برآورد ۲۰۱۷ بانک جهانی هزینه فرار مغز‌ها را ۵۰ میلیارد دلار در سال نشان می‌دهد این رقم بیش از دو برابر ارزش صادرات نفت ایران است که در سال ۲۰۱۹ کمتر از ۲۰ میلیارد دلار بوده است. این «فرار مغزها» به کمبود تخصص، نوآوری و بهره‌وری کمک کرده است و مانع پیشرفت در اقتصاد و نهاد‌های فرهنگی ایران شده است. جمعیت ایران از سال ۱۹۷۹ تا ۲۰۱۹ بیش از دو برابر شده و به ۸۳ میلیون نفر رسیده است. محققان دانشگاه استنفورد تخمین زده‌اند که سهم مهاجران (مهاجران دائم و موقت) در همین مدت تقریباً سه برابر شده است. تعداد زیادی از این مهاجران تحصیل کرده و یا در موقعیت‌های اجتماعی و فرهنگی برجسته‌ای قرار دارند. شاخص مهاجرت خالص بالقوه گالوپ که بین سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۷ انجام شد، نشان داد که بیش از یک‌چهارم ساکنان ایرانی با تحصیلات عالی در صورت امکان کشور را ترک خواهند کرد. آقایان مسئول امنیت ملی، آیا هنوز قصد دارند با رویکرد شعاری، برچسبی، ایدئولوژیک و نگاه گل درشت به مسئله نگاه کنند؟ عزیزان امنیت ملی، شما که اساتید ما بودید، چرا مسئله را در کانون توجه با رویکرد مدیریت بحران و سیاستگذاری سه سطحی (کوتاه، میان و بلند مدت)، قرار نمی‌دهید؟

دادستان کل کشور در قرائتی انتقادی به فرار مغزها بیان داشتند موشک‌های قدرتمند بومی ایرانی به دست چه کسانی ساخته می‌شود و پیشرفت‌ها و امکانات فنی، عمرانی و رفاهی که در کشور ایجاد شده، به دست چه کسانی حاصل شده است؟ تمام پیشرفت‌های کشور، به دست همین جوانان تحصیلکرده و توانمند ایرانی به دست آمده و ادامه دارد. باید خدمت جناب موحدی آزاد بیان نمود که چرا باید برای یک پیچ مولینکس ده روز در بازار تهران بگردید؟ چرا کیفیت خودروی ایرانی اینگونه است ؟ چرا توان ساخت موتور هواپیما در کشور نیست؟ مواد اولیه دارویی کشور از کجا می آید؟ مواد اولیه لاستیک سازی چرا وارد می شود؟ و هزاران چرای دیگر. جناب موحدی آزاد، اگر در چند حوزه سرآمد هستیم و در سایر حوزه ها مشکل داریم، دچار آسیب توسعه نامتوازن شده ایم. چه کسی شاخص های پیشرو در توسعه نامتوان را بعنوان شاخص های توسعه به شما القا کرده است ؟ لطفا در مقام حساس دادستان کل کشور، بیشتر مراقب برخی خوارج عابدتر از علی(ع) باشید. اینان همان گروهی هستند که قصد تحمیل ابوموسی اشعری بر علی را دارند. سربسته و مشفقانه عرض شد.

داده‌های گزارش سیاستی اندیشکده هاتف که یک نهاد پژوهشی است و در سال ۹۷ ایجاد شده است، نشان می‌دهد که از میان ۱۰رتبه برتر سال ۸۰ رشته ریاضی و فیزیک، فقط دو نفر از آن‌ها در ایران مانده‌اند. یک‌نفر دانشیار مهندسی برق دانشگاه صنعتی شریف است و دیگری استادیار گروه مهندسی برق دانشگاه صنعتی امیرکبیر. از میان چندنفر باقیمانده ۵نفر مقیم آمریکا هستند و دونفر مقیم کانادا. این درحالیست که هرچه امید به آینده بیشتر باشد، میزان مهاجرت کمتر می‌شود: «امید به آینده جوانان در رابطه با شغل آینده‌شان، میزان درآمد آن‌ها، توانایی تشکیل زندگی، ازدواج، خرید مسکن و… تاثیر گذارند و سرانجام امنیت (فیزیکی، روانی و اقتصادی) افراد در کشور نیز در فرار مغز‌ها بی‌تاثیر نیست. افراد معمولا جذب کشور‌هایی می‌شوند که از لحاظ جذابیت و امید به آینده‌روشن، اطمینان بیشتری داشته باشد.»

علی بهادری جهرمی سخنگوی دولت در روز‌های گذشته از موج بازگشت نخبگان به کشور در پنج سال اخیر گفت. به گفته او بیش از ۲ هزار و ۷۰۰ نخبه که از کشور خارج شده بودند به کشور بازگشتند. بررسی‌ها نشان می‌دهد ۵۳۸ هزار و ۸۶۰ نفر از نخبگان مهاجرت کرده‌اند. به عبارتی فقط ۵/. درصد از آن‌ها به ایران بازگشتند.

جامعه ما نخبه‌پرور که نیست، نخبه‌ستیز هم هست. البته لازم است میان نخبه‌گرایی و نخبه‌پروری تفکیکی داشته بشیم. در جامعه ما نخبه‌پروری نیست ولی نخبه‌گرایی بر آن غالب است.

معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور از کاهش آمار مهاجرت از ایران به سایر کشورها طی سال‌های اخیر خبر داد. سورنا ستاری در جمع خبرنگاران در بجنورد گفت: جمهوری اسلامی ایران از آن دسته از کشورهایی است که مهاجرت پذیر و مهاجر فرست نیست و آمارهای بالایی برای مهاجرت نخبگان به کشورهای دیگر وجود ندارد و مهم کیفیت نخبگانی است که می‌روند که در بنیاد ملی نخبگان به این موضوع اهمیت داده شده و بررسی می‌شود.