ایرانی‌ها در واقعه عاشورا چه مشاهده کرده اند و این روایت تاریخی چه دیدگاهی به آن‌ها بخشیده است که این واقعه را نه صرفاً حادثه‌ای در پهنه تاریخ، که رخدادی ازلی و ابدی می‌دانند، نگاهی به اسطوره‌ها و آیین‌های ایرانی، احتمالاً می‌تواند به فهم این نگرش کمک کند.

طبق محاسبه مرحوم دکتر احمد بیرشک در «گاهشماری ایرانی» واقعه کربلا به حساب گاهشماری شمسی 21 مهر سال 59 هجري شمسی می شود. تاریخ شمسی هم که مثل قمری نیست که تغییر کند. موقعیت زمین نسبت به خورشید ثابت است و می شود با در آوردن اوقات شرعی شهر کربلا در این تاریخ حرفهای مقتل نویسان را به ساعت و دقیقه برگرداند.