در حیات اجتماعی و فرهنگی شیعیان، واقعه عاشورا بدون رسیدن به اربعین کامل نمی‌شود. در سنت شیعی «آیین اربعین» و برگزاری مراسم چهلم شهادت، تنها برای امام حسین (ع) و یارانش برگزار می‌شود.

استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران گفت: قرآن کتاب حکمت است و این حکمت در روز عاشورا در یک تراژدی داستانی تفسیر و تعبیر شده است.صرفاً به حرکت امام حسین، عرفانی نگاه شده است، اما از نظر تاریخی به موضوع عاشورا نگاه نشده است. اگر بخواهیم به حرکت امام حسین تاریخی بنگریم باید ابتدا به آن نگاه فلسفی داشت که سپس تاریخ آن بیرون بیاید و سپس جامعه شناسی آن مشخص شود. الان بزرگترین مشکل ما روش شناختی و بعد معرفت شناسی است که به عاشورا عرفانی و غیرتاریخی و اسطوره ای نگاه شده است.