مرحوم کلینی در اصول کافی که یکی از آثار حدیثی ماندگار شیعی و از منابع اصیل مورد رجوع و توجه بوده است، جریانی را به نقل از امام صادق علیه‌السلام روایت می‌کنند که ایشان فرموده‌اند پیامبر اسلام در اواخر عمرشان آن‌گاه که خبر رحلت‌شان را می‌شنوند، مردم را در مسجد جمع می‌کنند و چند توصیه را به‌عنوان آخرین دغدغه‌های خویش با مردم مطرح می‌کنند؛ دغدغه‌هایی که همه از جنس توصیه‌های بازدارنده و کنترلی درباره حاکمان مسلمان و دولت‌های دینی هستند. امام صادق می‌فرمایند این سخنان آخرین سخنان آن حضرت در جمع مسلمانان بوده است. در این سخنان نقل‌شده از پیامبر که در قالب دغدغه‌های ایشان درباره وظایف دولت دینی و حاکم اسلامی بیان شده است، می‌توان مجموعه آنچه را نقل شده است، در ذیل سه سرفصل کلی گنجاند. سه سرفصل اساسی که از حیاتی‌ترین ارکان تداوم ظهور و افول تمدن‌ها بوده‌اند. هر تمدنی که بتواند این سه قاعده بنیادین را در خود نهادینه و آدمیان را از آنها سیراب کند، به دوام خویش کمک کرده است.