او در سال 48 در مسابقات کشوری ریاضی، رتبه‌ی نخست را به دست آورد و یک سال بعد با رتبه‌ی دوم کشوری در کنکور سراسری به رشته‌ی مهندسی برق دانشکده‌‌ی فنی دانشگاه تهران راه یافت؛ دوران تحصیل خود در دو دانشگاه تهران و استنفورد را پشت سر گذاشت و پس از بازگشت برای تدریس راهی دانشگاه صنعتی اصفهان و شریف شد و سرانجام در سال 73 به کرسی ریاست دانشگاه تهران رسید البته تا پیش از این نیز معاونت‌هایی را در وزارت فرهنگ و آموزش عالی عهده دار بود.

محمدرضا عارف در تکاپو است که برچسب «تک‌روی» و شکننده «ائتلاف ۹۲» را از سوی تندروهای جریان اصلاحات و حامیان دولت نخورد؛ بنابراین با مصلحت اندیشی سخن می‌گوید.