فتحعلی قاجار که حرمسرای بزرگش معروف است بی‌خودی به مرد شماره یک تجزیه ایران مشهور شده است؛ بیشتر به‌خاطر عهدنامه ترکمانچای. ولی این یک اشتباه تاریخی است و رکورددار تجزیه ایران فرد دیگری است. محمدشاه قاجار بیشتر از فتحعلی، ایران را تجزیه کرده است. ولی رکورددار اصلی فرد دیگری است؛ ناصرالدین قاجار که به‌تن‌هایی بیش از ۲ میلیون کیلومترمربع از خاک ایران را تجزیه کرد. در دوره ناصری، انگلیسی‌ها با عهدنامه پاریس ۶۳۰ هزار کیلومترمربع شامل هرات و بخش‌هایی از افغانستان را از ایران جدا کردند و با عهدنامه گلداسمیت نیز بخش‌های بزرگی از بلوچستان و شرق ایران را به مساحت ۳۵۰ هزار کیلومترمربع از ایران قاجاری تجزیه کردند. بعد هم پیمان آخال بسته شد که از نظر مساحت رکورددار قرارداد‌های جدایی از ایران است و ماجرایش این است: «پیرو انعقاد این پیمان آسیای میانه، خوارزم، خیوه، شرق مازندران و مرو، سمرقند و بخارا از خاک ایران جدا شد.

در زمانی که با ابراز عقاید گاه وطن‌پرستانه و گاه افراطی، شعارزده و تحریک‌آمیز داخلی و خارجی طوری وانمود می‌کنند که گویی نیمی از دریای خزر به بیگانگان هدیه شده است، چنین مقاله روشنگری که خواننده را قدم به قدم در جریان سیر تحول تاریخی و چگونگی سلطه ایران بر سهم منصفانه خود بر دریای خزر قرار می‌دهد، در واقع تلاشی برای حفظ منافع ملی است، نه ادعاهای بلندپروازانه‌ای که ایجاد واکنش، مقاومت، نگرانی و پرهیز همسایگان می‌کند و مانع برقراری روابط سودمند متقابل می‌شود. در مقاله آقای احمدی به قراردادهای گلستان، ‌ترکمانچای و آخال اشاره شده که دو قرارداد نخست برای خواننده آشنا با تاریخ دو قرن اخیر ایران شناخته شده، اما قرارداد آخال را که استرداد قصبه فیروزه به ایران در آن مندرج است و در قرارداد مودت 1921 ایران و روس نیز بر آن تأکید شده، کمتر می‌شناسند.