سنگ آهن، ماده اولیه اصلی تولید انواع مقاطع فولادی است. شمش فولادی، انواع تیرآهن، میلگرد، پروفیل، نبشی، ناودانی و … با استفاده از سنگ آهن تولید و در ساختمان سازی و صنعت مورد استفاده قرار می‌گیرند. سنگ آهن‌ها را بر اساس شیوه تشکیل آن‌ها به چهار دسته رسوبی، آتش‌فشانی یا هیدروترمال، ناشی از حل شدن یا خارج شدن ناخالصی‌های سنگ و در نتیجه بالا رفتن عیار آهن آن، ایجاد شده از تغییرات فیزیکی و شیمیایی بر روی کانسار‌های سولفوری، تقسیم بندی می‌کنند. به طور کلی ناحیه‌های آهن دار ایران با توجه به نزدیکی آن نواحی به کانسار‌های آهن به مناطق مختلف زیر تقسیم شده است. منطقهٔ اراک – ملایر، منطقهٔ کرمان – یزد (معدن گل گهر، معدن آهن چغارت، معدن سنگ آهن جلال‌آباد زرند، معدن آهن چاهگز بافق، معدن آهن سه چاهون بافق)، منطقهٔ اصفهان – کاشان، منطقهٔ خراسان، منطقهٔ تهران – قم – قزوین، منطقهٔ خلیج فارس و کوار. در این میان سنگ آهن چادرملو و گل گهر دو معدن اصلی سنگ آهن ایران می‌باشند که بیش از ۸۰ درصد تولید سنگ آهن کشور را تولید می‌کنند. مهم‌ترین معادن سنگ آهن ایران عبارتند از: معدن چغارت، معدن چادرملو، معدن گل کهر، معدن سنگان، معدن جلال آباد زرند، معدن چاهگز بافق، معدن سه چاهون بافق، معدن آهنگران، معدن آهن بیجار.

اکتشاف سنگ آهن، امری حیاتی برای تضمین آینده صنعت فولاد کشور بوده و با وجود ذخایر قابل توجه سنگ‌آهن در ایران، اکتشاف و بهره‌برداری بهینه از این منابع نیازمند سرمایه‌گذاری کلان است؛ اما متأسفانه، تحریم‌ها مانع بزرگی بر سر راه جذب سرمایه‌گذاری خارجی در بخش معدن، به ویژه اکتشاف سنگ‌آهن ایجاد کرده است. فولادسازان که در چند سال گذشته علاوه بر چالش‌های متعدد اعم از تأمین برق در تابستان و گاز در زمستان مواجه بوده‌اند، به تازگی با کمبود سنگ‌آهن به‌عنوان ماده اولیه نیز روبه‌رو شده‌اند. مجموع ذخایر سنگ‌آهن کشور سه‌میلیارد و ۸۰۰ میلیون تن برآورد شده و با توجه به ظرفیت‌های ایجاد شده در هریک از حلقه‌های زنجیره ارزش و هدف‌گذاری تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در افق ۱۴۰۴، کمبود سنگ‌آهن برای واحد‌های کنسانتره‌سازی و کمبود ظرفیت گندله‌سازی برای واحد‌های تولید آهن‌اسفنجی کاملاً قطعی است. براساس تخمین‌ها، بهره‌برداری از ذخایر قطعی و احتمالی سنگ‌آهن هماتیت کشور می‌تواند روند بحران کمبود سنگ‌آهن را تا هفت سال به تعویق بیندازد. یعنی زمان اوج‌گیری بحران کمبود سنگ‌آهن با استفاده از این ذخایر، از سال ۱۴۱۸ به ۱۴۲۵ به تعویق خواهد افتاد.

دبیر انجمن سنگ آهن ایران گفت: آنچه امروز درباره میزان ذخایر سنگ‌آهن کشور از سوی مسوولان و حتی کارشناسان اعلام می‌شود و همان ارقام، مبنای تولید در زنجیره فولاد قرار می‌گیرد، می‌تواند ما را به پیش‌بینی‌های غلط در برنامه‌ریزی‌ها سوق دهد.

برنامه‌ریزی برا ی تولید 55 میلیون تن فولاد تا افق 1404 در حالی مطرح است که این صنعت با چالش ‌های متعددی برای رسیدن به این هدف روبه ‌رو است که یکی از این چالش ‌ها صادرات سنگ ‌آهن در کشور است. این در حالی است که فولادسازان برای تامین کنسانتره و گندله مورد نیاز خود هم اکنون نیز دچار مشکل بوده و سنگ ‌ آهن نیاز پایه ‌ای این چرخه و زنجیره است.

ایران با دارا بودن ذخایر سنگ آهن که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان هنوز بخش عمده‌ای از آن‌ها اکتشاف نشده‌اند، پتانسیل‌های بسیاری برای توسعه در این حوزه دارد. به‌طوری که ایران با این پتانسیل‌ها می‌توانست یک شرکت بسیار بزرگ در حد شرکت‌های بین‌المللی در زمینه سنگ آهن داشته باشد. بزرگ‌ترین تولیدکننده سنگ آهن در کشور، شرکت معدنی و صنعتی گل ‌گهر است که به‌صورت فعال در حال توسعه بوده و هر سال طرح‌های جدیدی را برای توسعه راه‌اندازی می‌کند. این شرکت علاوه بر طرح‌های توسعه معدنی در بخش مسئولیت‌های اجتماعی نیز فعال است و به احداث بیمارستان، فاضلاب شهر سیرجان و... نیز مبادرت ورزیده است. برای بررسی طرح‌های توسعه معدنی شرکت گل ‌گهر، مصاحبه‌ای با مدیرعامل این شرکت انجام شده است.

محدودیت‌های زیست محیطی و تقویت قیمت فولاد چه اثراتی بر بازار سنگ‌آهن خواهند داشت؟

رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت یزد در چهارمین همایش نقش معدن و صنایع معدنی در توسعه کشور گفت: معدن محرک اقتصاد کشور است.

بحث نبود همخوانی فنی و اقتصادی بین ذخایر سنگ‌آهن موجود با تولید فولاد در افق ۱۴۰۴ از مهم‌ترین و در عین حال پرتکرارترین بحث‌های موجود میان فعالان معدنی در سمینارها و نشست‌های تخصصی و مهم است، طبق برنامه توسعه‌ای تا افق ۱۴۰۴ دستیابی به تولید ۱۶۰ میلیون تن سنگ‌آهن از اهداف این برنامه است که در شرایط کنونی به میزان ۱۰۰ تا ۱۱۰ میلیون تن کسری در این باره گزارش می‌شود.

مهدی باشوکی، مدیر پویش «فولاد بیجار چه شد؟»: وقتی 75 درصد معادن آهن کردستان در بیجار است، چرا باید با لابی‌های سیاسی و مدیریتی کارخانه‌ را به شهر دیگری ببرند؟ آن هم در موقعیتی که کار، نیاز اورژانسی این شهر است.