بیابان‌‎زایی، به معنای بیابانی‌شدن یا خشک‌شدن کامل زمین است که فروپاشی سرزمین را در پی دارد و این وضعیت عمدتاً به دلیل فعالیت‌های انسانی و تغییرات آب‌وهوایی ایجاد می‌شود.

‌بیابان‌زایی نوعی تخریب زمین محسوب می‌شود که خشک شدن زمین آن منطقه را در پی دارد، معمولا چنین منطقه‌ای آب، پوشش گیاهی و حیات وحش‌ خود را از دست می‌دهد. عوامل گوناگونی مانند تغییر اقلیم و فعالیت‌های انسانی در این موضوع مؤثر هستند.

«اولنگ» یا «اولنگ‌زار» واژه‌ای محلی در شمال خراسان است که به چمنزارها، مرغزارها و علوفه‌زارهای طبیعی یا مصنوعی اطلاق می‌شود. در دهه‌های گذشته اولنگ‌زارهای زیادی در استان خراسان‌شمالی وجود داشته‌اند که به‌عنوان نمونه می‌توان به اولنگ‌های واقع در منطقه حلوا چشمه وینگی قلعه در بخش قوشخانه شیروان، اولنگ تبریان درجنوب شهرستان فاروج، اولنگ‌زارهای واقع در دامنه ارتفاعات شاه جهان، اولنگ سرانی (گول سرانی) و اولنگ‌زارهای واقع در بخش میانی کوهستان گلیل در منطقه مرزی شمال شیروان، اولنگ‌زارهای واقع در حاشیه رود اترک در منطقه رضاآباد تا سیساب و قوچ‌قلعه و قاضی بجنورد، اولنگ‌زارهای سالوک و آلاداغ و اولنگ‌زارهای موجود در دشت‌های بجنورد و سملقان اشاره کرد.

مدیرکل منابع طبیعی خراسان جنوبی شیوع آفت شپشک سفید تاغزار را از عوامل تأثیرگذار بر افزایش بیابان‌زایی دانست و گفت: ۹۵ هزار هکتار از تاغزارهای استان آلوده به شپشک سفید است و ۳۵ هزار هکتار شرایط سختی دارد.

چهارمحال و بختیاری با فرسایش ۲۰تن خاک در هکتار سالیانه بالاترین نرخ فرسایش خاک را در کشور به خود اختصاص داده و این امر بحران جدی برای این استان به شمار می رود.