رئیس سازمان بازرسی کل کشور در جلسه مشترک برگزار شده با مدیران وزارت جهادکشاورزی در مراسم آغاز سال جدید زراعی ۱۴۰۴-۱۴۰۵ با حضور وزیر جهاد کشاورزی، رئیس سازمان بازرسی کشور، نمایندگان کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی و معاونان وزارت جهاد کشاورزی در محل سالن اجلاس بیان داشت که ضایعات محصولات کشاورزی بین ۲۵ تا ۳۰ درصد است؛ این میزان برای تأمین غذای ۲۰ میلیون نفر کافی بوده و ۱۳ میلیارد متر مکعب آب برای تولید آن مصرف شده و هدر می‌رود . خداییان با اشاره به چالش‌های ساختاری بخش کشاورزی، از جمله وابستگی به واردات کالاهای اساسی مانند دانه‌های روغنی و روغن خام، تصریح کرد: با گذشت ۱۳ سال از قانون تمرکز وظایف کشاورزی در وزارت جهاد کشاورزی هنوز در تأمین داخلی این کالاها موفقیتی حاصل نشده است.خدائیان عنوان کرد: در برنامه ششم توسعه، تأمین ۹۵ درصدی کالاهای اساسی کشاورزی در داخل کشور هدف‌گذاری شده بود، اما تحقق آن با تردید مواجه است؛ در برنامه هفتم نیز تأمین ۹۰ درصدی این کالاها تکلیف شده که پس از گذشت یک سال، نیازمند ارزیابی دقیق میزان پیشرفت است.رئیس سازمان بازرسی کل کشور نبود داده‌های دقیق در حوزه کشاورزی را مانعی جدی برای سیاست‌گذاری و نظارت مؤثر دانست و با اشاره به اختلاف آماری در اراضی کشاورزی اظهار کرد: برخی از ۱۶.۵ میلیون هکتار سخن می‌گویند، برخی از ۱۸.۵ و برخی از بیش از ۲۳ میلیون هکتار و بدون آمار دقیق، امکان برنامه‌ریزی و نظارت وجود ندارد.این مسئول دولتی به شکاف قیمتی میان تولیدکننده و مصرف‌کننده پرداخت و اظهار کرد: در برخی کالاها، این شکاف تا ۴۰۰ درصد می‌رسد که باید با برنامه‌ریزی برای حذف واسطه‌ها و دلالان طوری مدیریت کرد که هم کشاورز سود ببرد و هم مصرف‌کننده با قیمت منطقی کالا را تهیه کند.

براساس داده‌های مرکز آمار ایران قیمت میوه از تولیدکننده (خرید از کشاورز یا قیمت خرمن) تا بازار به‌طورمیانگین ۲ برابر و در برخی از میوه‌ها تا ۳ برابر افزایش پیدا می‌کند. بسیاری از منتقدین می پرسند که در این بازار مکاره نقش سازمان تعاون روستایی و میادین خرید شهرداری چیست؟ سوالی که پاسخ ان را باید در شیوه و مکانیزم خرید همین دو نهاد جستجو کرد. به زودی در این خصوص افشاگری می کنیم و تشریح می نماییم که رانت مدیریتی و پتانسیل های بالای فساد ، در کجای این داستان قرار دارد.

برخی از مدیران جهادکشاورزی یاد گرفته اند که فقط آمار مثبت و منفی بدهند و تریبون اشغال کنند. شاید دکتر خیام نکویی را نتوان جزو این دسته محسوب کرد، اما یعنی چی که ضایعات بخش کشاورزی ۲۵ -۳۰ درصد تولیدات است؟ اخوی عزیز محض اطلاع حضرتعالی عرض می شود که امروزه پشت هر رسانه ای در هر حوزه چند تخصصی چند استاد دانشگاه صاحب کرسی و چند معاون وزیر و رئیس سازمان در قالب اتاق فکر قرار دارند. راهکار شما برای عملیاتی کردن،کم رنگ سازی و حذف ضایعات به تفکیک محصول و استان چیست؟ فکر می کنی چند درصد ضایعات را بتوانی مدیریت کنی تا به چرخه برگردد؟ چرا امارهای کیلویی و گوتره ای ارایه می کنی؟ برنامه ویژه شما برای خودکفایی در دانه های روغنی، ذرت ،کنجاله سویا، برنح و گندم( بشکل مستمر نه موردی و یک سال خاص) چیست ؟ چند سال است که از طرح های خودکفایی صحبت می کنید و هنوز اندر خم یک کوچه اید؟ ضمن تکریم جایگاه علمی و قدردانی از تمامی زحمات تان ، هشدار می دهیم که من بعد در صورت مشاهده مصاحبه های کم خاصیت و کلی، انتقادات جدی و مستدل روانه شما خواهد شد. ان شاالله که با افزایش دقت نظرها و تلاش های شما، شرایط آبادتری را برای بخش کشاورزی بتوانیم تصور کنیم.

بررسی‌ها از سطح مزارع نشان می‌دهد سالیانه ۳۰ تا ۳۵ درصد محصولات کشاورزی به هدر می‌رود که کاهش این میزان ضایعات در توسعه صادرات غیرنفتی تاثیر بسزایی دارد.

بر اساس آمارهای رسمی و همچنین به گفته کارشناسان سالانه بین 30 تا 35 درصد از محصولات کشاورزی ایران به ضایعات تبدیل می‌شود که با در نظر گرفتن تولید سالانه بالغ‌بر 127 میلیون تن محصول کشاورزی این رقم بسیار قابل‌توجه است.

بر اساس آمار سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) رتبه نخست هدر رفت ضایعات محصولات میوه و تره بار به ایران اختصاص دارد. این سازمان میزان ضایعات محصولات کشاورزی در ایران را ۳۰درصد اعلام کرده است به این معنا که از حدود ۱۱۷میلیون تن تولیدات محصولات کشاورزی در ایران سالانه ۳۰ میلیون تن آن در هنگام و پس از برداشت از بین می‌رود! این حجم از هدر رفت محصولات کشاورزی قابل پذیرش نیست، اما اکنون که تحریم ها فشار بر اقتصاد کشور را افزایش داده است کاهش ضایعات کشاورزی برای حفظ امنیت غذایی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. اما چه باید کرد؟