بر اساس آخرین گزارشات تبیین وضعیت نوسانات آب خزر و تراز آب دریا در بازه زمانی از سال ۱۳۷۵ تاکنون (۲۸ سال) با روند کاهشی مواجه بوده و در طی ۲۸ سال، بالغ بر دو متر (بطور دقیق به میزان ۲۱۰ سانتی‌متر) از سطح تراز آب خزر کاسته شده است. حدود یک‌سوم کاهش اشاره شده (مجموعاً به میزان ۷۰ سانتی‌متر) تنها در سه سال پیاپی ۱۴۰۰، ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ به وقوع پیوسته است. سال ۱۴۰۳ به عنوان چهارمین سال پیاپی کاهش فزاینده آب خزر پیش‌بینی شده و میزان افت سطح تراز آب خزر در این سال در شرایط خوشبینانه از ۱۵ سانتی‌متر تا نهایت ۳۰ سانتی‌متر مورد انتظار است. بر مبنای مطالعات انجام شده، کاهش تراز آب اخیر ناشی از افزایش دمای منطقه در مقایسه با میانگین بلندمدت و تأثیر آن بر افزایش میزان تبخیر از سطح دریا، کاهش بارش در حوضه آبریز خزر و کاهش حجم آبدهی رودخانه‌های اصلی است و این نتایج در شرایطی است که بر مبنای سناریو‌های تغییر اقلیم، افزایش دما و کاهش بیشتر سطح تراز آب خزر تا پایان این قرن پیش‌بینی شده است.

در حالی که داده های آماری نشان دهنده کاهش ۱۹ سانتیمتری سطح آب دریای خزر در یک سال اخیر است و پیش بینی های منتج از مطالعه سری های زمانی گویای تداوم این کاهش در سال های آتی می باشد، گروهی از کارشناسان بنا بر دلایلی نامشخص از بعد فنی و دلایلی قابل حدس در ابعاد اقتصادی و سیاسی، سودای انتقال آب خزر به سمنان را در سر می پرورانند .

مدیرکل شیلات گلستان گفت: به گفته کارشناسان در سال 1395 مساحت خلیج گرگان تقریبا 400 کیلومتر مربع بوده و ادامه روند موجود (کاهش حجم آب در خلیج به واسطه کاهش تراز سطح آب دریای خزر و همچنین وجود میزان بالای رسوب گذاری در آن) باعث می شود که مساحت خلیج گرگان تا سال 1403 به 290 کیلومتر مربع برسد و در این سال کانال ارتباطی خلیج به دریا کاملا مسدود خواهد شد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان گفت: به جهت کاهش تراز آب دریای خزر و ورود حجم زیاد رسوبات معدنی و آلی به تالاب انزلی این اکوسیستم با کاهش عمق قابل توجهی مواجه شده است.

مدیر آب‌نگاری و امور جزر و مد سازمان نقشه‌برداری کشور گفت: کاهش تراز آب دریای خزر به تغییرات اقلیمی و استفاده از منابع آبی بازمی‌گردد بنابراین پیش‌بینی 10 سال آینده دریاچه خزر امکان‌پذیر نیست