اندیشه ایجاد دستگاهی برای محاسبه دخل و خرج مملکت، همواره آرزوی نخبگان اقتصادی کشور بود؛ با این کار از اتلاف سرمایه‌های ملی جلوگیری می‌شد ولی چون در ایران قدرت مطلقه حاکم بود، متصدیان امور چندان نمی‌توانستند در راستای تحقق برنامه‌ریزی‌های کلان نقش‌آفرینی کنند. سازمان برنامه نیز تابعی از این قدرت مطلقه بود و نمی‌توانست چندان مستقل از دولت عمل کند. سخن اصلی مقاله این است که چرا سازمان برنامه با وجود کارشناسان نخبه داخلی و خارجی نتوانست ایران را به حدی از توسعه‌یافتگی برساند؟ و نیز اینکه هدف از ایجاد این سازمان در ایران چه بود؟ اساس قدرت این سازمان از کجا نشات می‌گرفت؟ آیا در روند اجرای برنامه‌های عمرانی با سایر دستگاه‌های دولتی اصطکاک داشت؟ ضعف‌های ساختاری سازمان برنامه و نیز مسائلی که مانع مطرح شدن برنامه‌های توسعه‌ای از سوی متصدیان امر سازمان می‌شد، کدام‌ها بودند؟ نقش ابوالحسن ابتهاج- مثبت یا منفی- (آن‌طور که خود در کتاب خاطراتش اذعان داشته) در پیشبرد اهداف سازمان برنامه تا چه حد بود؟

مردم ایران در لبیک به پیام حضرت امام(ره)، تظاهرات خود را که به صورت متوالی پس ازشهادت حاج آقا مصطفی خمینی، در شهرهای مختلف کشور آغاز شده بود ادامه دادند و در این راستا در جریان تظاهرات گسترده مردم شهرهای قم و تهران، عده‌ای زیادی توسط مزدوران رژیم پهلوی به شهادت رسیدند.

قیام ۱۷ شهریور در شرایطی اتفاق افتاد که جعفر شریف امامی با اجرای سیاست آشتی ملی درصدد بود از بار مخالفت‌ها بکاهد. با کشتار مردم، این سیاست عملاً غیرقابل اجرا شد.

امام فرمودند: مقامات عراق به من هشدار دادند به دلیل روابطی که با رژیم ایران دارند، نمی‌توانند فعالیت‌های مرا تحمل کنند. به آنها پاسخ دادم اگر شما مسئولیت‌هایی نسبت به حکومت ایران داشته باشید، من هم در برابر اسلام و ملت ایران مسئولم.