هر برنامۀ اجتماعی که می‌خواهد ارزش‌ها و آرمان‌ها و اهداف جامعه را به واقعیت اجتماعی بدل کند بر اساس یکی از پارادایم‌های علم (اثباتی، تفسیری، انتقادی) روش خود را شکل می‌دهد. در نتیجه برحسب اینکه برنامه‌های توسعه متکی بر کدام پارادایم علم طراحی شوند ادبیات نوشتاری خاصی خواهند داشت.

قبل از آن که اندیشمندان جهت بررسی پدیده ها در جهان از شیوه های علمی استفاده نمایند، صرفاً مباحث فلسفی، مبنای ارزیابی و تحلیل رویدادها نزد آنان بوده است. ارائه و گسترش نظریات علمی منجر به تحول عمیق در شیوة نگرش و روش های کسب معرفت در جهان شده است. شکل گیری نظریات علمی کمک مؤثری به رواج تمدن جدید و استفاده هرچه بیشتر از توانمندی ها و استعدادهای انسان ها نمود. مطالعات علمی دقیق، منظم و منطقی از دنیای اجتماعی باعث شکل گیری معرفت جدید و ارزشمند از انسان و زندگی اجتماعی او شد.

روش های متناسب با تولید علوم انسانی اسلامی لزوما تاسیسی نیستند بلکه باید به میراث اسلامی و فرهنگی خودمان بازگردیم تا ظرفیت های برجسته ای که امکان بازسازی آنها برای روش است را پیدا کنیم.