تنهایی جمعی را می‌توان به عنوان شکلی از انزوای روانی-اجتماعی تعریف کرد که در آن افراد، علی‌رغم حضور فیزیکی در جمع و حتی مشارکت در تعاملات سطحی روزمره، احساس تعلق عاطفی و ارتباط معنادار با اطرافیان خود را تجربه نمی‌کنند. این پدیده، که از «انزوای اختیاری» یا «تنهایی فردی» متمایز است، نه یک انتخاب شخصی، بلکه محصول شرایط ساختاری و فرهنگی است که فضای بی‌اعتمادی، ریسک‌ناپذیری عاطفی و گفت‌وگوی مبتنی بر ظاهر را به جای صمیمیت و صداقت ترویج می‌کند. در این وضعیت، فرد در انبوه جمع تنهاست، پدیده‌ای پارادوکسیکال که هسته اصلی متن حاضر را تشکیل می‌دهد.در تنهایی جمعی ایرانی، آنچه می‌تواند در شرایط ناامیدی و انسداد اجتماعی امید بیافریند، ظرفیت «جور دیگر دیدن» است. این مفهوم، نه صرفاً یک مهارت فردی، بلکه واکنشی جمعی و فرهنگی به محدودیت‌ها و فشارهای اجتماعی است. طنز، خلاقیت هنری، داستان‌گویی و شوخ‌طبعی‌های روزمره نمونه‌هایی از این ظرفیت هستند که حتی در دشوارترین شرایط، امکان بازآفرینی تجربه زندگی و تعامل با دیگران را فراهم می‌کنند. اما «جور دیگر دیدن» چگونه می‌تواند از سطح یک شعار فردی به یک راهبرد جمعی تبدیل شود؟ پاسخ در «نهادسازی غیررسمی» و «تمرین روزمره» نهفته است. این قبیل فضاها، «تمرین‌گاهی» برای بازآموزی مهارت‌های ارتباطی فراموش‌شده یا همان گوش دادن فعال، ابراز آسیب‌پذیری و مدیریت اختلاف هستند. بنابراین، راه مقابله با تنهایی جمعی، خلق «جمع‌های جدید» بر پایه اعتماد و خلاقیت است، جمع‌هایی که در دل جامعه مدنی، فضای غیررسمی و زندگی روزمره می‌رویند، و تاب‌آوری اجتماعی را افزایش می‌دهند.

گروهی از تحلیلگران علوم‌اجتماعی بر این باورند که «امید به بهترشدن شرایط در آینده» از بنیادی‌ترین خصوصیات مدرنیته است؛ اما « زیگمونت باومن » جامعه‌شناس و فیلسوف لهستانی، در یکی از آخرین مصاحبه‌های خود در «مجله اسپاکد ریویو» از سرخوردگی بشریت از «آینده» می‌گوید. این گفت‌وگو به تازگی به قلم علی امیری به فارسی برگردانده شده است.