شیوه مواجهه آدمی با مقوله مرگ تأثیر شگرفی بر شیوه زیستن او دارد به گونه ای که می تواند انسان را به سوی زندگی اصیل و معنادار سوق دهد یا موجب یأس, ناامیدی و پوچی و بی معنایی زندگی باشد. مرگ‌اندیشی می تواند معنای متفاوت داشته و از منظرهای مختلف مورد توجه قرار گیرد. گاه مرگ‌اندیشی به این معناست كه شخص همیشه به این توجه دارد كه زندگی تا بی‌نهایت ادامه ندارد و در نهایت به دیوار مرگ بر می‌خورد. بالاخره ماهیت زندگی پس از مرگ با زندگی اینجا فرق می‌كند. باز به گفته علی‌بن‌ابی‌طالب(ع): «الیوم عملٌ و لاحساب و غداً حسابٌ ولا عمل.» زندگی اینجا با زندگی آن طرف تفاوت اساسی دارد، زیرا، اینجا عمل هست ولی محاسبه‌ای در كار نیست، آنجا محاسبه است و دیگر عملی در كار نیست. بنابراین، میان ماهیت دو جهان كه در یكی عمل هست و حساب و كتابی در كار نیست و در یكی فقط حساب و كتاب در كار است و دیگر نمی‌توان دست به عمل زد، تفاوت بسیار است. پس، گاه مرگ‌اندیشی، یعنی توجه داشتن به «نهایت‌ داری» زندگی و اینكه زندگی یك امر نامتناهی و بی‌كرانه نیست. معنای دوم مرگ‌اندیشی یعنی «ترسیدن از مرگ»، زیرا، یكی از معانی «اندیشه» در زبان فارسی، «ترس» است، مثلاً، در متون قدیم می‌گویند: «اندیشه مدار»، یعنی «مترس». پس، «اندیشه» همیشه مانند امروز به معنای «تفكر» نبوده است، از این‌رو، «مرگ‌اندیشی» گاه به معنای «ترس از مرگ» است. در روانشناسی انواع مختلفی از «فوبیا» یا ترس‌های بی‌جهت تشخیص داده شده است؛ یكی از فوبیاها و ترس‌های بی‌جهت، ترس از مرگاست. مرگ‌اندیشی معنای سومی نیز دارد كه نه به معنای نهایت داری زندگی است و نه به معنای ترس از مرگ، بلكه به این معنا است كه كنش‌های شخص چه واكنشی در پس از مرگ خواهد داشت. یکی از مهمترین اهمیت های مرگ اندیشی ،تاثیر آن بر معنای زندگی ناشی از رابطه انسان با هستی و هستی معطوف به مرگ اوست. اندیشه مرگ نیرویی برای گسست از پوچی روزمرگی و معناداری زندگی به شمار می آید. در مواجهه با نیستی و تکاپو در میدان مرگ، مرگ اندیشی قادر به کسب بصیرت نسبت به واقعیت جهان, آزادی و اصالت بخشیدن به زندگی و به تبع معنا و جهت دادن به زندگی است. حفظ هویت فردی, کشف امکانات وجودی در این دنیا, انتخاب آگاهانه و زندگی متفکرانه و مسوولیت در برابر خود و دیگران از پیامدهای زندگی اصیل و معنادار است.

فصل پنجم برنامه «زندگی پس از زندگی» با اجرای عباس موزون در روز‌های ماه مبارک رمضان سال ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ روانه آنتن می‌شود. بر خلاف سال‌های پیش که این برنامه پیش از افطار پخش می‌شد، امسال زمان پخش آن به بعد از افطار منتقل شده و ساعت ۲۱ روی آنتن می‌رود. نکته جالب این است که پخش این برنامه، باعث طرح برخی نظرات انتقادی و بعضا تقابلی در خصوص حوزه معنویت، ماهیت روح و جدا شدن آن از جسم و ارایه تحلیل‌هایی چند در این خصوص شود. تقابلی که می‌تواند منجر به توسعه شناخت در آینده‌ای نزدیک گردد.

گیتی قاسمی (زاده ۱۶ مرداد ۱۳۵۵ - ملایر) بازیگر سینما، تلویزیون، بازیگر و کارگردان تئاتر در برنامه علی ضیا، مدعی مرگ تقریبی در دوره دبیرستان خود شده است. روایتی که مورد توجه برخی از روان شناسان و بزرگان حوزه هم قرار گرفته و می‌بایست توجه ویژه تری بدان صورت پذیرد. برخی از شهروندان در این خصوص طرح شبهه نموده و درخواست راست آزمایی داده اند.

مسعود آذربایجانی عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، نوشت: تجربه‌های نزدیک مرگ (NDE) در دو سال اخیر در برنامه زندگی پس از زندگی حاوی نکات ارزشمندی است که موردتوجه و استقبال مخاطبان قرارگرفته و البته پرسش‌ها و ابهاماتی را هم ایجاد کرده که به برخی می‌پردازیم.

برنامه زندگی پس از زندگی، از شبکه چهار سیما، پیش از افطار در ماه رمضان پخش می‌شد و در آن با دعوت از یکی از کسانی که ادعا می‌شد تجربه نزدیک به مرگ داشته‌اند، خاطرات آن‌ها با پرسش‌هایی هدفمند از سوی مجری برنامه گزارش می‌شد. این برنامه و مواردی شبیه آن که در دیگر شبکه‌ها هم اجرا و پخش می‌شد به نظر می‌رسد کم کم به رویکرد غالبی صدا و سیما در معنویت‌گرایی تبدیل شده‌است.

علم می‌تواند شرح بدهد که چرا افراد در تجارب نزدیک به مرگ، تونلی منتهی به نور می‌بینند.

قدیمی‌ترین متن ادبیات فارسی «گاهان» سروده‌های زرتشت است. در این اثر، غایت انسانی دو امر در نظر گرفته شده است؛ «بی‌مرگی» و «کمال». در اساطیرمان نیز، آنان که به‌دنبال بی‌مرگی می‌گردند یا به آن می‌رسند از ارزش بیشتری برخوردارند.

کتاب «سه دقیقه در قیامت» روایت یکی از پاسداران مدافع حرم است که در هنگام عمل جراحی ناشی از عوارض جانبازی سه دقیقه از این دنیا می‌رود و در جهان برزخ سیر می‌کند. این اثر روایتگر خاطرات افرادی است که تجربه‌ای نزدیک به مرگ را در زندگی خود داشته‌اند. بخش عمده و اصلی کتاب به روایت و تجربه یکی از جانبازان در این زمینه اختصاص دارد.

دانشمندان همواره تلاش کرده‌اند تا درک بهتری از اتفاق‌هایی که پس از مرگ برای انسان روی می‌دهد داشته باشند و در این مسیر، شاید تجربه نزدیک به مرگ بهترین گزینه برای بررسی شرایطی مشابه مرگ باشد.