محسن رنانی معتقد است، "چندهمسری و ازدواج فامیلی، طی قرن‌ها در برخی جوامع نهادینه بوده و این موضوع روی ضخامت کورتکس مغزی افراد تأثیر گذاشته است؛ به‌طوری که ضخامت کورتکس مغزی اروپاییان بیشتر از آسیایی‌هاست و از آن‌جا که کارکرد عقلانیت فرد از کورتکس نشأت می‌گیرد، این تفاوت تأثیر مستقیمی بر توسعه دارد".در مقابل دکتر سید محمد اکرمی، استاد ژنتیک دانشگاه علوم پزشکی تهران ، رییس انجمن ژنتیک پزشکی ایران معتقد است ، توسعه از مغز نمی‌گذرد، از مردم می‌گذرد . در جستجوی کلمات کلیدی ضخامت کورتکس مغز و ازدواج فامیلی و چند همسری به مقاله ای نرسیدم. سخنان دکتر رنانی درباره پیوند ازدواج فامیلی و ضخامت کورتکس با توسعه، آمیزه‌ای از زیست‌گرایی علمی‌نما، ساده‌سازی بیش از حد و تحلیل غیرمستند است. باید همه یاد بگیریم مبتنی بر شواهد evidence based حرف بزنیم. قرآن کریم می فرماید: قولوا قولا سدیدا. مسیر توسعه از لایه‌های پیچیدهٔ تاریخی، نهادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و آموزشی عبور می‌کند؛ نه از مسیر ژن یا جمجمه. با این حال، خوشبینانه می گویم آن‌چه از دکتر رنانی سر زده، بیشتر یک خطای متدولوژیک است تا نیت سوء. مطالبی که مطرح کرده‌اند ممکن است در جای خود تا حدی معتبر باشند، اما اتصال آن‌ها برای رسیدن به این نتیجه‌گیری خاص، بی‌ربط، شتاب‌زده و گمراه‌کننده است .

با ظهور نفت فرايند سقوط اقتدار حکومت متوقف شد. حکومت ابزار کنترل پول نفت را در اختيار گرفت. نهادهاي مدني به جاي حرکت به سمت بلوغ به دنبال چانه‌زني و لينک‌شدن با حکومت رفتند.

توسعه یک تحول درونی و ذهنی است که از مادران و از خانه و مدرسه شروع می شود. اگر مقامات سیاسی ما با هم، گفت وگوی انتقادی جدی ندارند و امور را به تعارف برگزار می کنند و وقتی هم نسبت به یکدیگر انتقاد دارند آن را از پشت تریبون ها و در سخنرانی هایشان مطرح می کنند، به این معنی است که این توانایی را ندارند که با هم دور یک میز بنشینند و در مورد مسائل ملی، آنقدر صحبت و بحث و جدل و دعوا بکنند که به جمع بندی برسند و بعد همه بروند روی آن جمع بندی مورد توافق، عمل کنند. این ناتوانی در همه سطوح وجود دارد.

معلم‌های عزیز، سلام ما چهل سال است بخش اعظم جوانانمان را درس دادیم و به دانشگاه فرستادیم، اما همه چیز بدتر شد. تصادفات رانندگی‌مان بیشتر شد، ضایعات نان‌مان بیشتر شد، آلودگی‌ هوای‌‌مان بیشتر شد، شکاف طبقاتی مان بیشتر شد، پرونده‌های دادگستری‌مان بیشتر شد، تعداد زندانیان‌مان بیشتر شد و مهاجرت نخبگانمان بیشتر شد.