« محمد سروش محلاتی » مدرس حوزه علمیه در پنجمین نشست‌های «بررسی حقوق انسان در قرآن» که با عنوان «حق شهروندان در برخورداری از رفاه» پنجشنبه ۲۳ اسفند مصادف با دوازدهم ماه مبارک رمضان در خانه موزه دکتر بهشتی برگزار شد ، بیان داشت که «برخی می‌گویند اگر مردم دین‌دار و گرسنه باشند، بهتر است از این که در رفاه و بی‌دین باشند. اما اگر کسی ذره‌ای اسلام را فهمیده باشد، می‌داند وقتی نیاز مادی مردم تامین نشود، معنویت و دین هم تامین نمی‌شود.» .بعد از انقلاب اسلامی، اعلامیه جهانی حقوق بشر را با مبانی اسلام تطبیق دادند. مرحوم علامه جعفری که مسئول این پروژه بود، در مورد این بخش از بیانیه حقوق بشر تصریح کرد که اسلام هم این حق را به رسمیت می شناسد و در مورد حق رفاه، تفاوتی بین دیدگاه اسلام و اعلامیه حقوق بشر وجود ندارد. در اوایل انقلاب البته گروهی با رفاه مشکل داشتند و آن را مغایر معنویت می‌دانستند و با افرادی مثل مرحوم هاشمی و شهیدان بهشتی و مطهری که رفاه را مشروع می دانستند و از حق رفاه مردم دفاع می کردند، مقابله می‌کردند.امیرمومنان در اواخر حکومت پنج ساله خود در کوفه که بیشترش به جنگ گذشت فرمود: در کوفه کسی زندگی نمی‌کند مگر به خوشی و رفاه و پایین‌ترین افراد جامعه هم غذا و مسکن شان تامین است و هم آب آشامیدنی شان.از نظر فقهی دولت و حکومت در صورت ترک فعل و عدم انجام وظیفه‌اش ضامن است، مثلا اگر بودجه راهسازی و دارو تامین نشود، دولت ضامن است. آیت الله سیستانی در قاعده لاضرر می‌فرماید: دولت در وظایفش ضامن است و اگر ضرری به خاطر ترک فعلش به مردم برسد، ضامن ضررها است؛ یعنی وقتی بودجه وظایف اصلی حکومت خرج مسائل دیگر می‌شود و به مردم بخاطر ترک فعل ضرر برسد، دولت ضامن ضرر شهروندان است.

هر سال با حلول ماه مبارک رمضان، هنگام سحر، شیعیان دعایی را زمزمه می‌کنند که بسیار ساده و درعین حال عمیق و پرمحتواست اما همین دعا درترجمه های مرسوم به صورت یک سری ورد یا زمزمه‌هایی در می آیدکه تقریباً خالی از محتوا شده و طبعاً اثر گذاری خود را از دست می‌دهد. این اتفاق ممکن است در بسیاری از ادعیه دیگر هم رخ داده باشد اما به نظر می‌رسد درباره دعای سحر به شکلی عجیب و غیر قابل باور اتفاق افتاده باشد.

برخی از افراد روسری سوزی را در ایام حاضر تعبیر به دین ستیزی نموده و حتی برخی با تند روی، برداشت ارتداد از موضوع داشته اند. محمد سروش محلاتی در چند بند به این موضوع پرداخته و آن را از دین ستیزی جدا دانسته و نشانه‌ای بر اعتراض و حکمی در حوزه سیاسی تفسیر نموده است.

محمد سروش محلاتی در سومین نشست از سلسله نشست‌های «مکتب فقهی امام خمینی (س)»، گفت: در جزء جزء فقه ایشان این نگاه را دارد که احکام اخلاقی اسلام هم سیاسی است و بر حسب شرایط فرق می‌کند. البته حدس من این است که، چون شرایط طرح این مباحث به صورت گسترده برای امام فراهم نشد، برخی مطالب را به تناسب مطرح فرموده اند و و الّا یکی دو بار مطرح کرده اند که مطلب بالاتر از این حرف‌ها است. گاهی می‌فرمودند «اگر جرأت بود»، یعنی اگر افراد تحمل می‌کردند. در بحث شطرنج حتی نزدیکان امام هم گفتند خواهش می‌کنیم این مطلب را نگویید. به نظر بنده مبنا یک نگاه اجتماعی به سراسر فقه است؛ این فقه برای اداره انسان آمده و باید با زندگی بشر در طول تاریخ و تحولات سیاسی و اجتماعی بتواند همراهی کند. سروش محلاتی: مبنای امام خمینی (س)، همراهی فقه با تحولات سیاسی و اجتماعی بود

فقه امامیه چون در گذشته تجربه‌ای از حکمرانی نداشت، کمتر به مساله اعتراض مردمی در حکومت اسلامی مبتنی‌بر ولایت‌فقیه توجه کرده است اما اکنون با فراهم شدن چنین تجربه‌ای، ضرورت پرداختن به این مساله دو چندان می‌شود.در مطلب پیش رو به نقدی می پردازیم که داود مهدوی‌زادگان، طی یادداشتی با عنوان «نقد دستگاه فقه خوارج» به اظهارت محمد‌ سروش‌محلاتی پرداخته است.

وضع حجاب بانوان در جامعه ما مطلوب نیست و اینک کارشناسان بارها بدان اذعان داشته و در این باره آمارها ارائه می‌کنند.

رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس کتاب "عقلانیت در عاشورا" را برای افرادی که می‌خواهند با عاشورا از منظر عقلانیت آشنا شود بسیار جذاب دانست و گفت: انتقال فلسفه قیام امام حسین(ع) به نسل‌های آینده نیازمند توجیه عقلانی رفتارهای‌ ایشان است.