کتاب «آستانه تجدد: در شرح تنبیه‌الأمه و تنزیه‌الملّه» نوشته‌ زنده‌یاد دکتر داود فیرحی اثری تحلیلی و تاریخی درباره یکی از مهم‌ترین متفکران دوران مشروطه، میرزا محمدحسین نائینی و بازخوانی دوباره نقش او در شکل‌گیری اندیشه‌ سیاسی مدرن در سنت فقهی شیعه است.کتاب در سه بخش عمده سامان یافته است. در بخش اول، فیرحی زمینه‌های تاریخی و اجتماعی اندیشه نائینی را بررسی می‌کند. از نظر او انقلاب مشروطه جنبشی سیاسی و همزمان حادثه‌ای معرفتی بود که فقه شیعه را وارد مرحله‌ای تازه کرد. در این دوران بحران مشروعیت حکومت قاجار، گسترش استبداد و ظهور اندیشه‌های جدید سیاسی، علما را با پرسشی بنیادین روبه‌رو کرد. آیا می‌توان از دل شریعت نظریه‌ای برای تحدید قدرت استخراج کرد؟ پاسخ نائینی به این پرسش، بنیان فقه مشروطه را شکل داد.در بخش دوم، نویسنده به تحلیل نظریه نائینی درباره دولت و قانون می‌پردازد. فیرحی توضیح می‌دهد نائینی از «سلطنت» در واقع معنای مدرن «حکومت» را اراده می‌کرد. حکومتی که مبتنی بر قانون اساسی، شورا و رضایت عمومی است. در این نظام قدرت نه ملک شخصی حاکم بلکه امانتی است که از سوی مردم واگذار می‌شود.بخش سوم کتاب به نسبت میان شریعت و تجدد اختصاص دارد. فیرحی در اینجا نشان می‌دهد نائینی از یک‌سو به اصول فقهی چون شورا، عدالت، امر به معروف و نهی از منکر و امانت تکیه دارد و از سوی دیگر می‌کوشد این مفاهیم را با مفاهیم مدرن سیاست، همچون قانون، نظارت و آزادی سیاسی، هم‌ساز کند.

ابراهیمبای سلامی عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در یادداشتی اینگونه ذکر می‌کند که، در دوران دانشجویی توفیق داشتم در محضر دو استادی که هردو آشتیانی نامیده می‌شدند با دو رویکردمختلف درخصوص نوع ودرجات معرفت نسبت به "دین و فلسفه آن "آشنا شوم. در ادامه می‌توانید این یادداشت را کامل بخوانید.

مقصود فراستخواه، پژوهشگر جامعه‌شناسی دین، معتقد است همان طور که وبا ایران را به سمت امر مدرن سوق داد که سبب ظهور مشروطه و بعداً نوسازی شد، کرونا نیز این تأثیر را خواهد گذاشت و ایران را به یک جامعه پسامدرن سوق خواهد داد.

“رابطه تحصیلات و دین‌داری” شاید به واسطه ورود زودهنگام و غیر زمینه‌مند به کرسی‌های جامعه‌شناسی ایران و همچنین، گره خوردن آن با تئوری سکولاریزاسیون، عنوانی تکراری و ملال‌آور به نظر برسد؛ اما، نه این پرسش دیگر برای ما دغدغه غریبی است، و نه تبیین‌ها محدود به سکولار شدن.