بین موسسات مالی مختلف تنها بانک‌ها هستند که قدرت خلق پول جدید دارند. جرئیات این قدرت را باید در فرآیند حسابداری بانک‌ها جستجو کرد. زمانی که موسسه غیر بانکی وام جدید می‌دهد، اندازه ترازنامه آن در بخش دارایی‌ها و بدهی‌ها ثابت می‌ماند؛ اما زمانی که بانک وام جدید می‌دهد، اندازه ترازنامه در هردو بخش دارایی و بدهی، به میزان وام داده شده، افزایش می‌یابد. به بیان دیگر بانک می‌تواند به دلیل بهره‌مندی از قدرت خلق پول، با وام دادن، «از هیچ» برای خود به طور همزمان دارایی و بدهی ایجاد نماید؛ درحالیکه هیچ نهاد دیگری چنین قدرتی ندارد.

شکاف بین دارایی‌ها و بدهی‌های نظام بانکی در ایران، محصول رشد بی‌وقفۀ بدهی‌های (سپرده‌ها) بانک‌ها آن هم درست در شرایطی است که قابلیت رشد دارایی‌ها محدود شده است.