آسیب دیدگی تعادل بین سه رکن جمهوریت ، اسلامیت و انقلابی گری در ایران بدلیل فعالیت گروه های فشار و شاید قوه ناپیدای چهارم، باعث شده که برخی از تحلیل گران خوب کشورمان، خوردن نوشابه با ساندویچ را هم سیاسی تفسیر کنند. تقی آزاد ارمکی، جامعه شناس فرهیخته کشور در قرائتی کاملا جهت دار و بهره مند از سوگیری های نادرست، معتقد است که اصولگرایان نمی توانند کشور را از خطر نجات دهند . برداشت ایشان بدلیل گعده گرایی انتصابات در جریان اصولگرایی در ایران و تصمیم گیری های غیرجامع و عموما پوپولیستی ، احتمالا درست است. اما ایشان روی دیگر داستان اصلاح طلب را چرا مسکوت گذاشته است؟ رفاقت گرایی و رقابت برای کسب منفعت و قدرت شخصی، در جریان اصلاح طلب های ایران قابل انکار است؟ آیا آقای تقی آزاد ارمکی نمی دانند که پزشکیان حداقل با نه ناترازی بزرگ( گاز، برق، بنزین، صندوق های بازنشستگی،آب ، محیط زیست،پولی و بانکی و ارزی و .......) ، مواجه خواهد شد و هر کدام از انها ، پدر صاحب بچه را در می اورند؟ بنظر شما پزشکیان با ادعای دولت فراگیر و برنامه ریزی حول ادبیات حکمرانی و قسم به وفاداری و عدم بیان دروغ، خواهد توانست کشتی طوفان زده را از گل بیرون بکشد؟ گفتیم تا نگویید که کسی نگفت. گفتیم یا دوستان در چهار سال آینده، شلوارک توجیه نپوشند. لازم به توضیح است که نقد حاضر چیزی از جایگاه علمی و فرهیختگی شخصیتی جناب تقی آزاد ارمکی نخواهد کاست.

برای گمانه‌زنی درباره چشم‌انداز صندوق‌های رای در ۱۵ تیر ابتدا باید بدانیم ۸ تیرماه چه اتفاقاتی افتاد. مشارکت ۴۰ درصدی؛ سبد ۱۰ میلیونی پزشکیان، سبد ۹ میلیونی جلیلی و سبد ۳ میلیونی قالیباف. این سبد‌ها چه اجزایی دارند و چه نقشی در دور دوم انتخابات بازی می‌کنند؟ با پایان دور اول انتخابات ریاست‌جمهوری اکنون سعید جلیلی و مسعود پزشکیان برای پیروزی در دور دوم باید کمپین‌های انتخاباتی خود را هدفمند‌تر فعال کنند، تحقق این هدف نیز بیش از هرچیز در گروی داشتن ارزیابی دقیق از سبد‌های رأی در دسترس هر کاندیدا با توجه به ویژگی‌های شخصی و سیاسی وی است. آنالیز آرای داده شده به پزشکیان نشان می‌دهد که سبد رای پزشکیان سه بخش عمده قومیت‌ها، پیرامون و مذهبی‌های سنتی دارد. همان طور که پیش‌بینی می‌شد در انتخابات متکثر ۱۴۰۳، شکاف قومیت نیز دوباره فعال شد. از سوی دیگر نوع ظهور و بروز او در مناظره‌های انتخاباتی به هیچ عنوان به‌گونه‌ای نبود که تصویر یک مدیر شش‌دانگ کارآمد در سابقه متوسط بسازد. پزشکیان اگر در این بدنه رایی به‌دست آورده باشد به سبب رای منفی رقبا بوده است. آنالیز رای‌های جلیلی عمده بدنه رای جلیلی به پایگاه ایدئولوژیک او برمی‌گردد؛ پایگاهی که سال ۸۴ بین احمدی‌نژاد و قالیباف و سال ۹۲ بین جلیلی و قالیباف تقسیم شد، اما در انتخابات‌های ۸۸ و ۱۴۰۰ یکپارچه به سبد احمدی‌نژاد ورئیسی ریخت. دومین بخش از رای جلیلی به فضای عاطفی برآمده از پرواز اردیبهشت برمی‌گردد، قسمت مهمی از هواداران دولت سیزدهم جلیلی را نزدیک‌ترین فرد به آن فضا یافته‌اند. بخش سوم سبد رای جلیلی به جامعه شبکه‌ای شده در پیام‌رسان‌هایی مثل ایتا و... برمی‌گردد؛ بدنه‌ای که به شکل منسجم در انتخابات مجلس سال ۱۴۰۲ هم موثر بود. به نظر می‌رسد هر ۲ نامزد باید تلاش کنند که از سبد رای ۳.۵ میلیونی قالیباف و ۱۵ میلیونی مرددین حداکثر بهره را ببرند. جامعه ۱۵ میلیون مرددی که همچنان سرنوشت‌ساز انتخابات ریاست‌جمهوری چهاردهم خواهند بود.۲ نامزد راه‌یافته به دور دوم برای کسب حداکثر سهم از صندوق مردّدین باید با رویکردی سلبی به‌سراغ ایده‌های طرف مقابل بروند تا بتوانند انگیزه رأی‌های سلبی را به‌نفع خود برانگیزند. دوکاندیدا برای افزایش سهم خود از این صندوق مشترک باید تقریباً عکس یکدیگر عمل کنند، جلیلی باید بتواند ادبیات کارشناسی خود را عامیانه‌تر بیان کرد و با زبانی ساده دغدغه‌اش برای مشکلات روستاییان را علنی سازد، پزشکیان باید بتواند برای مسائل روستاییان ایده‌های اجرایی قابل درک ارائه دهد و از جملاتی همچون «من کارشناس نیستم» فاصله بگیرد.