شعار سال: وی درباره درآمدهای نفتی ایران اظهار داشت: اکنون اگرچه حجم صادرات نفت کاهش یافته، اما از آن‌جایی که هم قیمت نفت و هم به‌ویژه ارز صعود کرده، درآمدهای ریالی حاصل از نفت به‌تبع آن افزایش یافته است. در واقع، از مسیر افزایش نرخ ارز (هم رسمی و هم غیررسمی)، دولت درآمدهایش را افزایش داده است. گفتنی است درآمد منابع حاصل از نفت و فرآورده‌های نفتی دولت در هفت ماهه اول سال جاری نسبت به مدت مشابه در سال گذشته ۵۵ درصد افزایش یافته است. وی درباره درآمدهای مالیاتی دولت اظهار داشت: این درآمدها در هفت ماهه اول امسال در قیاس با سال قبل۱۴ درصد افزایش یافته که در قیاس با پرداخت‌ها و هزینه‌های دولت در هفت ماهه اول امسال که ۲۱ درصد افزایش (نسبت به مدت مشابه سال گذشته) داشته، رشد اندکی است. به عبارت دیگر، نرخ رشد هزینه‌های دولت نسبت به درآمدهای مالیاتی، بالا است.

سلطانی در رابطه با موضع استقراض‌ دولت مطرح کرد: میزان استقراض دولت در هفت ماهه امسال نسبت به مدت مشابه در سال گذشته ۴۳ درصد افزایش داشته است. قابل توجه است که قوانینی گذاشته شده که بنگاه‌های شبه‌دولتی مالیات خیلی کم‌تری بدهند. مالیات اشخاص حقوقی در هفت ماهه اول امسال نسبت به سال گذشته، ۱۱ درصد کاهش داشته است.

رشد ۲۱ درصدی بدهی دولت به سیستم بانکی

وی ادامه داد: در چنین موقعیتی، دولت با استقراض و افزایش نرخ ارز، منابع مورد نیاز خود را تأمین می‌کند. فرآیند استقراض هم بدین صورت است که دولت از بانک‌ مرکزی یا سایر بانک‌ها قرض می‌کند، یا اوراق قرضه می‌فروشد. بدهی دولت به سیستم بانکی در مهر ماه امسال ۲۹۷ هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به سال پیش ۲۱ درصد رشد داشته است. این پژوهشگر اقتصاد تصریح کرد: وقتی دولت از بانک‌ها استقراض می‌کند، آن‌ها نیز متعاقباً کسری خود را با استقراض از بانک مرکزی یا افزایش ضریب فزآینده (قدرت خلق نقدینگی توسط بانک‌ها) جبران می‌کنند.

تزریق پول بدون پشتوانه به اقتصاد از سوی دولت

وی افزود: بانک‌ها تاکنون هرچقدر توانسته‌اند سپرده از مردم دریافت داشته‌اند. تمامی این منابع دریافتی نزد بانک‌ها مصرف شده یا وضعیت آن‌ها نامعلوم است. در چنین شرایطی دولت ناگزیر از خلق پول (نقدینگی) است. در نتیجه از یک سو نرخ ارز را بالا می‌برد و از سویی دیگر پول بدون پشتوانه به اقتصاد تزریق می‌کند. باید خاطرنشان ساخت که کاهش ارزش پول ملی مستلزم افزایش نقدینگی است. وی با طرح این پرسش که حجم نقدینگی طی این پنج سال اخیر چگونه ایجاد شد، گفت: ر طی این سال‌ها بانک‌ها (و به ویژه بانک‌های خصوصی) برای جبران بهره‌های بالا و بدهی‌های دولت و همچنین ناترازی خود، دست به خلق نقدینگی زده‌اند. خلق نقدینگی مسأله بسیار مهمی است. این چرخه در اقتصاد ایران مرتباً تکرار می‌شود. دولت از بانک‌ها و بانک‌ها نیز از بانک مرکزی استقراض می‌کنند. در اقتصاد ایران، تنها شکل بازی مرتباً عوض می‌شود.

دولت پول خلق می‌کند و هزینه‌ها را بالا می‌برد

این پژوهشگر اقتصاد اشاره کرد: اکنون عده‌ای می‌گویند که با انجام عملیات بازار باز مسائل حل می‌شود. انگار که ما در وال‌استریت نشسته‌ایم و در حال مدیریت بازار سهام دنیا هستیم و این پول‌هایی که تزریق می‌کنیم و نقدینگی‌هایی که ایجاد می‌کنیم در بازارهای دنیا پخش ‌شده، وارد چرخه‌های تولید و زنجیره‌های ارزش می‌شوند. درحالی‌که واقعیت ماجرا این‌گونه نیست، چراکه در این‌جا دولت صرفاً در حال چک بی‌محل ‌کشیدن است، پول خلق می‌کند و هزینه‌ها را بالا می‌برد.

دولت فکر می‌کند که رانت‌خواری‌ها را با خلق پول می‌تواند جبران کند

وی تصریح کرد: علم اقتصاد هیچ‌گاه نمی‌گوید که دولت باید مردم را بچاپد و عده‌ای رانت‌خوار و وابسته به دولت و فرادستان، منابع کشور را غارت کنند؛ فرآیندی که در پی آن عده‌ اندکی در حال ثروتمندتر شدن هستند و عده کثیری هم در حال فقیرتر شدن. دولت فکر می‌کند که این رانت‌خواری‌ها را با خلق پول می‌تواند جبران کند. سلطانی توضیح داد: وقتی که ارزش حقوق شما نصف می‌شود و شما از بسیاری امکانات و خدمات موجود در جامعه محروم می‌شوید، فکر می‌کنید این پول‌ها کجا می‌روند؟ این‌ها به جیب افراد دیگر می‌رود. این کارهایی که انجام شده موجب شده که ارزش دستمزد و حقوق‌ها نزدیک به نصف شود.

وی گفت: دولت این کارها را انجام می‌دهد تا در عمل از حقوق و دستمزد کارگران، کارمندان و مستمری بازنشستگان بزند. غول نقدینگی را بهانه تمام اشتباهاتشان می‌کنند، در حالی که خود دولت مسئول ایجاد نقدینگی است. نقدینگی چیزی نیست که به آمریکا و تحریم ارتباطی داشته باشد. عامه مردم آه در بساط ندارند که با ناله سودا کنند و در شرایط کنونی فقیرتر از آن هستند که تأثیری در رشد نقدینگی داشته باشند. وی اشاره کرد: چگونه است که در شرایط کنونی که تحریم‌های اصلی آمریکا اعمال شده و بانک‌ها قادر به انجام مراودات بین‌المللی نیستند، نرخ ارز در حال کاهش است؟ این نشان‌دهنده این امر است که همه‌چیز در دست دولت است. خود رئیس‌جمهور به این نکته اذعان داشته که قادر به انجام هر کاری درباره نرخ ارز است. این پژوهشگر اقتصاد در پایان خاطرنشان ساخت: نقدینگی دست عامه مردم نیست و بخش اعظم آن شامل شبه‌پول است. بیش از ۷۰ درصد نقدینگی کشور طی پنج سال اخیر ساخته شده است. فقط طی هفت ماه اخیر ۱۶۴ هزار میلیارد تومان به نقدینگی اضافه شده است.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته روزنامه سبزینه تاریخ انتشار -----، کدخبر: 59556، www.sabzineh.org