وزیر اقتصاد گفت: وقتی رقابت را از اقتصاد بگیرید یعنی نابودش کردید. اقتصاد دستوری فقط ۶ ماه جواب می‌دهد، اما در بلندمدت اقتصاد را نابود می‌کند. در سال جاری حدود ۸۵۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه داریم و عمده این کسری به خاطر قانون هدفمندی است. در قانون پیش‌بینی شده وزارت نفت درآمد‌هایی از حامل‌های انرژی داشته باشد و بر اساس آن مفاد قانون هدفمندی و یا پرداخت یارانه به گندمکاران و آرد و نان و ... انجام شود. اما وزرات نفت نه تنها نتوانسته حامل‌های انرژی را با قیمت مناسب بفروشد بلکه بر اساس ضرورت اقدام به واردات ۴ میلیارد دلار بنزین کرده است و .... سوال اینجاست که با کسری بودجه‌ای در حدود ۲۰ درصد کل بودجه کشور، دولت راهکار تداوم استقراض و انتشار اوراق را در پیش خواهد گرفت یا شاهد جهش قیمت دلار در انتهای سال خواهیم بود؟

مهدی طغیانی، سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه خلق پول عامل تورم است گفت: صبح به صبح که از خواب بلند می‌شویم ۶-۷ هزار میلیارد به نقدینگی کشور اضافه می‌‍شود

فرشاد مومنی، اقتصاددان و رئیس موسسه دین و اقتصاد در نشست دانایی و توسعه و رونمایی از کتاب اندیشه بی‌خانمان می‌گوید که در واقع همه چیز در جامعه ما دفرمه و از ریخت افتاده است. حال سوال این است که چرا چنین اتفاقی رخ داده است. پاسخ مشخص است، زیرا این امر در کادر نظام حیات جمعی دیده نشده یا نخواسته که دیده بشود. در چنین شرایطی سیاستگذاری اقتصادی ما شبیه انتخابات برگزار کردن ما می‌شود. به همبن دلیل رضاقلی دغدغه دارد که چرا این علوم کارکرد ندارند. این به این معنا نیست که اصحاب علم درک ندارند که چه اتفاقی رخ داده است بلکه آنچنان هویت جمعی پیدا نمی‌کند که اثربخشی داشته باشد. اگر حکومت بخواهد رابطه خود با مردم را در استاندارد ۲۷۰ سال پیش نگه دارد نمی‌توان دانش‌بنیان شد، این را رضاقلی در کتاب سراب گرایی صنعتی در جامعه قبایلی ایران و ضرورت در مرکزیت قرار گرفتن علم و فناوری در توسعه، بیان کرده بود. دوستانی که به نسل من می‌گویند که تو هم آن زمان انقلاب بودی پس باید عذرخواهی کنید به آن‌ها توصیه می‌کنم که کتاب تاریخ بی خردی خانم باربارا تاکمن را بخوانند. در این کتاب، پنج نفطه عطف تاریخ بشر را بررسی کرده و تصریح دارد که عادی‌ترین انسان‌های تاریخ، واقعیت را درک می‌کردند، اما در ساختار قدرت حاکمان موضوعات دم دستی ساده را درک نکرده بودند. فردی عذرخواهی بکند با نکند بیشتر سطح فهم خود را از پدیده انقلاب اجتماعی منعکس می‌کند. ضمن اینکه گره‌ای هم با عذرخواهی من باز نمی‌شود. شبیه موضوعی که در مورد انقلاب مطرح می‌شود در مورد توسعه هم مطرح می‌شود. همچنانکه برخی به صراحت اعلام می‌کنند که میلی به توسعه ندارند. حیاتی‌ترین مسائل هم تا زمانی که هویت جمعی در کشور پیدا نکنند نمی‌توانند در مسیر اعتلا قرار گیرند. مساله توسعه یک مساله اجتناب‌ناپذیر است و اگر به صورت فعال و خلاق با توسعه روبرو نشویم در نتیجه سیلی خواهیم خورد. از ربع پایانی قرن بیستم کشور‌ها وارد یک مدار جدید به نام عصر دانایی شدند و انقلاب دانایی و اقتصاد مبتنی بر دانایی به مثابه یک شیوه تولید و همزمان به مثابه یک نظام حیات جمعی باید مورد توجه قرار بگیرد. کشور‌های در حال توسعه در موج اول انقلاب صنعتی فکر می‌کردند که صنعتی شدن یک امر انتزاعی بوده و صرفا با جابجایی ماشین‌آلات محقق می‌شود برای همین بر این باور بودند که دیگران ماشین‌آلات صنعتی تولید کردند و ما خریداری کرده و صنعتی می‌شویم. این در حالی است که صنعتی شدن باید در کادر نظام حیات جمعی دیده شود و تغییرات اجباری متناسب در ساخت سیاسی و اجتماعی و نظام آموزشی و ... لحاظ شود، اما، چون این نکات لحاظ نشد، جوامع به ابن روز افتادند به ترتیبی که الان حسرت دوران پیشاصنعتی را می‌خورند. یعنی گرفتاری‌ها چندین برابر شده و توانمندی پیشین را از دست دادند. این نوع طرز تفکر بود که باعث شد در بیست سال تورم کشور، سه هزار و نود درصد و نقدینگی ده هزار و دویست و پنجاه درصد رشد کند. وقتی ماجرای توسعه گره خورد باید روی دو جا متمرکز شد یکی اعتبار علمی جهت‌گیری‌های سیاستی و فرایند‌های تصمیم‌گیری و تخصیص منابع و دیگری نظام توزیع منافع. دقیق توضیح دهم که چطور به جای علم در فرایند سیاست‌گذاری و تخصیص منابع از شبه علم استفاده می‌کنند و گنجشک را رنگ می‌کنند و جای چیز دیگری قالب می‌کنند. این چه جور علمی است که یک بسته سیاستی معین در طی بالغ بر سه دهه گذشته در دستور کار نظام تصمیم‌گیری کشور قرار داشته است، اما به هیچ کدام از اهداف اعلام کرده نرسیده است و هزاران تخریب و فساد و به هم ریختگی و وابستگی ذلت‌بار و نابرابری ناهنجار را پدید آورده آما همچنان در دستور کار است و با بزک کردن جلو می‌رود. در دستکاری واقعیت و جا زدن شبه علم و دروغ و کلک و پنهان کاری واویلایی درست کردند. شما حساب کنید که در این کشور سه چهار سال است که سالنامه آماری را منتشر نمی‌کنند. نزدیک سی سال است که روند تحولات سهم مربوط به ارزش آفرینی واسطه‌گریی مالی را حذف کردند تا سلطه ربا را پنهان کنند در حالیکه ده متغیر کنترلی دیگر وجود دارد که با آن می‌توان موضوع را متوجه شد.

ماندگاری طولانی یک پدیده مخرب، همواره این سؤال را ایجاد می‌کند که ذینفعان این پدیده چه کسانی هستند. تورم دورقمی، مهمترین ویژگی اقتصاد ایران در نیم‌قرن اخیر است که چنین مصیبتی را کمتر کشوری در مدت زمانی چنین طولانی به خود دیده است به ویژه اینکه اخیرا از میانگین بلندمدت حدودا ۲۰ درصدی به میانگین خطرناک بالای ۴۰ درصد شیفت کرده است. آیا ذینفعان این پدیده توانسته‌اند یا اصولا می‌توانند مانع شکل‌گیری اراده واقعی برای مواجهه علمی با آن شوند؟ آن هم در زمانی که واکسن تورم بیش از ۴۰ سال است که در دسترس است؟

«کشور افغانستان، دولت بزرگ با هزینه‌های فزاینده ندارد، در ضمن، وام بانکی افغانستان مثل ایران نیست و مانند نظام بانکی ایران درگیر ناترازی فزاینده بانکی نشده است. متاسفانه ساختار نظام بانکی ما که درگیر بنگاه داری هم شده است، موجبات انجماد منابع را ایجاد می‌کند و هرچه انجماد منابع بانکی بالاتر می‌رود، اضافه برداشت بانک‌ها از بانک مرکزی نیز بیشتر می‌شود و خود تبدیل به ابزار تشدید ناترازی بانک‌ها و رشد نقدینگی را فراهم می‌کند.»

محمدرضا نجفی منش با بیان اینکه در بازار خودرو هم با بالا رفتن تولید قیمت‌ها می‌شکند، گفت: به‌خاطر افت فعلی بازار سهام، پول خود را روانه بازار خودرو کنند.

روزنامه دنیای اقتصاد در مقاله ای به این پرسش که:"چرا اجازه می‌دهیم رشد نقدینگی فراتر از نیاز اقتصاد رخ دهد؟" پاسخ داده است.پاسخ این سوال چندان آسان نیست.

احسان سلطانی اظهار داشت: در سه دهه اخیر، علاوه بر فروش نفت و گاز و مالیات و درآمدهای متداول، دولت‌های ما دو روش کسب درآمد داشته‌اند؛ یکی، افزایش نرخ ارز و بهای خدمات دولتی است که به کاهش ارزش پول ملی می‌انجامد. روش دیگر انتشار پول و افزایش نقدینگی است که این هم در نهایت به کاهش ارزش پول می‌انجامد. در این‌جا دولت صرفاً در حال چک بی‌محل ‌کشیدن است، پول خلق می‌کند و هزینه‌ها را بالا می‌برد. به موجب سخنان محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور، افزایش مجدد حقوق کارکنان دولت در سال جاری منتفی شد، اما در همین حال، وی خبر از افزایش 20 درصدی حقوق کارکنان دولت طبق بودجه سال بعد را داد. در این میان، خود این موضوع که دولت در شرایط کنونی منابع لازم برای یک‌چنین اقدامی را از کجا می‌تواند فراهم آورد، حائز اهمیت است. در گفت‌وگوی پیش‌رو با احسان سلطانی، پژوهشگر اقتصادی، به این مسأله می‌پردازیم که منابع درآمدی دولت از کجا تأمین می‌شود؛ منابعی که برای افزایش حقوق کارمندان بسیار حیاتی هستند. سلطانی درباره منابع در دسترس دولت‌ها در ایران گفت: در ایران، دولت به چهار طریق اصلی، کسب درآمد می‌کند: ۱- مالیات؛ ۲- فروش نفت و گاز و فرآورده‌های آن‌ها؛ ۳- درآمد ناشی از فروش خدمات و کالاهای دولتی؛ ۴- استقراض.

قائم مقام بانک مرکزی که گویی از زمان سیف اقتصاددان ارشد بانک مرکزی است گفته است در چهار سال اخیر رشد نقدینگی از متوسط ۲۷ درصد در فاصله سال‌های ۱۳۶۷ تا ۱۳۹۱ که در واقع مصادف با سه دوره دولت‌های هاشمی رفسنجانی، خاتمی و احمدی نژاد است، به 23.7 درصد رسیده است.کل نقدینگی انباشته شده تاریخ ایران تا مرداد ماه سال ۱۳۹۲ که آقای روحانی رییس جمهور شده‌اند، ۴۹۰ هزار تومان بوده است و اکنون در فاصله کمتر از شش سال به رقم ۱۸۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده است و پیش بینی ها نشان می دهد در چند ماه آینده به ۲۰۰۰ هزار میلیارد تومان می‌رسد.

عضو سابق کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با تأکید بر اینکه تک‌نرخی کردن دلار با قیمت ۴۲۰۰ تومان برای اقتصاد بحران‌آفرین شد، گفت: در شرایط جنگ اقتصادی هر سیاست غلط اقتصادی درواقع گرای مثبت به دشمنان است تا فشارها را افزایش دهند.وی افزود: وقتی که رشد اقتصادی کشور قابل قبول نباشد، نرخ تورم بالا باشد،‌ نقدینگی مدام افزایش ‌یابد، وقتی بازارهای پولی و مالی و سرمایه‌ای به خوبی عمل نکند، وقتی در صادرات و واردات خوب عمل نشود، سیاست‌های پولی و مالی و سیاست‌های ارزی و تجاری به خوبی عمل نکند ‌و اقتصاد عملکرد مناسبی نداشته باشد، نوعی بی‌اعتمادی در اقتصاد رخ می‌دهد بنابراین طبیعی است که مردم برای حفظ قدرت خرید خود به سراغ بازارهای جایگزین حرکت می‌کنند.

صندوق بین‌المللی پول با بررسی شاخص های کلان اقتصاد ایران از تولید ناخالص داخلی ۴۳۰ میلیارد دلاری، رشد ۰.۲ درصدی بخش غیرنفتی، ذخایر ارزی حدود ۱۰۰ میلیارد دلاری در سال جاری و ناکامی آمریکا در صفر کردن صادرات نفت ایران طی امسال و سال آینده خبر داد.