ناسیونالیسم اندیشه سیاسی مدرن برای کشورهای اروپایی بود تا بتوانند از زیر سایه قرون وسطی و سلطه امپراتوری‌های کلاسیک بیرون آیند. ایجاد مرزهای جدید، ملت یکدست و دولت دارای حاکمیت در قلمروهای ملی مدرن شکل گرفت. همین‌طور کشورهای در حال توسعه از هند تا مصر و مجموعه کشورهای جدا شده از امپراتوری عثمانی برای استقلال سیاسی و ایجاد دولت کشور جدید به عناصر ملی‌گرایی به‌صورت ساختگی نیاز داشتند.

توسعه نتیجه سیاست‌گذاری است، برای بهبود جهان زیست و ارتقای کیفیت زندگی اجتماعی و سیاسی شهروندان. چه توسعه به‌صورت کمی و با تمرکز بر رشد طراحی شود و چه به شکل و محتوای کیفی یعنی توسعه پایدار، اگر نتواند نسبت خود را با محیطی که در آن اجرایی می‌شود تعریف کند، واکنش‌های ارتجاعی و گاهی درجا‌ زدن‌های طولانی به دنبال خواهد داشت. فهم سیاست‌اندیشان و سیاستمداران ایرانی از توسعه براساس الگوهای سه‌گانه متجددان، سوسیال و پست‌مدرن بوده است و به خصوص از دهه ۳۰ خورشیدی به بعد اشتباهاتی مرتکب شدند که نتیجه آن فراموشی مبانی توسعه بوده است. متجدد‌ها با تاکید بر جهان وطنی و تربیت شهروند غربی قصد داشتند مردم را تربیت و کشور را مدرن سازند. سوسیالیست‌ها نیز در نقد متجدد‌ها، همه نهادها و شیوه‌های سیاست‌گذاری را تحول اساسی دادند

دکتر روح‌اله اسلامی وزارت خارجه، اولین نهاد بوروکراتیک ایران است که در دوره قاجاریه تاسیس شده و در مقاطع حساس، استقلال و منافع ملی کشور را حفظ کرده است. در زمان نیاز ایران به تعیین مرزها، دفاع دیپلماتیک در برابر تهاجم‌ها به خصوص در ابتدای مشروطه و دو جنگ جهانی نقش این وزارتخانه کلیدی بوده است. همچنین وزارت خارجه در تنظیم قراردادها، حضور ایران در صلح ورسای، تاسیس و تداوم جامعه و سازمان ملل، برجام و... نقش مهمی داشته است.

در همه کشورهایی که به توسعه دست یافته‌اند و در شاخص‌های حکومت قانون، مسوولیت‌پذیری، شفافیت، آزادی، اشتغال، تولید ناخالص داخلی، بهداشت، آموزش و فرهنگ مدنی رتبه‌های بالایی دارند الزامات دولت کشور ملی رعایت شده است. در ایران نخبگان و سیاستمداران چپ و راست اغلب سعی می‌کنند با بی‌توجهی به عناصر عقلانیت و هزینه کردن از دولت ملی به هر شکل ممکن در قدرت باقی بمانند.

در سیاست‌گذاری و نوشتن برنامه‌های اجرایی برای رسیدن به هدف‌های تعیین شده علاوه‌بر بودجه، نیروی انسانی و تکنولوژی، زمان جایگاه مهمی دارد. بخشی از عدم موفقیت‌ها و ناکامی‌های سیاست‌گذاری در ایران به علت بی‌توجهی به موضوع زمان است. زمان سازه‌ای ذهنی است که از منظرهای مختلف تحلیل می‌شود. ساعت، گذر ثانیه‌ها، برهه‌ای از عبور رویدادها و وصل شدن رخدادها، حلقه‌های مفهومی زمان هستند.

آمریکا در یک حرکت خلاف عرف و منطق، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران را در لیست گروه‌های تروریستی قرار داد و ایران نیز در اقدامی متقابل نیروهای نظامی آمریکا در منطقه را تروریست نام نهاد. پرسش این است که سیاست‌های بعدی ایران و آمریکا چیست؟ آیا دو کشور به سمت برخوردهای نظامی و جنگ حرکت می‌کنند؟ رفتار کشورهای همسایه و قدرت‌های بین‌المللی چه خواهد بود؟سیاست انزواگرایانه و بازنمایی تهاجمی: در ذهنیت ترامپ سیاست داخله و به‌خصوص سیاست خارجه جایگاهی ندارد و او آشنایی محدودی با حقوق و سازمان‌های بین‌الملل دارد. مبنای ملی‌گرایانه و محافظه‌کارانه ترامپ باعث شده است که از وجه حقوقی و سازه‌های قدرت نرم آمریکا در سطح بین‌الملل عبور کند و تنها منافع عینی و اقتصادی را به رسمیت بشناسد. در این راستا سیاست جنگ پیش‌دستانه بوش و دیپلماسی چندجانبه اوباما را کنار زده است و به سمت انزواگرایی حرکت می‌کند.