شعارسال:سازمان یا وزارت میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی؛ طرحی که اگرچه امضای بیش از ۱۰۰ نماینده را با خود یدک می‌کشد اما هنوز تا تعیین تکلیف نهایی آن باید منتظر رای صحن مجلس ماند.

طرح تبدیل سازمان میراث فرهنگی، گردشگری وصنایع دستی به وزارتخانه که یک فوریت آن در صحن علنی تصویب و در کمیسیون ویژه هم به تایید نمایندگان رسید قرار است به زودی در دستور کار صحن علنی مجلس قرار گیرد.

اگرچه موافقان طرح تبدیل سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به وزارتخانه تغییرات شدید مدیریتی، پاسخگو نبودن سازمان میراث فرهنگی به مجلس، سهم پایین صنعت گردشگری در اقتصاد کشور و حیات خلوت بودن این سازمان را عاملی برای تدوین طرح تبدیل میراث فرهنگی به وزارتخانه عنوان می کنند مخالفان اما بر این عقیده هستند که مشکلات سازمان میراث فرهنگی و گرشگری با تغییر ساختار حل نخواهد شد بلکه باید نگاه مدیران در این زمینه تغییر کند.

 در نشستی با حضور جبار کوچکی نژاد رئیس فراکسیون گردشگری مجلس به عنوان موافق تشکیل وزارت میراث فرهنگی، سلمان خدادادی رئیس کمیسیون ویژه طرح تبدیل سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به وزارتخانه به عنوان مخالف و شکور پورحسین عضو کمیسیون ویژه به بررسی ابعاد مختلف طرح تبدیل سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی پرداخت که در ادامه می خوانید.

مخالفان طرح تبدیل سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بر این باورند که مشکلات حوزه گردشگری با تغییر ساختار قابل حل نبوده بلکه نیازمند تغییر نگاه است، آقای کوچکی نژاد دلایل موافقت شما با تبدیل این سازمان به وزارتخانه چیست؟

کوچکی نژاد: ببینید حوزه‌های گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی سه مجموعه‌ای هستند که به اعتقاد من می‌توانند در فرهنگ، اشتغال، ارتباطات اجتماعی و اقتصاد بسیار اثرگذار باشند با این حال شاهدیم که سهم هر سه بخش در اقتصاد ما بسیار ناچیز بوده به طوریکه اگرچه بر اساس سند 1404 باید به جذب 20 میلیون گردشگر خارجی برسیم اما متاسفانه هم اکنون این سهم در حد 2 میلیون و 500 هزار نفر است.

از طرفی با توجه به اینکه گردشگری فرآیندی مرتبط با خارج از کشور بوده و سیاست گذاری ها باید به سمت جذب گردشگر خارجی باشد بنابراین اقدامات در این سازمان باید از ثبات برخوردار بوده به این معنی که دستگاهی منظم و باثبات از نظر مدیریتی و با پشتوانه و نظارت مجلس اقدامات در سه بخش میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی را مدیریت کند که هم اکنون این طور نیست.

بر اساس مطالعات انجام شده در سایر کشورها و بازدیدهایی که از کشورهای مختلف از جمله ترکیه داشتیم متوجه شدیم که همه آنها وزارت گردشگری داشته ضمن اینکه گردشگری سهم بالایی را در اقتصاد این کشورها به خود اختصاص داده است.

ببینید ما این روزها در حالی بررسی لایحه بودجه 97 را در مجلس در دستور کار داریم که درآمد کشور همچنان به دو منبع نفت و مالیات وابسته است در حالیکه منابع درآمدی سایر کشورها شامل نفت، مالیات و گردشگری است. ما متاسفانه به هیچ وجه به بحث گردشگری در اقتصاد توجهی نداریم آن هم در شرایطی که جاذبه ها و زیبایی های بسیاری در ایران اسلامی وجود داشته به طوریکه جزو منحصربفردترین کشورها در منطقه هستیم. واقعیت این است که سفرهایی به برخی کشورهای اروپایی داشتم اما بر این باورم که مازندران و گیلان ایران از همه کشورهای اروپایی جذاب تر و دیدنی تر هستند که متاسفانه هیچ اقدامی برای معرفی آنها به گردشگران خارجی انجام نشده؛ همه این اشکالات نشان از ضرورت تشکیل وزارت گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی دارد.

علاوه بر این معتقدم برای اینکه حقانیت ایران اسلامی را به دنیا اثبات کنیم و اینکه ایران برخلاف تبلیغات سوء، کشوری خطرپذیر نیست نیازمند این هستیم که برنامه جامع و مدونی تنظیم شود تا زمینه جذب گردشگران خارجی به ایران فراهم شده تا آنها در بازگشت به کشورهای خود واقعیت ها را بازگو کنند، همه این اقدامات در سایه تشکیل وزاتخانه ای مقتدر است که بتواند امورات مرتبط با میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی را سامان دهد.

کوچکی نژاد: دولت احمدی نژاد مدام سازمان میراث فرهنگی را به افراد غیرمتخصص سپرد

معتقدم مباحث مرتبط به گردشگری نیازمند نگاه تخصصی است اما متاسفانه طی 8 سال دولت نهم و دهم نه تنها مدام این سازمان را به غیرمتخصص سپردیم بلکه با تغییرات مکرر مدیریتی امکان برقراری ثبات را از این سازمان گرفتیم؛ در دولت یازدهم و دوازدهم هم همین روال ادامه داشته به طوریکه چهار الی پنج مدیر تغییر کرده و نکته قابل تامل این است که همه آنها افرادی بودند که از مجلس رأی اعتماد نگرفتند مثل آقای نجفی یا آقای سلطانی فر؛ یعنی دولت درمانده بود که هم اکنون که مجلس به این افراد رأی اعتماد نداده باید با این افراد چه کند که در نهایت آن ها را برای مدتی در سازمان میراث فرهنگی به کار گرفت تا در آینده ای نزدیک پست جدیدی برای آنان در نظر گیرد، خب می بینید که هیچ نگاه جدی به این سازمان، ریاست و ماموریت آن وجود ندارد.

کوچکی نژاد: رئیس‌جمهور هر فردی که از بکارگیری آن درمی ماند به عنوان رئیس سازمان میراث فرهنگی معرفی می کند

معتقدم زمانیکه سازمان میراث فرهنگی، گردشگری وصنایع دستی به وزارتخانه تبدیل شود وزیر آن باید از مجلس رای اعتماد بگیرد بنابراین مجلس به راحتی امکان نظارت بر عملکرد مسئولان سازمان را خواهد داشت؛ متاسفانه تجربه نشان داده که رئیس جمهور هر فردی که از بکارگیری آن درمی ماند به عنوان رئیس سازمان میراث فرهنگی معرفی می کند اما با تبدیل شدن آن به وزارتخانه رئیس جمهور در معرفی وزیر مربوطه همه ابعاد را سنجیده و بعد اقدام می کند زیرا به خوبی می‌داند که ممکن است با رأی مخالف نمایندگان روبه رو شود.

حتی بعد از رأی اعتماد هم مجلس می تواند با مراقبت مداوم و طرح سوال، تذکر و استیضاح بر رفتار وزیر و عملکرد وزارتخانه نظارت کرده ضمن اینکه با توجه به مباحث بودجه‌ای آن سعی می‌کند نقاط ضعف را برطرف و در جهت تقویت وزارتخانه گام بردارد، به اعتقاد من در این مقطع زمانی بسیار ضرورت دارد که سازمان میراث فرهنگی به وزارتخانه تبدیل شود و پیش بینی می شود مجلس رأی بالایی به این طرح بدهد.

پورحسین: مشکل امروز گردشگری ناشی از نبود وزارتخانه نیست

 آقای پورحسین شما طرح مذکور را چطور می بینید؟ به نظر شما کفه نقاط قوت طرح تبدیل سازمان میراث فرهنگی به وزارتخانه سنگین تر است یا کفه نقاط ضعف؟

پورحسین: در سطح دنیا بحث گردشگری در اقتصاد کشورها نقش اساسی بازی می کند به همین دلیل در بسیاری از کشورها امورات مرتبط با گردشگری در قالب وزارتخانه پیگیری می شود اما کشورهایی هم وجود دارند که گردشگری آنها تحت عنوان سازمان یا زیرمجموعه نهاد ریاست جمهوری دنبال می شود؛ اما واقعیت آن است که مشکل امروز گردشگری ما ناشی از نبود وزارتخانه یا سازمان بودن آن نیست یعنی نمی توانیم به صراحت اعلام کنیم که اگر این سازمان تبدیل به وزارتخانه شود تغییرات شگرفی در حوزه گردشگری شاهد خواهیم بود.

پورحسین: از نظر جاذبه‌های طبیعی وتاریخی بین 10 کشور برتر هستیم/ در صنعت گردشگری جایگاهی نداریم

ببینید در زمان طرح این موضوع در کمیسیون اجتماعی همه بر این اتفاق نظر داشتند که رفع مشکلات گردشگری نیاز به یک اراده حاکمیتی و تغییر افکار دارد زیرا ما از نظر جاذبه های طبیعی و تاریخی در دنیا بین یک تا 10 کشور دنیا هستیم اما در صنعت گردشگری جایگاهی نداریم.

بر این باورم هر اقدامی در این زمینه باید با پشتوانه کارشناسی باشد؛ بنابراین سوال است که آیا موافقان تبدیل سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به وزارتخانه به واقع به این مطلب رسیدند که اگر این تغییر ساختار انجام شود در حوزه گردشگری به موفقیت های قابل قبولی خواهیم رسید؟ من تردید دارم زیرا بر این باورم که مهم ترین فاکتور برای تغییر در این حوزه وجود یک اراده قوی حاکمیتی و تغییر فکر است.

اگرچه مجلس در یک خرد جمعی پذیرفت که یک فوریت آن به تصویب برسد اما بر این باورم که آفتی در پشت آن پنهان بود؛ آفت هم این بود که در بحث های تخصصی اصل بر دادن لایحه از سوی دولت است و دادن طرح از سوی مجلس در موارد استثنا اتفاق می افتد. واقعیت این است که تشکیل وزارتخانه موضوعی بسیار تخصصی است که باید پشتوانه کارشناسی داشته باشد بنابراین در این زمینه دولت باید لایحه تقدیم مجلس کند حال اینکه درباره تشکیل وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شاهدیم که طرح از سوی نمایندگان ارایه شده است.

پورحسین: پاسخگو کردن مسئولان سازمان میراث فرهنگی از محسنات تبدیل آن به وزارتخانه

اما بحث اصلی موافقان این طرح آن است که تبدیل این سازمان به وزارتخانه باعث تعامل بیشتر دولت و مجلس خواهد شد چون به طور طبیعی بیشترین نظارت مجلس بر وزارتخانه ها است؛ آنها بر این رای و نظر هستند که با تبدیل سازمان میراث فرهنگی به وزارتخانه، این مجموعه تحت نظارت مستقیم مجلس خواهد بود یعنی موافقان به دنبال آن هستند که به نوعی سازمان میراث را نظارت پذیر و پاسخگو کنند که البته از محسنات طرح است.

البته مخالفان طرح تبدیل سازمان میراث فرهنگی به وزاتخانه نیز براین باورند که معاون رئیس جمهور از نظر رتبه بندی سیاسی و اجرایی در جایگاه برتری نسبت به وزیر قرار دارد بنابراین تبدیل سازمان به وزارتخانه جایگاه آن را تقلیل می دهد.

همچنین مخالفان این سوال را مطرح می کنند که با تبدیل سازمان میراث فرهنگی به وزارتخانه قرار است چه اتفاقی حادث شود، زیرا طبق ماده 29 قانون مدیریت خدمات کشوری برای سازمان های مستقل تحت نظر معاون رییس جمهور ساختاری مشابه وزارتخانه پیش بینی شده است که سازمان میراث هم از این حیث مستثنی نبوده به طوریکه ساختاری شبیه وزارتخانه با 6 معاونت دارد.

با همه این تفاسیر و مطالعه گزارش کارشناسی مرکز پژوهش های مجلس درباره طرح تبدیل سازمان میراث فرهنگی به وزارتخانه که در آن به 4 دلیل عمده موافقان و 7 دلیل عمده مخالفان اشاره کرده بود و با علم به اینکه در برنامه ششم هم بر کوچک سازی دولت تاکید شده اما بر این باورم با توجه به اینکه دسترسی به رئیس جمهور به عنوان بالاترین مقام اجرایی کشور برای رسیدگی به امورات مرتبط با گردشگری دشوار است تبدیل سازمان میراث به وزارتخانه اقدامی ضروری است.

 آقای خدادادی، شما بر این باور هستید که تبدیل سازمان به وزارتخانه گرهی از مشکلات حوزه گردشگری ما باز نخواهد کرد و اینکه بسیاری از کشورها از جمله ایتالیا بدون وزارتخانه گردشگری در جذب توریست بسیار موفق عمل کردند. فکر می کنید این موضوع دلیل قانع کننده ای برای رد طرح باشد؟

خدادادی: در اهمیت گردشگری همین بس که طرح تبدیل سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صننایع دستی به وزارتخانه به امضای بیش از 100 نفر از نمایندگان رسیده است.

ببینید بنده با اصل طرح گردشگری مخالف نیستم ومعتقدم گردشگری به عنوان یکی از ارکان اساسی اقتصاد کشور باید مورد توجه جدی قرار گیرد. بسیاری از کشورها هستند که با درآمد گردشگری اداره می شوند اما متاسفانه ایران در این بخش از سایر کشورها عقب مانده است، در این زمینه باید سیاست گذاری ها را به سمتی ببریم که ضعف ها در جذب توریست و درآمد گردشگری حتی در سال های گذشته هم جبران شود.

خدادادی: تبدیل سازمان میراث فرهنگی به وزارتخانه تنها یک تغییر نام است

معتقدم در صورت تبدیل سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به وزارتخانه باز هم بخش گردشگری مظلوم واقع خواهد شد. بنده در کمیسیون ویژه هم عرض کردم که با تبدیل سازمان به وزارتخانه تنها نام تغییر می‌کند و در عمل گردشگری مظلوم واقع می شود همانند آنچه امروز شاهد آن هستیم. امروز می بینیم که بخش گردشگری بین میراث فرهنگی و صنایع دستی گم شده به طوریکه هر اعتباری که به این سازمان تزریق می شود به بخش میراث فرهنگی سرریز می شود.

خدادادی: وزارت گردشگری تشکیل شود/ میراث فرهنگی و صنایع دستی در قالب سازمان فعالیت کنند

به نظر می رسد با تشکیل وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شاهد تداوم رویه فعلی خواهیم بود؛ اگر بنا داریم گردشگری را به صورت جدی مورد توجه قرار دهیم پیشنهادم این است که سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی به همین روال کنونی یعنی سازمان وابسته به ریاست جمهوری ادامه فعالت دهد و بخش گردشگری به وزارتخانه تبدیل شود.

تاکید می کنم بنده با تقویت گردشگری مخالف نیستم بلکه با تشکیل وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مخالفم چون معتقدم با این تغییر هیچ بهبودی در وضعیت گردشگری کشور رخ نخواهد داد.

خدادادی: با طرح مجلس، گردشگری در دل میراث فرهنگی و صنایع دستی گم خواهد شد

دوستان مطرح کردند چون میراث فرهنگی و صنایع دستی خارج از گردشگری نیست پس نمی توان آنها را از هم جدا کرد در صورتی که ما 11 سازمان داریم که به طور مستقیم با گردشگری مرتبط هستند پس باید بگوییم به طور مثال منابع طبیعی هم باید زیرمجموعه سازمان یا وزارتخانه میراث فرهنگی شود یا حمل و نقل که از ارکان جذب گردشگر است باید به سازمان یا وزارت میراث فرهنگی ملحق شود؛ به هیچ وجه اینطور نیست، ما باید ساختار را به گونه ای تعریف کنیم که همه سازمان ها در اختیار گردشگری قرار گیرند. معتقدم با طرح مجلس گردشگری در دل میراث فرهنگی و صنایع دستی گم خواهد شد.

تجربه تشکیل وزارتخانه ها در سال های گذشته باید راهنمای تصمیم گیری های آینده ما باشد؛ ببینید در مجلس هفتم فردی را به عنوان رئیس سازمان تربیت بدنی انتخاب کردند که تعامل لازم را با مجلس نداشت در نتیجه نمایندگان برای رفع این نقص وزارت ورزش وجوانان را تشکیل دادند حال بعد از چند سال امروز به این نتیجه رسیدیم که بخش جوانان را باید از ورزش مجزا کنیم. مخالفت بنده از این باب است که نکند ما امروز وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ایجاد کرده و بعد از چند سال اعلام کنیم مسیر اشتباهی را طی کرده ایم.

خدادادی: باید گردشگری را از سیطره میراث فرهنگی و صنایع دستی خارج کنیم

اگرچه بر این باورم که با توجه به وضعیت اعتبارات کشور یکی از راه های برون رفت از شرایط نامساعد اقتصادی کشور تقویت گردشگری است منتهی با تغییر ساختار سازمان میراث فرهنگی این امر محقق نخواهد شد. این ادعای بنده به تاریخ مجلس خواهد ماند که راهکار عبور از مشکلات حوزه گردشگری تغییر ساختار نیست بلکه باید گردشگری را از سیطره میراث فرهنگی و صنایع دستی رها کنیم چون با این شرایط هر میزان اعتبارات اختصاص یابد به گردشگری چیزی نخواهد رسید.

کوچکی نژاد:طرح تشکیل وزارت گردشگری مغایر کوچک سازی دولت نیست/ نیرو و تجهیراتی به سازمان میراث فرهنگی اضافه نمی شود

آقای کوچکی نژاد نقدی که از سوی مخالفان مطرح می شود این است که طبق برنامه ششم، سیاست کوچک سازی دولت باید پیگیری شود که طرح مجلس مغایرت آن است ضمن اینکه عنوان می شود گردشگری همواره در سایه میراث فرهنگی و صنایع دستی کمتر مورد توجه قرار گرفته، علاوه بر این گفته می شود تجربه تشکیل وزارتخانه ها در گذشته تجربه موفقی نبوده، توضیح شما چیست؟

کوچکی‌نژاد: اینکه ما در برنامه ششم اعلام کردیم دولت هر ساله 15 درصد کوچک سازی انجام دهد به هیچ وجه با طرح مجلس برای تشکیل وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در تعارض نیست زیرا قرار نیست نیرو و تجهیزات جدید به مجموعه سازمان میراث فرهنگی اضافه شود بلکه همین ساختار موجود به کار خود ادامه خواهد داد، ببینید همین امروز گردشگری در همه شهرستان ها و استان ها، ادارات کل و در مرکز هم ساختار خاص دارد و قرار است با همین ساختار تبدیل به وزارتخانه شود.

توجه داشته باشید که اگر وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تشکیل شود یک مجموعه بین دستگاهی خواهد بود که دستگاه های مرتبط باید همکاری لازم را با آن داشته باشند بنابراین قرار نیست ساختار سازمان فربه شود.

از دیگر دلایل موافقت ما با تبدیل سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به وزارتخانه این است که ما در برنامه ششم از ماده 97 تا 100 بخش گردشگری را بسیار شفاف دیده و مصوب کردیم که هر طرح ملی باید پیوست گردشگری داشته باشد، خب چه مجموعه ای باید پیگیر اجرای این مصوبه باشد، واقعیت آن است که تنها وزیر به عنوان متولی وزارتخانه است که باید در هیات دولت و مجلس پیگیر امور مرتبط با سیاست ها و آمایش های گردشگری باشد.

کوچکی نژاد: 40 سال کشور در بن بست گردشگری است

باید بپذیریم که در عرض 40 سال در کشور با یک بن بست گردشگری مواجه بوده و هستیم اما بر این باوریم که یک جایی باید این مسیر باز شود. 40 سال زمان کمی نیست که گردشگری ما در انزوا بوده به طوری که حتی از کوچک ترین کشورهای دنیا از جمله فیلیپین که اقتصاد عقب مانده ای دارد اما 20 میلیارد دلار از محل گردشگی سود می برد عقب تر هستیم.

ما در حوزه گردشگری بن بست های زیادی داریم، به اعتقاد من تا مجلس به صورت عریان و شفاف به این موضوع ورود نکند مشکل مرتفع نخواهد شد، به طور مثال متاسفانه سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به حیات خلوت دولت ها تبدیل شده که برای خروج از این شرایط مجلس باید این مجموعه و نحوه عملکرد آن را به صحنه آورده و همه اقدامات این سازمان را نمایان کند. اینکه گفته می شود این سازمان به وزارتخانه تبدیل شود به همین دلیل است که با افزایش نظارت بتوانیم عملکرد این سازمان را شفاف کنیم.

امروز برای بررسی عملکرد این سازمان باید به رئیس جمهور مراجعه کرد که چندان امکانپذیر نیست یعنی برای طرح سوال از رئیس جمهور در حوزه میراث فرهنگی باید دو سوم نمایندگان طرح سوال را امضا کنند که پروسه ای طولانی دارد.

به اعتقاد من همه کشور به این نتیجه رسیدند که بخشی از اقتصاد کشورمان باید وابسته به گردشگری باشد بنابراین موانع و بن بست باید بداشته شود که راه های مختلفی دارد، یکی از این راه ها ایجاد وزارت گردشگری است تا بتوانیم اقدامات اساسی انجام دهیم.

کوچکی نژاد: هیچ برنامه‌ای برای جذب گردشگر در دستور کار سفرای ایران در سایر کشورها قرار ندارد

ما همواره با فعالان گردشگری به صورت مستمر جلسه داریم حتی یک نفر هم مخالف تشکیل وزارتخانه نیست، حتی مسئولان و پرسنل سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هم بر وزارتخانه شدن آن تاکید دارند؛ در واقع کل کشور منتظر جرقه ای در حوزه گردشگری است تا بتوانیم سهم خودمان را از گردشگری بگیریم. در سفر به بسیاری از کشورها و طی صحبت با سفرای کشورمان متوجه شدیم که هیچ برنامه‌ای برای توسعه و ارتقاء گردشگری در دستور کار آنها قرار ندارد در صورتی که سفرا و سفارتخانه‌های ایران در سایر کشورها باید با در نظر گرفتن سیاست‌های تشویقی یا دادن یارانه زمینه جذب توریست خارجی را فراهم کنند. بسیاری از گردشگران اروپایی تصورشان این است که ممکن است در سفر به ایران با مشکلاتی مواجه شوند که باید در این زمینه اقدامات مناسب برای آگاهی بخشی دقیق و درست از شرایط ایران انجام شود که در این زمینه سفرا باید تلاش جدی داشته باشند.

کوچکی نژاد: در حوزه گردشگری عقب مانده‌ترین کشور دنیا هستیم

بر این باورم که وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی می‌تواند بسیاری از بن‌بست‌هایی که باعث شده بعد از 40 سال در حوزه گردشگری عقب مانده‌ترین کشور دنیا باشیم را باز کند به طوریکه قادر باشیم سهم اقتصاد، فرهنگ، کسب و کار و اشتغال از صنعت گردشگری را به حد مطلوب برسانیم.

همگی بر این امر واقف هستند که سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری بازدهی زودهنگام دارد، ممکن است یک کارخانه 10 تا 20 سال طول بکشد که ساخته شده و به سوددهی برسد اما در حوزه گردشگری به صورت آنی نتیجه آن را در بخش‌های مختلف اقتصاد و اشتغال خواهیم دید اما متأسفانه تاکنون از این ظرفیت استفاده نشده است. دولت هر چه برای ایجاد یک میلیون شغل تلاش می‌کند موفقیتی حاصل نمی‌ شود این در حالی است که سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری به طور قطع به دولت در زمینه ایجاد اشتغال کمک خواهد کرد.

کوچکی نژاد: دولت ها نگاه تخصصی به انتخاب رئیس سازمان میراث فرهنگی ندارند

 اشاره کردید که میراث فرهنگی همواره حیاث خلوت دولت‌ها بوده، شما بر این باورید که با تبدیل سازمان این مشکلات رفع و رجوع خواهد شد؟ اینکه حیات خلوت دولت هاست به چه معناست؟

کوچکی‌نژاد: ببینید همان طور که عرض کنم دولت ها نگاه تخصصی به انتخاب رئیس سازمان میراث فرهنگی ندارند به طور مثال مسئولان در دولت پاسخ دهند همین خانم احمدی پور که مدتی رئیس سازمان بود و یک الی دو سال گردشگری کشور را معطل کرد در کدام قسمت صنعت گردشگری فعال بوده که برای این جایگاه انتخاب شد؟ یا آقای نجفی از همان روز اول اعلام کرد که اشتباه آمده‌ام. آقای سلطانی فر هم تاکید می کرد که قصد جابجایی دارد؛ این نوع برخوردها نشان می‌دهد ریاست سازمان میراث فرهنگی پستی است که نگاه ابزاری به آن وجود دارد یعنی افرادی که دولت نتوانسته پستی به آنها بدهد برای مدتی به این سازمان منتقل شده تا بعد از مدتی جایگاهی برای آنان تعریف شود یا در دوران آقای احمدی‌نژاد آقایان مشایی، بقایی، ملک زاده و سایران دیدگاه گردشگری نداشتند بلکه می‌خواستند پستی را اشغال کنند.

مجلس با این تجربیات بنا دارد تا با بکارگیری اهرم‌های قدرت ثبات را در این سازمان برقرار کند. همین پرداخت‌های سازمان میراث فرهنگی را مشاهده کنید پایین‌ترین حقوق را کارمندان این سازمان دریافت می‌کنند و هیچ کسی به داد آنها نمی رسد، همین باعث شده کارکنان هیچ انگیزه‌ای برای کار نداشته باشند.

آقای خدادادی موافقان طرح تشکیل وزارت میراث فرهنگی بر این باورند که نظارت ناپذیری سازمان میراث فرهنگی آن را به حیات خلوت دولت‌ها تبدیل کرده، خب با این اوصاف و تا زمانی که این سازمان روال کنونی را ادامه دهد همین دغدغه نظارت ناپذیر بودن وجود دارد چطور می‌توان این مشکل را مرتفع کرد؟

خدادادی: باید بپذیریم که جلوگیری از جابجایی مکرر مدیران با تغییر ساختار امکان‌پذیر نیست بلکه نوعی فرهنگ است، به طور مثال در دولت‌های گذشته در سازمان تأمین اجتماعی هر سال شاهد تغییرات مدیریتی بودیم اما در دولت فعلی نگاه این بود که تغییرات پی در پی مدیریتی به مصلحت نیست و همان طور که وزرا چهار سال فعالیت داشتند رئیس سازمان تأمین اجتماعی هم تغییر نکرد و مدیریت در این سازمان چهار ساله شد حتی در دولت دوازدهم هم رییس آن تغییر نکرد.

معتقدم برای حل این مشکلات باید نگاه‌ها تغییر کند. اگر نگران تغییرات مدیریتی هستیم باید درباره وزرا هم همین نگرانی وجود داشته باشد زیرا مجلس هر لحظه می‌تواند وزیری را استیضاح کند، رفتار دولت‌ها در تغییرات مکرر مدیریتی، رفتاری غیرکارشناسی است که در هیچ کجای دنیا وجود ندارد.

یکی از کشورهایی که در جذب توریست موفق عمل کرده و درآمد زیادی از این بخش دارد ایتالیا است. حجم توریست در این کشور به حدی است که تصور می‌شود راهپیمایی است. با این تفاسیر جالب است که بدانید کارمندان این کشور به 200 نفر نمی رسند. ساختمان گردشگری این کشور به 500 متر نمی‌رسد؛ آیا گردشگری در این کشور اداره نمی‌شود؟ علت موفقیت آنها وجود وزارتخانه نیست بلکه نگاه‌شان نگاهی بهره‌رسان و کارشناسی است.

خدادای: هیچ توجهی به استفاده از ظرفیت بخش خصوصی برای توسعه گردشگری نداشته ایم

بنده شخصا درباره علت موفقیت شان از مسئولان‌ این کشور سوال کردم در پاسخ اعلام کردند که همه خدمات رسانی و سرویس دهی به توریست‌ها از سوی بخش خصوصی انجام می شود و دولت دخالتی در آن ندارد. حال سوال این است که در کشور ایران بخش خصوصی چه در سطح وزارتخانه و چه سازمان‌ها امکان بروز و ظهور پیدا کرده است؟ آیا این نگاه به بخش خصوصی وجود دارد که از ظرفیت آن استفاده شده و به دنبال آن اشتغال زایی داشته باشیم؛ متاسفانه خیر، در این شرایط اگر وازرت گردشگری هم تشکیل شود راه به جایی نخواهیم برد.

زمانی اشتغال ایجاد می‌شود که نگاه ها تغییر کند، فرهنگ بهره برداری تغییر کند و کارها در همه عرصه‌ها به مردم واگذار شود، کاری که ما هیچ‌گاه در انجام آن موفق نبودیم به طوری که هنوز نتوانستیم گردشگری را از چنبره میراث فرهنگی خارج کنیم.

اگر بنا داریم گردشگری را در کشور ارتقاء دهیم باید از تجربه چند کشور موفق استفاده کنیم، در جلسه کمیسیون ویژه که کار بررسی طرح تبدیل سازمان میراث فرهنگی به وزارتخانه را در دستور داشت درخواست کردم قبل از تصویب تعدادی از اعضای کمیسیون سفری به چند کشورهای موفق در زمینه گردشگری همچون ایتالیا و ترکیه داشته باشند و بعد از آن تصمیم گیری کنند که مورد قبول واقع نشد.

خدادادی: توجه به مباحث فرهنگی نخستین گام در توسعه گردشگری

در جمهوری اسلامی ایران نخستین موضوعی که در بحث توسعه گردشگری باید مورد توجه قرار گیرد مباحث فرهنگی است. آیا این موضوع را در میان خودمان، علما و ائمه جمعه حل و رفع کردیم، متاسفانه پاسخ منفی است.

 آقای پورحسین چه تضمینی وجود دارد که سازمان میراث فرهنگی به وزارتخانه تبدیل شود و ما بعد از 5 سال اعلام نکنیم که مسیر اشتباهی را پیموده ایم.

پورحسین: باید عرض کنم که همه بر این موضوع اتفاق نظر دارند که مسأله گردشگری ایران مشکل ساختار نیست اما یک چالش جدی در ایران ضعف مدیریت است بنابراین موافقان طرح تشکیل وزارتخانه استدلال می‌کنند که برای برون رفت از وضعیت نابسامان گردشگری که در دنیا صنعت موثری در اقتصاد است، تشکیل وزارتخانه می‌تواند مدیران را پاسخگو کرده و از ضعف های مدیریتی جلوگیری کند.

پیرو اظهارات آقای خدادادی باید عرض کنم که علاوه بر مباحث فرهنگی بحث‌های حاکمیتی، امنیتی، وضعیت اقتصادی و ساختار سیاسی نیز در توسعه گردشگری دخیل هستند، هم اکنون در جامعه ما بحث اعتراضات عمومی مطرح شده، در پی چنین اتفاقاتی است که سرمایه‌گذار از کشور فراری می‌شود یعنی وقتی کشور دچار تلاطم و ناامنی می شود مطمئن باشید بسیاری از سرمایه‌گذاران، سرمایه‌های خود را از ایران خارج می‌کنند. بر این باورم برای اینکه بتوانیم ثبات را در بخش‌های مختلف از جمله گردشگری ایجاد کنیم باید ساختارهای اقتصادی‌مان را اصلاح کنیم.

ببینید کشوری در رونق و رشد اقتصادی به شکوفایی رسیده و ملت آن در رفاه زندگی می‌کنند که مرزهای آن باز بوده و امکان تبادل و رفت وآمد وجود داشته باشد؛ متاسفانه نگاه ما در ایران به مرزها تهدیدگونه است و نه فرصت ساز، در حالی که مرزها ظرفیت بزرگی است که باید به روی کشورها باز باشد اما در ایران این طور نیست؛ ما همواره به دنبال بستن مرزها هستیم به طوری که اقتصاد را در محاق سیاست گرفتار کردیم.

پورحسین: گردشگر از عراق و افغانستان جذب نمی‌شود/ باید زمینه جذب گردشگر از فرانسه، آلمان، آمریکا، سوئیس فراهم شود

اعتقاد دارم بخش مهمی از حوزه گردشگری به سیاست خارجی ایران برمی‌گردد که پاشنه آشیل وضعیت ما است، کارشناسان بر این باورند که یکی از نقاط ضعف در حوزه سیاست خارجی ایران فقدان ارتباط موثر بین‌المللی است؛ وقتی شما با کشورهای بزرگ دوست نیستید، توریست از کجا قرار است وارد ایران شود. توریست که قرار نیست از عراق و افغانستان جذب شود بلکه باید از فرانسه، آلمان، آمریکا، سوئیس بیاید بنابراین معتقدم بایستی در کنار تغییر ساختار، نگاه‌مان را به حوزه گردشگری تغییر دهیم.

خدادادی: یکی از نقاط تأکید آقای کوچکی‌نژاد این بود که بحث گردشگری ما دچار نوعی رفتارهای غیرکارشناسی شده یعنی به جای استفاده از افراد کارشناس در رأس این سازمان افراد غیرمتخصص به کار گرفته می‌شوند. سوال من این است که آیا ما در رأس وزارتخانه‌ها از افراد متخصص استفاده می کنیم؟ ما 18 وزیر را در سال جاری تأیید صلاحیت کردیم، کدام یک از این افراد دقیقا در راستای مأموریت وزارتخانه‌های خود تخصص دارند به جز یک الی دو مورد که آن هم در حد مدیریتی و تخصصی نیست بلکه کارشناسانی بودند که انتخاب شدند. به طور مثال آیا آقای سلطانی‌فر متخصص امر ورزش است، بنده در یک مزاحی به آقای سلطانی‌فر گفتم آیا شما در مجموع 10 ساعت فوتبال تماشا کرده اید؟ البته بنده بر این اعتقاد نیستم که وزرا باید در همه زمینه‌ متخصص باشند ولی باید اطلاعات اولیه را داشته باشد. مطمئن باشید با تبدیل سازمان میراث به وزارتخانه فردی برای آن معرفی می‌شود که متخصص صرف نیست. تأکید می‌کنم ما باید نگاه‌مان را برای توسعه گردشگری تغییر دهیم نه ساختار را.

شعارسال، با اندکی تلخیص واضافات برگرفته از خبرگزاری خانه ملت ، تاریخ انتشار 19دی96،کدخبر: 364777 ، www.icana.ir