تاریخ و تمدن

پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

سرویس ویژه نمایندگی لنز و عدسی های عینک ایتالیا در ایران با نام تجاری LTL فعال شد اینجا را ببینید  /  سرویس ویژه بانک پاسارگارد فعال شد / سرویس ویژه شورای انجمنهای علمی ایران را از اینجا ببینید       
دوشنبه ۲۶ آبان ۱۴۰۴ - 2025 November 17
تاریخ و تمدن
سمیرا دردشتی :
میرزا محمدحسین نائینی در هنگامه‌ای می‌زیست که استبداد دیرپا و نارضایتی اجتماعی دین را به عرصه سیاست فراخوان می‌کرد. او در چنین فضایی کوشید تا با زبانی فقهی و در قالب استدلال‌های دینی، از ضرورت حکومت قانون و تحدید قدرت سخن بگوید. رساله‌ «تنبیه‌الأمه و تنزیه‌الملّه»، پاسخی به بحران مشروعیت در عصر مشروطه و تلاشی برای بازسازی شریعت در نسبت با دولت جدید بود.عنوان کامل کتاب «تَنبیهُ‌الاُمَّه و تنزیه‌الملّه فی لُزومِ مَشروطیهِ (دستوریهِ) الدُولَهِ المُنتَخَبهِ لِتَقلیلِ الظُّلمِ عَلَی اَفرادِ الاُمَّهِ و تَرقیهِ المُجتَمع» است که معنای آن تأکید بر ضرورت حکومت مشروطه برای کاهش ظلم و ارتقای جامعه است. نائینی در این اثر دو نوع حکومت را از هم متمایز می‌کند. حکومت «تملیکیه» یا استبدادی که منافع مردم را فدای اراده حاکم می‌سازد، و حکومت «ولایتیه» یا مشروطه که بر اساس رضایت عمومی، عدالت و مشارکت مردم سامان می‌یابد. از دید او حکومت مشروع اسلامی بر امانت و نظارت عمومی استوار است و مشارکت مردم در امور عمومی، جوهره سیاست دینی به شمار می‌رود. در تاریخ اندیشه سیاسی شیعه کمتر متنی به اندازه «تنبیه‌الأمه و تنزیه‌الملّه» اثر آیت‌الله میرزا محمدحسین نائینی نقشی بنیادین داشته است. هرچند علمایی چون آخوند خراسانی و ملا عبدالله مازندرانی از حامیان اصلی مشروطه بودند اما بنیان‌گذاری فقه سیاسی نوین یا همان «فقه‌المشروطه» در واقع با اندیشه و قلم نائینی شکل گرفت.نائینی در بحث از «سلطنت» در واقع از مفهوم مدرن حکومت سخن می‌گوید. حکومتی که بر پایه نهادها، قانون و نظارت عمومی سامان می‌یابد. او ماهیت حکومت را «امانت‌داری نوع» می‌داند و امور سیاسی را معادل امور نوعی جامعه اسلامی می‌گیرد. از دید نائینی تفاوت حکومت‌های مشروع و غاصب در نوع اداره و نه در اصل وجودشان است. حکومت مشروع همان است که بر پایه امانت، عدالت و نظم عمومی بنا شود. برای توضیح نظریه دولت محدود، نائینی از استعاره «وقف» بهره می‌گیرد. او امور عمومی را همچون موقوفات می‌بیند که تولیت آن بر عهده حاکمان است. حاکم در حکم متولی است، نه مالک و بنابراین حق ندارد بی‌حساب و پاسخ‌ناپذیر در دارایی‌های مردم تصرف کند. همچنین متولی باید امین و عادل باشد و هرگونه تصمیم او باید تابع مصلحت عمومی و عقل جمعی باشد.
کد خبر: ۳۹۸۹۶۷   تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۸/۰۷

در گفت‌وگو با زوج باستان‌شناس مطرح شد؛
قطعا سوالات متعددی از چگونگی حضور انسان در کره زمین وجود دارد. اینکه اجداد انسان‌های امروزی چه کسانی هستند و ما چه ژن‌هایی را از انسان‌های نخستین به ارث برده‌ایم؟ حیدری گوران می‌گوید: اطلاعات ما درخصوص اینکه انسان نئاندرتال چه مراسم آیینی و چه تفکری داشت بسیار اندک است. حتا براساس حدس و گمان می‌گوییم که آنها قادر به صحبت کردن بودند.
کد خبر: ۱۶۶۷۰۳   تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۸/۱۳

فرماندار ویژه تنکابن:
سید امیرحسینی جو شامگاه جمعه در مراسم افتتاح طرح بومگردی در تنکابن با بیان اینکه جوامع پیشرفته در تلاش هستند تا برای خود تاریخ ایجاد کنند گفت: ایران کشوری با تاریخ و تمدن کهن و تاریخی بوده و بسیاری از این فضاها موهبت های الهی است که در اختیارمان قرار گرفته و ما باید در حفظ و احیای آنها تلاش کنیم.
کد خبر: ۱۵۹۴۱۸   تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۷/۰۸

خطر پیش روی تخت جمشید؛
گلسنگ‌ها، شاید مهمترین آفتی باشد که طی سال‌های اخیر به جان عظیم‌ترین و قدیمی‌ترین بنای سنگی بازمانده از گذشته‌ی تاریخ و تمدن بشری افتاده است؛ خوره‌ای که به جان نقش‌برجسته‌ها افتاده و گویی می‌خواهد تا محو شدنشان ادامه یابد.
کد خبر: ۱۳۲۵۹۳   تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۳/۱۵

استعدادها، خفته است؛
درحالی افزون بر ۲۰۰ هزارنفر از جمعیت همدان را حاشیه نشینان تشکیل می دهند که مناطق حاشیه شهر ازنبود امکانات ورزشی رنج می‌برند و نوجوانان ساکن در این مناطق درمعرض آسیب اجتماعی قراردارند.
کد خبر: ۷۹۵۳۶   تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۶/۲۰

منصور امیدی تشريح كرد؛
یک استاد دانشگاه تهران در یادداشتی این پرسش که «تراریخته خوب است یا بد؟» را به چالش کشید.
کد خبر: ۳۳۶۴۱   تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۰۸/۰۳