موفقیت‌های چشمگیر فیزیک و به‌‌ویژه مکانیک نیوتنی در توجیه بسیاری از پدیده‌های فیزیکی شناخته‌شده، فضای فکری و فرهنگی قرن‌های 18 و 19 میلادی را چنان تحت تأثیر قرار داده بود که اکثریت دانشمندان و فیلسوفان بزرگ به این نتیجه رسیده بودند که به یک دستگاه فکری کامل برای توجیه همه حرکات موجودات جهان هستی دست یافته‌اند. نتیجه این وضع برای فلسفه آن دوران یک گرایش فکری قوی به سوی جبری‌گرایی بود. این جبری‌گرایی در استعاره اهریمن یا روح لاپلاس ی، به حالت کاملا بلوغ‌یافته‌ای می‌رسد.

برای اینکه بحث ما برای مخاطبان‌، بیش‌تر قابل فهم شود، از یک اتوپیایی آغاز می‌کنیم که رایج است؛ هم بین عوام هم بین نخبگان و آن شیفتگی‌ست بر مبنای یک باور چندین قرنی که یک کشورهایی تولید‌گر نخبه هستند و نخبه‌گرا و یک کشورهایی هرگز نخبه‌پرور نبوده‌اند و نیستند. برای نمونه می شود از شیفتگی نخبگان ما به فرانسه و آلمان نام برد که در برابر سرخوردگی استوار و تاریخی ما نسبت به ایران وجود دارد. چه تفاوت‌هایی وجود دارد میان کشورهایی که نخبه‌پرور می‌شود و کشورهایی که این ویژگی در آن‌ها روشن و قابل لمس نیست؟