علت و معلول‌ها و عوامل بنیادین نقش مهمی در روند تغییرات قیمت نفت در بازار جهانی این کالا دارند. برای مثال در حالت عادی قیمت نفت می‌تواند به دو علت افزایش پیدا کند. «پیشی گرفتن تقاضا از میزان عرضه» و «بروز اختلال در عرضه نفت» دو عاملی هستند که می‌توانند منجر به کمبود نفت در بازار و رشد قیمت آن شوند. در کنار اهرم‌هایی که منجر به رشد قیمت نفت می‌شوند، «افزایش عرضه نفت‌خام به بازار نسبت به تقاضای آن» و «رشد چشمگیر قیمت‌ها»، عواملی هستند که می‌توانند باعث فشار بر قیمت‌ها شده و بازار نفت را به سراشیبی سقوط ببرند.