به گواهی متون معتبر تاریخی، پس از واقعه عاشورا نخستین کسانی که مجلس عزاداری برای امام حسین (ع) برپا نمودند، بازماندگان واقعه شامل همسران و اهل‌بیت ائمه (ع) و همسران شهدا بودند. می‌توان گفت اولین برگزارکنندگان مراسم سوگواری بر سیدالشهدا در تاریخ زنان هستند که با ایراد خطبه و سرودن شعر، ذکر مصیب و نقل حوادث کربلا را به عهده داشتند. اما از دوران اموی به بعد موقعیت برجسته زن مسلمان در عرصه‌های اجتماعی و سیاسی رو به افول گذاشت.

در گذشته مراسم سوگواری اهل‌بیت(ع) روحانی‌محور بود و در هیئت‌ها، مساجد، حسینیه‌ها و تکایا همه جا منبر حرف اول را می‌زد. روحانی مخاطب را نسب به فرهنگ عاشورا، اهل‌بیت(ع)، مبانی دین، احکام و نیازهای دینی‌شان آشنا می‌کرد. ولی الان برعکس است. عزاداری‌ها مداح‌محور شده است.