افزایش تعداد سالمندان مجهول الهویه که به دلایل مختلف هیچ اطلاعاتی از هویت خود نداشته و درگوشه و کنار شهر رها شده‌اند، پدیده اجتماعی «سالمندِ سرراهی» را به وجود آورده است؛ موضوعی که با روند افزایش جمعیت پیر، نگران کننده و چالش برانگیز است. افزایش مشکلات اقتصادی، نبود حمایت‌های اجتماعی و ناتوانی خانواده‌ها در نگهداری و پرداخت هزینه‌های مراکز نگهداری سالمندان، خواسته یا ناخواسته پدیده سالمند آزاری و در نتیجه سالمند سرراهی را دو چندان کرده است. احمد دلبری، مشاور عالی سازمان بهزیستی در امور سالمندان و رئیس انجمن علمی سالمندان ایران می‌گوید که ۳۰ درصد آسایشگاه‌ها را سالمندان مجهول‌الهویه شکل داده‌اند؛ سالمندان سرراهی ۴ هزار و ۸۰۰ نفرند و به جایی رسیده‌ایم که پدر و مادر‌ها را در بیمارستان و امامزاده صالح رها می‌کنند. این درحالی‌است که درحال‌حاضر، میانگین فرزندان خانواده‌ها، پنج نفر است و در آینده اینگونه نخواهد بود. با وضعیتی که در جامعه بازنشستگی کشور می‌بینم، بسیار نگرانم. آدم‌ها دیگر با چربی، فشار و دیابت نمی‌میرند، اما به ۸۰ سالگی می‌رسند و در وضعیتی قرار می‌گیرند که هرروز می‌گویند خدایا من را ببر. شیوا پروایی، دکترای جامعه‏‌شناسی دانشگاه تهران بیان می‌کند که من بازنشستگانی را دیده‌‏ام که در گرمخانه‏‌های تهران ساکن ‏اند و بی‏‌خانمان شده‌‏اند. افرادی را دیده‏‌ام که از شهرستان‏‌ها برای کار به تهران آمده‌‏اند و در گرمخانه‌‏ها زندگی می‌‏کنند.

در ۲۰ تا ۲۵ سال آینده ایران سالمندی یک مسئله اجتماعی مهم در سیاست‌گذاری اجتماعی و سیاست‌گذاری جمعیتی خواهد بود. در حال حاضر زنان سالمندِ تنها، حدود یک میلیون تا یک میلیون و صد هزار نفر است، ولی در بازه زمانی آینده پژوهی تا سال ۱۴۳۰، زنانه شدن سالمندی به بیش از ۳ برابر افزایش خواهد یافت، یعنی جمعیت «زنان سالمند تنها زیست» به ۵/۳ میلیون نفر خواهد رسید؛ این درحالی است که «زنان سالمند غیرتن‌ها زیست» را هم برابر با مردان خواهیم داشت. تصویر دیگر از سالمندی در کشور افزایش سریع جمعیت زنان سالمند با وضعیت تجرد قطعی است؛ بگونه‌ای که اطلاعات آماری نشان دهنده این است که بویژه متولدین دهه ۶۰ به بعد در ۲۵ سال آینده همه وارد دوره سالمندی می‌شوند؛ بنابراین ما با حجم بالایی از زنان سالمند با تجرد قطعی در آینده روبه رو خواهیم بود. این در حالی است که، ما سیاستگذاری در حوزه سالمندی به معنای واقعی نداریم و عملاً تنها به چند بخشنامه، دستورالعمل و سخنرانی اکتفا کرده‌ایم و برنامه‌های توسعه‌ای ما هم در هفت برنامه گذشته به صورت بسیار جنبی و حاشیه‌ای به مسئله سالمندی پرداخته است و این هم از آن ناشی می‌شود که اصلاً در کشور قانون جامع سالمندی وجود ندارد؛ تنها یک دبیرخانه شورای سالمندی کشور داریم که باید با حضور رئیس جمهور تشکیل شود که در این ۲۵ سال گذشته تنها یک جلسه داشته و هیچ وقت اینکه رئیس جمهور و مسئولان بنشینند و در این شورا اندیشه کنند اتفاق نیفتاده است.

آنقدر از آسیب‌های افزایش جمعیت سالمند حرف زده می‌شود که ممکن است احساس زیادی بودن به سالمندان دست دهد. آقایان محترم، سالمندان سال‌ها پیش هزینه توسعه و هزینه پیری خود را پرداخته اند. شما توان استفاده از نیرو و آورده‌ها را نداشتید و نابودشان کردید. حال مقصر سالمندان هستند یا مدیران اجرائی نابود کننده منابع؟

مدیرکل حمایت‌های اجتماعی کمیته امداد با بیان اینکه ۲۲ درصد سالمندان کشور تحت پوشش این نهاد هستند، گفت: عمده مددجویان سالمند کمیته امداد در روستاها ساکن هستند و بیشترین خدماتی که دریافت می‌کنند کمک معیشت ماهانه و حمایت درمانی ‌است.

«24 میلیون از جمعیت 80 میلیونی ایران تا سه دهه آینده سالمند خواهند شد.» این پیش‌بینی کارشناسان از وضعیت پراکندگی جمعیتی ایران تا سال 2050 است. البته، این اولین هشدار نیست و سال‌هاست که پژوهشگران نسبت به پدیده پیری جمعیت اظهار نگرانی می‌کنند.

فاطمه رهبر با تأکید بر اینکه سالمندان ظرفیت‌هایی دارند که باید مغتنم بدانیم، گفت: در تعاریف بین‌المللی افراد بالای 60 سال سالمند هستند و در کمیته امداد کشور، هفت میلیون و 400 هزار سالمند وجود دارد.