به اذعان کارشناسان، پس از تجربه حدود ۱۳ سال «بیش‌زایی» در کشور از سال ۵۸ تا ۱۳۷۰، دوران «کم‌زایی اصلی» را نیز طی سال‌های ۷۴ تا ۸۵ تجربه کردیم و با توجه به شرایط فعلی، کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که کاهش تولد بیشتری را طی سال‌های ۱۴۰۴ تا ۱۴۱۳ داشته باشیم(دوران کم‌زایی تبعی) و بر همین اساس هم نسبت به مقوله کاهش نرخ باروری، سالمندی جمعیت و خطر ورود به «تله جمعیتی» هشدار می‌دهند. وضعیتی که نیازمند پیش نگری و سیاستگذاری بوده و تجهییز منابع بوده و نباید کمترین غفلتی درخصوص ان مبذول داشت.

از دهه ۷۰ به بعد سیاست‌های کنترل جمعیت به صورت گسترده‌ای در کشور عملیاتی شد؛ در اثر تداوم این سیاست‌ها، نرخ جمعیت ایران به زیر نرخ جانشینی رسید؛ با وجود تجدید‌نظر در سیاست‌های تنظیم خانواده، هنوز هم نرخ جمعیت به حد جانشینی نرسیده‌ است!