در تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، نام دانشمندانی که برای آموختن علوم و فنون از شهری به شهر دیگر می‌رفتند و از نزد استادی به نزد استاد دیگر می‌شتافتند، فراوان به چشم می‌خورد. رفت‌و‌آمدهایی که مانند خون در شریان فرهنگ و تمدن اسلامی جریان داشت و نبض آن در شهرهایی می‌تپید که نه‌فقط وطن دانشمندان زیادی بودند؛ بلکه دوستداران علم از نقاط مختلف دنیای اسلام و خارج آن، به آنها روی می‌آوردند؛ شهرهایی که در این نوشتار «شهر علمی» نامیده شده‌اند.