدان بسیاری نیز داشته و دارد. از جمله انتقادات مطرح بر نظریه سیاسی سید جواد طباطبایی در دهه‌های اخیر در محور‌هایی همچون، محافظه‌کاری، نزدیک بودن تئوری‌های ناسیونالیسم افراط‌گرا (فاشیسم)، عدم انطباق با تحولات زمانه جدید، ناهمخوانی با زیست در خاورمیانه، طردگرا بودن گفتمان او، روشن نبودن منابع تحقیق، عدم انطباق اندیشه ایران‌شهری با واقعیت‌های جامعه ایرانی و غیرمنصفانه بودن دیدگاه او نسبت به مصلحان و روشنفکران دینی قابل جمع‌بندی است.
کد خبر: ۳۸۶۸۱۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۱۱
هنرمند خوشنویس مجهول‌الهویه؛
خط ناخنی یکی از شاخه‌های هنر خوشنویسی محسوب شده که حروف به وسیله برجسته کردن یک کاغذ توسط ناخن شکل می‌گیرند. در این خط کاغذ مابین دو ناخن انگشت شست و انگشت ماقبل انگشت کوچک که بنصر (Benser) معروف است، قرار می‌گیرد و با حرکت کاغذ از میان ناخن‌ها حروف یا اشکال شکل می‌گیرند. گاهی ناخن انگشت شست که روی کاغذ قرار دارد در داخل ناخن انگشت بنصر قرار می‌گیرد و گاهی بنصر درشت و در واقع خط یا گل مرغ یا هر شکل دیگری را بر صفحه کاغذ طراحی می‌کنند. یکی از قدیمی‌ترین آثار برجای مانده از خط ناخنی متعلق به مرحوم محمدحسین شیرازی بوده که در جلد دوم مرقع رنگین به چاپ رسیده و دارای تاریخ ۱۲۷۹ هجری قمری است. ناصر جواهر پور را می‌توان در حال حاضر یکی از فعالان این خط در کشور دانست. گفتگوی زیر در همین خصوص با استاد تنظیم شده است.
کد خبر: ۳۸۵۳۷۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۹/۲۷
علم استراتژی نمی دانیم؛
سومین نشست از سلسله نشست‌های گفت‌وگوی انتقادی در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با عنوان «توهم توطئه یا دخالت خارجی در تاریخ و سیاست ایران» با سخنرانی یعقوب توکلی، پژوهشگر و دانشیار علوم سیاسی و دکتر علیرضا ملائی‌توانی، استاد تمام تاریخ با دبیری دکتر مالک شجاعی جشوقانی سه‌شنبه یکم آذرماه در سالن ادب پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.یعقوب توکلی با بیان پدیده استبسا در حاکمیت ایران، بیان کرد: تاریخ‌دانی ما باید کمک کند برای شناخت فی‌الحال قضایا. به عبارتی مورخ ما ضمن اینکه گذشته تاریخی را می‌داند باید از تاریخ به آینده استراتژیک برسد. متاسفانه یکی از مشکلاتی که ما داریم معمولا در حوزه مطالعات تاریخی ندانستن علم استراتژی است. چون علم استراتژی نمی‌دانیم اتفاقاتی که در گذشته اتفاق افتاد از آن به آسانی عبور می‌کنیم.
کد خبر: ۳۸۴۸۶۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۹/۰۲
از سوی شورای فرهنگ‌عمومی انجام شد:
شورای فرهنگ‌عمومی روزهای «۱۳ شهریور»، «۲۵ دی» و «دومین جمعۀ مهرماه» را به‌ترتیب «روز علوم پایه»، «روز تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی» و «روز بزرگداشت آیین قالی‌شویان» در تقویم رسمی کشور اعلام کرد. «سیزدهم شهریورماه» پیش‌تر «روز مردم‌شناسی» نام داشت. این مناسبت در تقویم جابه‌جا خواهد شد.
کد خبر: ۳۸۴۴۸۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۸/۱۵
نگاه علمی به حوزه نظامی ؛
محمد درودیان نویسنده و پژوهشگر دفاع مقدس در یادداشتی به تشریح استفاده از تجربه جنگ با عراق برای بهره‌برداری در آینده پرداخت. هرگونه بحث درباره «تجربه وقوع جنگ با عراق»، بجای محدود شدن آن در گذشته و تبدیل به خاطرات و مناقشات سیاسی، تاریخی، در نسبت با «جنگ آینده» قابل بهره‌برداری است و به این اعتبار بررسی آن ضرورت دارد. از نظر روش‌شناختی بررسی تجربه جنگ در نسبت با جنگ آینده، در پاسخ به سه پرسش قابل بررسی می باشد: مسئله مورد بحث در نسبت گذشته با آینده، به چه معناست؟ با چه روشی باید برای واکاوی این مسئله اقدام کرد؟ چهارچوب و محورهای بحث کدام است؟ پاسخ به پرسش‌های سه گانه در ادامه خواهد آمد.
کد خبر: ۳۸۳۷۱۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۰۷
وزیر علوم؛
وزیر علوم گفت: ما می‌گوئیم که دانشگاه حرمت دارد. هر کسی که وارد دانشگاه می‌شود باید شئونات پوشش را رعایت کند. این موضوع را رسانه‌های بدخواه تبدیل می‌کنند به یک ضد فرهنگ. حتی در کشور‌های پیشرفته نیز کسی با لباس لب دریا وارد دانشگاه نمی‌شود. آیا ما هر کسی را با هر پوششی در خانواده خود راه می‌دهیم؟ ما می‌گوئیم کلاس، استاد، دانشگاه حرمت دارد و باید حفظ شود و آن‌ها می‌خواهند از آن سوءاستفاده کنند.
کد خبر: ۳۷۸۲۷۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۲۶
شناخت تاریخ علم؛
در کتاب‌ها و مقالات و سخنرانی‌ها، از تاریخ علم در دوره اسلامی و ایرانی سخن زیاد گفته می‌شود؛ اما هدف از این مباحث، شناخت تاریخ علم در آن دوران نیست. هدف صرفا افتخار کردن و خود را بزرگ جلوه دادن است. در مجموع، هدف از چنین بازخوانی‌هایی یا افتخار کردن است و یا اینکه بگویند در نهایت این دین بود که منجر به افول علم در جامعه‌ی ما شد!
کد خبر: ۳۷۶۳۱۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۱۷
روز دوست داشتن؛
آنقدر مسخره شده و گندش در آمده که همه می‌دانند فاقد اصالت و ریشه است. ابزاری شده برای برقراری ارتباطات با نیات نسبتا مشخص در دو طرف، کندن یک طرف و کامجویی طرف دیگر. فردا هم بازار خرس فروشی در فضای مجازی و سایت دیوار، گرم گرم می‌شود. حراج خرس از یک دهم قیمت تا نیم بها. دلال‌ها هم اقدام به جمع آوری خرس‌ها و بسته بندی مجدد ان برای سال بعد می‌کنند. چرخه کوری که اول و آخرش، نخ نما شده و سرنوشت غمگینی که برای همه در حال رقم خوردن است. از خرس گرفته تا دختران و پسران این سرزمین. راستی شنیده اید که بعضی از پسر‌ها، با اسنپ یا پیک موتوری، بشکل همزمان چندین خرس برای چندین آدرس ارسال می‌کنند؟ ما درباره علتش چیزی نمی‌دانیم، شما چه حدس می‌زنید؟
کد خبر: ۳۷۲۸۲۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۲۵
احمدزاده، تاریخ دان:
اساسا ایرانیان تهدید را برنمی‌تابیده‌اند و طبعا شکست ایرانیان در تجاوزات گسترده روس‌ها نوعی سرخوردگی را پس از آن برایشان به همراه داشت که قتل گریبایدوف به نوعی، گویی توانسته است تا حدی مرهمی بر زخم‌های عمیق ایرانیان باشد و داغ ننگ شکست‌ها را تا حدودی التیام بخشد.
کد خبر: ۳۷۲۶۸۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۲۳
نویسنده و پژوهشگر تاریخ؛
فتاحی، نویسنده و پژوهشگر تاریخ معتقد است که اگر تاریخ‌نگاری را در سه بُعد روایی، تحلیلی و فلسفه تاریخ در نظر بگیریم، در تاریخ‌نگاری روایی انقلاب اسلامی بسیار قوی و گسترده عمل کرده‌ایم، اما در تاریخ‌نگاری تحلیلی انقلاب هنوز ضعف داریم.
کد خبر: ۳۷۲۱۶۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۱۷
کووید ۱۹ و آینده غرب؛
اوایل سال ۲۰۲۰ پس از آنکه ویروس کرونا سر و کله‌اش از چین پیدا شد و به‌سرعت جهان رادرنوردید، سال جدید که آرام شروع شده بود به‌یک‌باره پرهیاهو شد. مثل این بود که جهان دوباره با مرگ سیاه روبه‌رو شده باشد و نظریات قدیمی دربارۀ نقش بیماری‌ها در فروپاشی امپراتوری‌ها، دوباره احیاشد. جان راپلی، پژوهشگر اقتصاد سیاسی در دانشگاه کمبریج، در این نوشتار از این می‌پرسد که زوال امپراتوری روم و پایان عصر فئودالیسم اروپایی دربارۀ کووید۱۹و آیندۀ غرب چه می‌تواند به ما بگوید؟
کد خبر: ۳۷۰۸۱۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۰۱
کتاب «ناسخ‌التواریخ»؛
جمشید کیانفر می گوید: یکی از مهم‌ترین کار‌هایی که سپهر انجام داده است، کتاب حضرت فاطمه (س) است. در مورد این شخصیت از گذشته منبع خیلی کم داریم. البته امروزه چند پژوهش خوب در مورد حضرتشان تالیف یافته است. اما تا دوره قاجار شما به ندرت می‌توانید یک کتاب مستقل در مورد حضرت فاطمه (س) بیابید. سپهر هم شرح حال حضرت فاطمه (س) و هم روایاتی را در خصوص ایشان به چاپ رسانده که این بسیار مهم است. نوشته سپهر یک منبع بسیار مهم برای پژوهش درباره حضرت فاطمه (س) محسوب می‌شود.
کد خبر: ۳۶۸۴۶۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۰۲