قانون در جامعه اسلامی بر اساس حقوق افراد و سامان دهی روابط بینافردی و جماعتی تدوین می‌شود و حقوق و روابط بر اساس فقه پویا استخراج شده و توسعه می‌یابند. برهم خوردن این نظام یا تضعیف هر یک از سه رکن مورد اشاره، نوعی بی قاعده گی در جامعه و بین شهروندان را سبب خواهد شد. اخیرا حجت الاسلام سیدعلیرضا ادیانی، رییس عقیدتی سیاسی ناجا برای تقویت ارتباط عاطفی بین زن و مرد در خانواده به سه ویژگی زنان شامل سفره‌آرایی، خانه آرایی و خودآرایی، اشاره داشته که انتقادات زیادی را به همراه داشته است.

تعبیر همبستگی اجتماعی، در وهله اول به نظر مفهومی تکراری و کلیشه‌ای می‌آید که گویی گوینده یا نویسنده آن مرادش نوعی توصیه ساده اخلاقی به ضرورت مشارکت و همدلی در عرصه عمومی است، امری که معمولا در سطح شعار باقی می‌ماند و گویی همگان می‌د‌انند که محقق‌شدنی نیست. آرمان ذاکری، پژوهشگر علوم اجتماعی، اما در کتاب مفصلی با این عنوان ضمن دفاع از همبستگی اجتماعی، از ضرورت آن سخن گفته و با معرفی مکتب موس و دورکیم در جامعه‌شناسی، دشمنان آن یعنی فایده‌گرایی و فاشیسم را نقد کرده است.

لزوم توجه به اعتماد برای بقای زندگی اجتماعی بر کسی پوشیده نیست، در جوامع پیچیده امروزی که زندگی کردن در آن به تقسیم کار اجتماعی و به لزوم وجود مشارکت در میان مردم وابسته است، اعتماد بین فردی و وجود اعتماد میان مردم و حاکمیت اهمیتی دو چندان پیدا می‌کند.

آنچه می‌خوانید ترجمه بخش کوتاهی است از فصل پنجم کتاب «توده‌ها، طبقات، ایده‌ها: مطالعاتی درباره سیاست و فلسفه پیش و پس از مارکس» اثر اتی‌ین بالیبار که در سال 1994 منتشر شد. او در این کتاب به واکاوی رابطه ذاتی فلسفه انتزاعی و سیاست انضمامی می‌پردازد، از تأثیر فلسفه سیاسی بر جنبش‌های جمعی بحث می‌کند، و سراغ موضوعاتی همچون پیکار طبقاتی و مذهبی، ناسیونالیسم و نژادپرستی، حقوق‌بشر و شهروند و مالکیت به‌عنوان یک رابطه اجتماعی می‌رود. قطعه‌ای که در اینجا انتخاب شده است به اهمیت بحث از پرولتاریا در آثار مارکس و به‌خصوص غیاب آن در کتاب «سرمایه» اشاره دارد.