پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

با وجود آنکه «علی بهادری جهرمی» سخنگوی دولت در جریان گفتگو با خبرنگاران، از آزادسازی واردات خودرو دست دوم برای همه ایرانیان خبر داده(به شرط اینکه مدل ۲۰۱۹ به بالا بوده و استانداردهای روز اروپا را داشته باشد) و این اقدام را در راستای آخرین مصوبات هیئت‌دولت و گامی مهم برای مقابله با انحصار در صنعت خودروسازی کشور بیان داشته است، منابع مختلف از بازی رسانه ای بودن و بعضا جریانی پوپولیستی بودگی این پیشنهاد صحبت می کنند. چرا که از یکطرف بحث تامین ارز ، آشفته سازی بازار ، ورود خودروهایی که فاقد نمایندگی معتبر در ایران هستند و مواردی همانند مطرح می شود.

بهبودخواهان را به طرح سؤالات عمیق‌تر و پاسخ‌هایی متفکرانه‌تر درباره وضع جاری کشور و الزامات آن دعوت می‌کنم. مسأله ایران امروز، فراتر از انتخاب آدم‌ها برای پست‌هاست. نظریه دولت چهاردهم، شاید حیاتی‌ترین محصول نظری و فکری برای ایران امروز باشد. آن‌ها که تلاش می‌کنند به هیئت دولت رئیس‌جمهور شکل دهند و بر تصمیم‌های ایشان تأثیر بگذارند نیز باید فهم دقیقی از پاسخ‌ها داشته باشند.

با پابان انتخابات ریاست جمهوری و اتمام شمارش ها، نام رئیس جمهوری که از صندوق‌های رای خارج می‌شود چه «مسعود» باشد یا «سعید»، برای اکثریت مردم تفاوتی ندارد و بیش از ۸۰ میلیون ایرانی، چشم به راه هستند که او چطور ایران را در مسیر پیشرفت و تعالی قرار می‌دهد و از مشکلات اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و… که ایران با آن دست و پنجه نرم می‌کند تا حدودی رهایی می‌بخشد. در طرف دیگر این داستان، متاسفانه با نوعی خلا قانونی ضد حقوق عامه روبرو هستیم. خلاء قانونی یا عدم نظارت بر وعده‌های کاندیدا‌ها یکی از ضعف‌های کشور در حوزه ریزش سرمایه اجتماعی به حساب می‌آید. زمانی‌که میزان مشارکت در انتخابات ریزش و کاهش چشمگیری دارد، یکی از دلایل آن را باید در وعده‌های دروغی جستجو کرد که در طول سال‌ها، کاندیدا‌ها قبل در مسیر تبلیغاتی داده اند، اما هیچ کدام از آن‌ها محقق نشده و برخورد قانونی یا پیگیری در این رابطه صورت نگرفته است.

این کتاب، پژوهشی تاریخی در زمینه تأثیر مهاجرت سادات از کشور‌های عربی به ایران و گسترش فرهنگ تشیع در آن است. در این کتاب نخست به بیان معنای مهاجرت و سادات در لغت و اصطلاح پرداخته شده و پس از آن روند مهاجرت آنان به ایران به صورت گروهی و سکنی گزیدن آنان در نقاط مختلف کشورمان از لحاظ تاریخی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در این راستا نویسنده به مهاجرت احمدبن موسی معروف به شاهچراغ (پسر بزرگ امام هفتم)، عبدالعظیم حسنی (نوادگان امام حسن و همدوره امام هفتم تا دهم. به دستور امام علی النقی به شهر ری وارد شد)، فاطمه معصومه (خواهر امام رضا- یک سال بعد از حکومت حضرت قصد دیدار برادر داشت) و برخی دیگر از مهاجرت‌های فردی و گروهی سادات به ایران به ویژه بعد از ورود امام رضا (ع) به منطقه طوس اشاره نموده و نقش آنان در تأسیس و مدیریت برخی از حکومت‌های شیعی و نیز تحولات سیاسی و اجتماعی در ایران در آن عصر را بررسی نموده است. آنگاه نگارنده به زمینه‌های تمایل ایرانیان به سادات به جهت محبت آنان به اهل‌بیت پیامبر اسلام (ص) اشاره نموده و نحوه عملکرد سادات در ایران را از لحاظ سیاسی، اخلاقی، علمی، اعتقادی و اجتماعی را مورد بحث و بررسی قرار داده است. وی در ادامه به شهر‌های محل استقرار سادات در ایران مانند قسمت‌های شمالی ایران، تهران، شهر ری، خراسان، قزوین، قم، اصفهان، کاشان، اراک، ساوه، همدان، کرمانشاه، شیراز، کرمان و خوزستان اشاره نموده و آثار مهاجرت آنان را از مناظر مختلف مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است.

تقریبا واضح است سیاست جدایی دین از سیاست، اگر یک فرم مطلوب تلقی می‌ گردید ، در حوزه اخلاقی اینگونه تفسیر می شده است که انسان‌ها با عدم مداخله دین در ساحت سیاست، احتمالا انسان‌های اخلاق مدارتری خواهند بود و در پس این اخلاق‌مداری جامعه موفق‌تری هم شکل می‌گیرد. نویسنده با مقایسه وضعیت سکولار بودن ترکیه و وضعیت تعدد شرکای جنسی آنهم در یک کشور اسلامی و ابر بحران خانوادگی در یک نهاد پایه ای توسعه اجتماعی یعنی نهاد خانواده(پنج نهاد اصلی توسعه جوامه شامل سیاست، دین، اقتصاد،آموزش ، خانواده)، به این نتیجه رسیده که الزاما جدایی دین از سیاست باعث توسعه اخلاقی نمی شود. پایگاه تحلیلی خبری شعار سال ، سه گانه اثرگذاری غرایز بر توسعه اجتماعی شامل غریزه در معنای نیروی حیات، غریزه و پارادوکس آزادی-گناه ، کنترل غریزه و توان ارتقا اراده مبتی بر خواست را بر متن اضافه نموده و احتمال داده است که رویکرد مورد نظر اسلام، وجه نظر سوم به بحث غرایز و اثرگذاری های حوزه های روانی بر توسعه باشد.

در ساعات گذشته، مصطفی پورمحمدی، نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری، با انتشار توییتی، خطاب به زاکانی نوشت: «ای کاش پوششی نبودید». در واکنش به این توئیت، مالک شریعتی، رئیس ستاد زاکانی در پاسخ به این توییت، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: فکر کنم هنوز وقت نکرده به ادمین صفحه بگه داستان SFO چیه و نقش پورمحمدی در پرونده فساد کرسنت چیه. این داستان دنباله داستان تهاجم زاکانی بود به پورمحمدی و پزشکیان.

عرفا و فلاسفه مراتب عالم هستی را عالم ملك يا جهان مادى وجسمانى، عالم ملكوت يا جهان برزخى،عالم جبروت يا عالم فرشتگان مقرب،عالم لاهوت يا عالم اسماء و صفات الهى و عالم هاهوت يا ذات كه همان مرحله غيب الغيوب ذات بارى تعالى دانسته اند.نگاه سلسله مراتبی به عوالم بعد از جهان مادی، نشان دهنده دور شدن صاحب نظران از نگرش اتمیسیم به جهان و حیات بعد از مرگ بوده و القا کننده نگاه اکوسیستمیک به بحث معاد و حیات بعد از مرگ و سیرتکامل حیات حتی بعد از حیات مادی است. حیاتی که با حضور(حاضر شدن روح بعد از ترک جهان مادی و آغاز قیامت در محضر خداوندی) آغاز مجدد می شود، به قضاوت( مقایسه امتیازی و ارزیابی جایگاه خود در مقابل خود ایده ال ، در مقابل دیگران و در مقابل کل هستی) رسیده و به اتصال ( جایگاه یابی مجدد انسان در کل هستی و ذات) ختم می شود.

مصطفی میرسلیم، مجمع تشخیص مصلحت نظام به دیده بان ایران گفت: شهرداران برای افزایش نفوذ خود نزد دیگر اشخاص و نهادها یا برای کسب درآمد با اتکاء به روش خلق پول، به طور ویژه، زمین یا تراکم ساخت و ساز به افراد یا نهادهای در مضیقه مسکن یا مکان اداری، می‌فروشند یا با تخفیف واگذار می‌کنند. در چنین فرآیندی هم صاحب‌کار راضی است و هم شهرداری ولی البته اجحاف در زمینه حقوق عمومی صورت می‌گیرد.این نماینده دوره یازدهم مجلس نه تنها شهرداری‌ها و شورا‌های شهر را محلی برای رواج نفوذ و زد و بند می‌داند بلکه رابطه برخی از نمایندگان مجلس و دولت را هم از این جنس می‌داند. میرسلیم درباره سلامت انتخابات، راندمان فعالیت شهرداری‌ها، نظارت شورای شهر‌ها بر عملکرد شهرداری‌ها و حتی رابطه مجلس و دولت گفت‌وگویی دیده‌بان ایران با کرد که در زیر آمده است.

زخمی کردن انقلاب ها در قالب دمیدن به کوره دشمنی دائمی، خط مشی اصلی آمریکا در قرن بیستم بوده که این پروژه در قرن بیست و یک با امنیتی سازی ادامه یافته است. از نظر آمریکا احیای دشمنی و امنیتی سازی، اصل اساسی برای ایجاد اختلال در تحقق آرمان ها و وعده های انقلابیون بوده و تقلیل هویت انقلابی به دشمن انقلاب، خود دمیدن به کوره نظریه دشمن دائمی و امنیتی سازی آمریکا و غرب بوده است.در بعد از انقلاب، مواجهه با وضعیت اضطراری یعنی جنگ و ترور، به سیاست های جناحی و شکل گیری دولت استثنایی تقلیل یافت و به طرز ناخواسته ای به آن ها دامن زده، امنیت را در این چارچوب تعریف کرد و از آن پس بر اساس منافع دولت استثنایی استمرار یافت. پیامد تداوم چنین وضعیتی هم مشخص است. تقویت نفوذ، با افتادن در تله امنیتی سازی، تقویت اسلام مناسکی و تضعیف اسلام گفت و گویی . سوال اینجاست که آیا جمهوری اسلامی ایران ، مخاطرات نهفته در این نگاه را بخوبی تبیین نموده و حساسیت های لازم برای مقابله با آن را دارد؟

احمد نادری عضو هیات رئیسه مجلس دوازدهم گفت،ما معتقدیم که سربازی باید حرفه‌ای شود، یعنی کسی که می‌خواهد سربازی نرود، باید پولش را بپردازد و اصطلاحا سربازی‌اش را بخرد؛ و قول می‌دهیم پیگر این طرح باشیم.سربازی هم باید بین چهار تا پنج سال باشد و کسی که می‌خواهد برود سربازی، بین چهار تا پنج سال برود و این برایش یک شغل باشد و بیگاری نکشد. مساله‌ای که الان هست، در پادگان‌های ما، اصلا این رویکرد غلط در نیرو‌های مسلح ما است که سرباز باید جارو بکشد، سرباز باید چای بریزد. همه ما می‌دانیم و چیزی است که همه ما با آن درگیر بودیم. سرباز باید خرید خانه منِ فرمانده را بکند، باید همسر و فرزند من را برساند و راننده من باشد، من می‌خواهم بروم استخر، باید کیف من را حمل کند و چند تا سرباز اطراف من باشند. داریم عمر جوان ایرانی را تلف می‌کنیم. این جوان ایرانی دو سال دارد عمرش تلف می‌شود در سربازی که نه مهارتی یاد می‌گیرد، نه حقوقی به او می‌دهیم، نه میزان سوادش را می‌بریم بالا، هیچی، یعنی «خسرالدنیا والاخره» سرباز وقتی از سربازی برمی‌گردد؛ یعنی دو سال می‌گوید عمر من تلف و تباه شد.

انتظار اول از دولت چهاردهم این است که بپذیرد اقتصاد نیز به مانند علوم دیگر، قوانینی دارد و این قوانین به صرف اینکه به مذاق ما خوش نمی‌آید، عذر موجهی برای عدم تبعیت از آنها نیست. همانگونه که آین رند روزی نوشت «می‌توان واقعیت را نادیده گرفت اما نمی‌توان از تبعات نادیده گرفتن واقعیت فرار کرد»، دولت بعدی قبل از اعمال هرگونه سیاست اقتصادی باید این نکته اساسی را بپذیرد.کرامت انسانی این نیست که سیاستگذار، همه چیز زندگی افراد را با مقررات تعیین کند. الکسی دوتوکویل، مقررات‌گذاری مضاعف را «خودکامگی نرم» می‌نامید، نوعی از قیم‌مآبی مرجع قدرت تصمیم‌گیری که تلاش دارد با رهایی فرد از چالش‌های ذهنی و دغدغه‌های زندگی، مردم را به مثابه کودکانی ابدی و نیازمند قیم نگاه دارد. رشد تولید و نوآوری در محیطی اتفاق می‌افتد که کرامت انسان حفظ شده باشد.اگر دولت چهاردهم عزم راسخی برای تغییر مسیر اقتصاد کشور از ابتلای به تورم بالا، رانت و کسری بودجه، به‌سوی ثبات، رقابت و انضباط مالی را دارد، باید از وعده ساخت بهشت دادن پرهیز کند، به این دلیل که این تغییر مسیر، بدون پذیرش هزینه میسر نیست و جامعه از نظر فکری، نیاز به آمادگی دارد.

انقلاب فرهنگی یک پیروزی سیاسی کوتاه‌مدت برای مائو محسوب می‌شد، اما شکستی بلندمدت برای چین و ویرانگر بود. وسواس مائو برای تثبیت جایگاه خود در تاریخ، او را به ازبین‌بردن هرگونه تهدید احتمالی برای قدرت خود و تحمیل بهای سنگینی برای چین سوق داد. تکیه مائو به گروهی از دانش‌آموزان دبیرستانی و دانشجویان دانشگاهی برای اجرای انقلاب فرهنگی، یکی از فاجعه‌بارترین اشتباهات او بود. جوانانی که سرمست از قدرت بودند، از کارزار انقلاب فرهنگی برای کسب اطمینان برای دستیابی به جاه‌طلبی‌های خودخواهانه‌شان استفاده کردند. آزار و اذیت‌های صورت‌گرفته از طرف آن‌ها موجب ایجاد خلاء در بوروکراسی کشور و توقف کار بسیاری از بخش‌های دولت شده بود. مائو که توده‌گرا بود، احساس می‌کرد توده‌ها می‌توانند هر مشکلی چه اقتصادی، چه سیاسی و چه اجتماعی را صرفا با دردست‌داشتن قدرت حل کنند. این باور، اما صرفا به هرج‌و‌مرج، ویرانی، آشفتگی و پاکسازی سرمایه‌داران و مدیران صنعتی انجامید. وقتی این گروه‌ها حذف شدند، مائوئیست‌ها برای اداره نظام سیاسی باقی ماندند، اما دهقانان و دانشجویان و دانش‌آموزان توانایی اداره کشور را نداشتند. بسیاری از مردم چین فقط برای انجام یک کار مانند کشاورزی یا کار در کارخانه‌ها آموزش دیده بودند. آن‌ها هیچ مهارت مدیریتی یا فنی برای حفظ تولید نداشتند و کارخانه‌ها بدون مدیران آموزش‌دیده مناسب، قادر به فعالیت نبودند. مائو باور داشت تکنوکرات‌ها (فن‌سالاران) و روشنفکران فاسد هستند و برای براندازی نظام سیاسی نقشه می‌کشند. این ذهنیت موجب شد او درصدد جایگزین آن‌ها با افرادی وفادار برآید.

شکل اصلی در مقابله با بحران خشکسالی، کم‌آبی، سیلاب و طوفان، عدم مدیریت مناسب، ساختار وارداتی، نداشتن آمادگی و استفاده نکردن از ظرفیت‌هاست. ناهنجاری‌ها و نوسانات در روند پارامتر‌های هواشناسی از جمله بارندگی و دما از ویژگی‌های طبیعی چرخه اتمسفری است و این ناهنجاری‌ها در بسیاری از نقاط دنیا وجود دارد و موجب اختلال در اکوسیستم‌های طبیعی می‌گردد، ولی معمولاً مدیریت می‌شوند. اگر مشکلات زیربنایی کشور به‌درستی شناسایی نشوند و علت ناکارآمدی‌ها و اشکالات کار مشخص نشود و صورت مسئله به طور صحیح تعریف نشود، راه‌حل اشتباه و اقدام غلط چه بسا مشکل را تشدید کند. پرداختن به مسائل حاشیه‌ای و استمرار روش‌های غلط و حل نشدن اصل مشکل، هزینه‌کرد اعتبارات در امور کم‌اثر، ترجیع‌بند اقدامات در مدیریت آب و منابع طبیعی کشور است. درخصوص سیل سیستان که به اندازه نیاز آبی یک صد ساله این استان بود باید گفت که پیشگیری و تبدیل تهدید به فرصت پیش کش، مدیریت بحران در کجای این داستان بود؟ گفتگو با دکتر فرود شریفی، رئیس انجمن علمی مقابله و سازگاری با خشکی و خشکسالی دارای نکات قابل توجهی در این خصوص است.

اگرچه تاکنون آمار دقیق و قابل استنادی از میزان، گستردگی و نوع پراکندگی و شیوع مصرف مشروبات الکلی در میان طبقات مختلف اجتماعی منتشر نشده، اما چیزی که مسلّم است، دستِ‌کم در بعد مصرف مشروبات تقلبی و آسیب‌های ناشی از آن در شرایط نگران‌کننده‌ای قرار داریم. در سال ۱۴۰۱ نزدیک به ۹ هزار و ۵۰۰ مورد مسمومیت منجر به مرگ در ایران رخ داده که حدود ۶۰ درصد از این موارد مسمومیت به‌علت سوءمصرف مواد مخدر یا الکل بوده و در آن سال ۶۴۴ نفر نیز مستقیما به دنبال مصرف الکل جان خود را از دست دادند که نشان از گسترش دامنه مصرف این مواد دارد. دی‌ماه سال ۱۴۰۰، معاون وقت وزیر کشور شیوع مصرف الکل در ایران را «بین ۹ تا ۱۰ درصد افراد بالای ۱۵ تا ۶۴ سال» اعلام کرد و گفت: «سالانه بیش از ۵ میلیون نفر در کشور الکل مصرف می‌کنند.» طبق گزارش یک روزنامه، مصرف سالانه مشروبات الکلی در ایران، به رقم عجیب ۵۱۱ میلیون لیتر در سال می‌رسد. تقریبا نیمی از این مقدار (۵۱ درصد) را مشروبات دست‌ساز تقلبی، ۲۸ درصد آن را تولید خودی و خانگی و اندکی بیش از ۲۰ درصد را واردات قاچاق این کالا تشکیل می‌دهد.

تنازع میان «سنت» و «مدرنیسم» یکی از چالش‌های جدی و مستمر در پهنه سیاسی و عمومی ایران زمین بوده است. در برهه‌های مختلف تاریخی هم هر کدام از این دو، فضای بیشتری برای اثرگذاری در ساختار سیاسی و حاکمیتی داشته‌اند. پس از نهضت مشروطه تا هنگامه انقلاب سال ۵۷ این طرفداران مدرنیسم بودند که قلمروی فکری و عملی افزون‌تری برای اثرگذاری در جامعه در اختیار گرفتند و پس از سال ۵۷ به این سو، سنت‌گرایان عرصه‌ها فراخ‌تری برای تاخت و تاز در اختیار گرفتند. موضوع، اما زمانی بغرنج‌تر می‌شود که طیف‌های تندرو و افراطی و پوپولیست‌ها از بطن سنت‌گرایان ظهور کرده و فضای زیست را برای نوگرایان به حداقل رسانده‌اند. بیژن عبدالکریمی، استاد فلسفه ایرانی با واکاوی تحولات اخیر در عرصه‌های سیاسی، اجتماعی و عرصه‌های سیاست خارجی به چالش‌های پیش روی جامعه ایرانی اشاره می‌کند. عبدالکریمی با اشاره به دوقطبی سنت و مدرنیسم در ایران به این نکته اشاره می‌کند که «نمی‌توان راه‌حل‌هایی که برای یک قطب قابل پذیرش است را به قطب دیگر تحمیل کرد.» گفتمان انقلاب و نظام جمهوری اسلامی به شدت از فقر تئوریک رنج می‌برد. این فقر تئوریک به دلیل فقدان نگرش حکمی، فلسفی و پدیدارشناسانه است؛ لذا زیگزالی عمل می‌کند. یکی از خطا‌های راهبردی گفتمان انقلاب این بود که همه نیرو‌های واسطه را از بین برد. امروز نه خود زبانی دارد که با قطب نوگرای جامعه سخن بگوید و نه امکانی را فراهم کرد که نیرو‌های واسطه امکان حضور داشته باشند. متأسفانه گفتمان انقلاب در بخش‌های میانی و پایینی خود این پوپولیسم و خارجی گری را دارد، لایه‌های بالایی در برابر این تندروی‌ها سکوت می‌کنند

مراسم راهپیمایی روز جهانی قدس (۱۷ فروردین ۱۴۰۳) همزمان با آخرین جمعه ماه رمضان در حمایت از مردم مظلوم و مقتدر فلسطین در تهران و همزمان در دو هزار نقطه کشور برگزار شد. قطعنامه سراسری روز جهانی قدس سال ۱۴۰۳ در هفت بند ، بشرح زیر است.

آدم‌ها چطور، حتی در عین برخورداری از سلامت اخلاقی، به دام حقه‌های بازار و دنیای کسب و کار می‌افتند؟ این موضوعی است که جورج ای. اکرلاف و رابرت جی. شیلر در کتاب فریب طعمه‌ها: اقتصاد سوء استفاده و فریب به آن پرداخته‌اند. آن‌ها در این کتاب به زبانی ساده از ترفند‌هایی پرده برداشته‌اند که اقتصاد بازار آزاد به وسیله آن‌ها انسان‌ها را گرفتار می‌کند. هدف اکرلاف و شیلر در این کتاب افشای ساز و کار‌های نامرئی اقتصاد بازار آزاد برای شکل دادن به سلیقه و رفتار‌های عموم مردم به نحوی است که سودش به جیب صاحبان سرمایه برود؛ ساز و کار‌هایی که نقاط آسیب‌پذیر انسان‌ها، نظیر نیاز به خوب جلوه کردن در چشم دیگران و نفرت از باخت، را هدف می‌گیرند و کاری می‌کنند که مردم در همه امور زندگی، از جشن تولد گرفته تا مراسم خاکسپاری، از سلیقه‌ای پیروی کنند که بازار برایشان ساخته است و خریدار و مصرف‌کننده اجناسی شوند که واقعا به آن‌ها نیازی ندارند. کتاب از مقدمه و دو بخش تشکیل شده است. غذا و دارو و فریب، تمرکز تبلیغاتچی‌ها بر نقاط ضعف آدم ها، فریب طعمه‌ها در سیاست و گوش‌بری در معاملات خودرو و مسکن و کارت‌های اعتباری از جمله موضوعاتی است که در این کتاب به آن‌ها پرداخته شده است. فریب طعمه‌ها با ترجمه افشین خاکباز و همراه با مقاله‌ای از دکتر حسین راغفر درباره این کتاب، در نشر نو منتشر شده است. درباره نویسندگان کتاب هم باید گفت که، جورج ای. اکرلاف (- ۱۹۴۰)، اقتصاددان آمریکایی و برنده نوبل اقتصاد در سال ۲۰۰۱ لوده و رابرت جی. شیلر (- ۱۹۴۶)، اقتصاددان آمریکایی و برنده نوبل اقتصاد در سال ۲۰۱۳ می‌باشند.

مدیر کل دفتر سیاستگذاری و توسعه اشتغال اعلام کرده است که در پاییز ۱۴۰۲ نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان ۱۱.۴ بوده است. نرخ مشارکت کاردانی در سال ۱۴۰۱ معادل ۵۰ درصد، نرخ بیکاری آن‌ها ۱۰ درصد، نرخ مشارکت کارشناسی حدود ۴۸ درصد و نرخ بیکاری آن ۱۵ درصد، نرخ مشارکت کارشناسی ارشد بالای ۶۸ درصد و نرخ بیکاری آن‌ها نزدیک به ۹ درصد، نرخ مشارکت فارغ التحصیلان دکتری بالای ۷۰ درصد و نرخ بیکاری آن‌ها سه درصد است. طبق برآورد‌های مرکز آمار در سال ۱۴۰۱ تقریبا ۵۰۰۰ فارغ‌التحصیل دکتری داشتیم که موفق به پیدا کردن شغل نشده اند. زهرا نژادبهرام، فعال سیاسی اصلاح‌طلب هم به تازگی بیکاری فارغ‌التحصیلان مقطع دکتری را نگران‌کننده دانسته و هشدار داده: «نمایندگان به فکر پنج هزار دکترای بیکار باشند.» این برای نخستین‌بار نیست که مسوولان درباره افزایش دکتری‌خوان‌ها هشدار می‌دهند، اما عجیب اینجاست که در روز‌های پایانی ۱۴۰۲ هستیم و به‌نظر نمی‌رسد برنامه‌ریزی جدی در این زمینه انجام شده باشد.

فرشاد مومنی، اقتصاددان و رئیس موسسه دین و اقتصاد در نشست دانایی و توسعه و رونمایی از کتاب اندیشه بی‌خانمان می‌گوید که در واقع همه چیز در جامعه ما دفرمه و از ریخت افتاده است. حال سوال این است که چرا چنین اتفاقی رخ داده است. پاسخ مشخص است، زیرا این امر در کادر نظام حیات جمعی دیده نشده یا نخواسته که دیده بشود. در چنین شرایطی سیاستگذاری اقتصادی ما شبیه انتخابات برگزار کردن ما می‌شود. به همبن دلیل رضاقلی دغدغه دارد که چرا این علوم کارکرد ندارند. این به این معنا نیست که اصحاب علم درک ندارند که چه اتفاقی رخ داده است بلکه آنچنان هویت جمعی پیدا نمی‌کند که اثربخشی داشته باشد. اگر حکومت بخواهد رابطه خود با مردم را در استاندارد ۲۷۰ سال پیش نگه دارد نمی‌توان دانش‌بنیان شد، این را رضاقلی در کتاب سراب گرایی صنعتی در جامعه قبایلی ایران و ضرورت در مرکزیت قرار گرفتن علم و فناوری در توسعه، بیان کرده بود. دوستانی که به نسل من می‌گویند که تو هم آن زمان انقلاب بودی پس باید عذرخواهی کنید به آن‌ها توصیه می‌کنم که کتاب تاریخ بی خردی خانم باربارا تاکمن را بخوانند. در این کتاب، پنج نفطه عطف تاریخ بشر را بررسی کرده و تصریح دارد که عادی‌ترین انسان‌های تاریخ، واقعیت را درک می‌کردند، اما در ساختار قدرت حاکمان موضوعات دم دستی ساده را درک نکرده بودند. فردی عذرخواهی بکند با نکند بیشتر سطح فهم خود را از پدیده انقلاب اجتماعی منعکس می‌کند. ضمن اینکه گره‌ای هم با عذرخواهی من باز نمی‌شود. شبیه موضوعی که در مورد انقلاب مطرح می‌شود در مورد توسعه هم مطرح می‌شود. همچنانکه برخی به صراحت اعلام می‌کنند که میلی به توسعه ندارند. حیاتی‌ترین مسائل هم تا زمانی که هویت جمعی در کشور پیدا نکنند نمی‌توانند در مسیر اعتلا قرار گیرند. مساله توسعه یک مساله اجتناب‌ناپذیر است و اگر به صورت فعال و خلاق با توسعه روبرو نشویم در نتیجه سیلی خواهیم خورد. از ربع پایانی قرن بیستم کشور‌ها وارد یک مدار جدید به نام عصر دانایی شدند و انقلاب دانایی و اقتصاد مبتنی بر دانایی به مثابه یک شیوه تولید و همزمان به مثابه یک نظام حیات جمعی باید مورد توجه قرار بگیرد. کشور‌های در حال توسعه در موج اول انقلاب صنعتی فکر می‌کردند که صنعتی شدن یک امر انتزاعی بوده و صرفا با جابجایی ماشین‌آلات محقق می‌شود برای همین بر این باور بودند که دیگران ماشین‌آلات صنعتی تولید کردند و ما خریداری کرده و صنعتی می‌شویم. این در حالی است که صنعتی شدن باید در کادر نظام حیات جمعی دیده شود و تغییرات اجباری متناسب در ساخت سیاسی و اجتماعی و نظام آموزشی و ... لحاظ شود، اما، چون این نکات لحاظ نشد، جوامع به ابن روز افتادند به ترتیبی که الان حسرت دوران پیشاصنعتی را می‌خورند. یعنی گرفتاری‌ها چندین برابر شده و توانمندی پیشین را از دست دادند. این نوع طرز تفکر بود که باعث شد در بیست سال تورم کشور، سه هزار و نود درصد و نقدینگی ده هزار و دویست و پنجاه درصد رشد کند. وقتی ماجرای توسعه گره خورد باید روی دو جا متمرکز شد یکی اعتبار علمی جهت‌گیری‌های سیاستی و فرایند‌های تصمیم‌گیری و تخصیص منابع و دیگری نظام توزیع منافع. دقیق توضیح دهم که چطور به جای علم در فرایند سیاست‌گذاری و تخصیص منابع از شبه علم استفاده می‌کنند و گنجشک را رنگ می‌کنند و جای چیز دیگری قالب می‌کنند. این چه جور علمی است که یک بسته سیاستی معین در طی بالغ بر سه دهه گذشته در دستور کار نظام تصمیم‌گیری کشور قرار داشته است، اما به هیچ کدام از اهداف اعلام کرده نرسیده است و هزاران تخریب و فساد و به هم ریختگی و وابستگی ذلت‌بار و نابرابری ناهنجار را پدید آورده آما همچنان در دستور کار است و با بزک کردن جلو می‌رود. در دستکاری واقعیت و جا زدن شبه علم و دروغ و کلک و پنهان کاری واویلایی درست کردند. شما حساب کنید که در این کشور سه چهار سال است که سالنامه آماری را منتشر نمی‌کنند. نزدیک سی سال است که روند تحولات سهم مربوط به ارزش آفرینی واسطه‌گریی مالی را حذف کردند تا سلطه ربا را پنهان کنند در حالیکه ده متغیر کنترلی دیگر وجود دارد که با آن می‌توان موضوع را متوجه شد.

در مورد حضور مردم در انقلاب ۵۷ عبارت مشهوری وجود دارد؛ آن‌ها می‌دانستند که چه نمی‌خواهند، ولی نمی‌دانستند که چه می‌خواهند! این عبارت دستمایه مهران صولتی شده تا با مطرح کردن کردن دوگانه‌هایی متعارض (مادیات همراه با معنویات، جمهوریت همراه با اسلامیت، تجدد همراه با تدین) به نابجایی و غیر ضروری بودن انقلاب اسلامی در ایران بپردازد. آمچیزی که صولتی در بیان آن قاصر بوده یا بدان کم توجهی کرده است. بحث الگو‌های توسعه‌ای و تمدنی مورد نیاز برای انقلاب بواسطه حضور فقه پویا و فاصله گیری از فقه سنتی است. سولتی به جریان چند گامی انقلاب‌ها برای طی شرایط گذار و رسیدن به مرحله تثبیت هم توجهی نداشته است. در واقع، برداشت او از انقلاب، تحقق مدینه فاضله است. همان القائیات نادرستی که بعضا در قالب انحرافات ایدئولوژیک مطرح می‌شود. در نگاه ما، انقلاب قائدتا اقدامی چندگامی یا چند مرحله‌ای بوده، نیازمند بهره گیری از فقه پویا برای اتصال سه بعد جمهوریت، اسلامیت و انقلابی گری در قالب‌های توسعه‌ای و تمدنی است و برای ممانعت از انحرافات، ریزش‌ها و رویش‌های خاص خودش را دارد. انقلاب‌های دینی (نظیر انقلاب ایران) باید در مقابل چالش ها، آسیب‌ها و انحرافات، حساسیت خود را تا لحظه آخر متصل به مرحله تثبیت حفظ کنند و مانع برهم خوردن تعادل سه بعد جمهوری، دینی و انقلابی گری خود باشند.